Παρασκευή 21 Δεκεμβρίου 2018

Εννέα μικρές ιστορίες


Ο μοναχικός ήρωας που μάχεται να κρατηθεί Άνθρωπος σ' έναν κόσμο δίχως ανθρωπιά - και δεν βρίσκει δικαίωση...

Η δύναμη του πεπρωμένου που κάνει τη ζωή να διαγράφει κύκλους μεταφυσικούς...

Η ματαιοδοξία που εξαγνίζεται με μία συμβολική αφαίρεση εκφρασμένη με ένα ολόλευκο κενό...

Η τραγική μοίρα του ερωτικού υποκατάστατου που συνθλίβεται στη σκιά ενός ανεκπλήρωτου ονείρου...

Η αγωνία του δασκάλου μπροστά στην αυτοαμφισβήτηση ενός ιδιοφυούς μαθητή που πέφτει θύμα των προκαταλήψεων μιας εποχής...

Εννέα μικρά διηγήματα που δημοσιεύθηκαν από το 2013 ως το 2016.

Δείτε τη συλλογή

Παρασκευή 14 Δεκεμβρίου 2018

Ιστορία μιας προσφυγοπούλας (κι ενός πονηρού εμπόρου)


Δεν θυμάμαι αν την ιστορία την πρωτοάκουσα από τη γιαγιά μου, που είχε έρθει πρόσφυγας από την Πόλη. Το σίγουρο είναι ότι όλο και περισσότερο την ακούω και πάλι σήμερα, όμως σε μία σύγχρονη εκδοχή της. Εγώ, πάντως, θα την αφηγηθώ στην πρωτότυπή της μορφή. Και κάποιοι «μυημένοι» ομοϊδεάτες μου ίσως καταλάβουν τη συμβολική σημασία της...

Μια φορά στην Πόλη, λοιπόν, ένας σπαγγοραμμένος έμπορος υιοθέτησε ένα ορφανό και πάμφτωχο κορίτσι, το οποίο κάποτε ανήκε σε πλούσια και δοξασμένη οικογένεια που χρεοκόπησε και ξέπεσε.

Μοναδική προίκα του κοριτσιού (εκτός από το καλό της όνομα) ήταν ένα οικόπεδο σε κάποιο σημείο της Πόλης, εκεί που άλλοτε βρισκόταν το κατεδαφισμένο, πια, αρχοντικό της οικογένειας. Ο πονηρός έμπορος είχε βάλει στο μάτι το προνομιακό οικόπεδο για να χτίσει εκεί μια βίλα, την οποία θα εμφάνιζε ως μελλοντική προίκα του κοριτσιού όταν αυτό θα ερχόταν σε ηλικία γάμου.

Ώσπου κάποια στιγμή τής είπε με στενοχώρια ότι οι δουλειές δεν πήγαιναν και τόσο καλά, και θα έπρεπε να βοηθήσει κι εκείνη λιγάκι για να μαζευτούν τα χρήματα για το χτίσιμο. Την έπεισε, λοιπόν, να πιάσει δουλειά σαν υπηρέτρια σε πλούσια σπίτια σε άλλες, μακρινές πολιτείες. Κι εκείνη δεν αρνήθηκε...

Γύρισε κάποια στιγμή στην Πόλη, έχοντας μαζέψει κάμποσα χρήματα από τη δουλειά της. Και όλα τα πήρε ο έμπορος για να τα βάλει στην κατασκευή του σπιτιού. Σε εκείνη έδινε μόνο ένα ξεροκόμματο, ίσα να μην πεθάνει από την πείνα. Και έτσι αυτή άρχισε σιγά–σιγά να λιώνει και να ζαρώνει, ώσπου γίνηκε σωστός σκελετός που σε τίποτα δεν θύμιζε το όμορφο κορίτσι που ήταν κάποτε!

Όταν, επιτέλους, τέλειωσε το χτίσιμο της βίλας, εκείνη ήταν πια ελεεινά αδυνατισμένη, πρόωρα γερασμένη και ήδη απαξιωμένη από όλους τους υποψήφιους γαμπρούς της Πόλης. Όμως ο έμπορος καμάρωνε για το πελώριο, πολυτελές σπίτι που είχε φτιάξει. Οι κακές γλώσσες, μάλιστα, έλεγαν τότε ότι είχε κανονίσει ώστε η βίλα να είναι ουσιαστικά στο όνομά του για να την χρησιμοποιεί με τρόπο προσοδοφόρο για εκείνον. Όσο για την κόρη, τριγύριζε σαν φάντασμα μέσα στο καινούργιο σπίτι «της» που, για εκείνη, δεν ήταν τίποτ’ άλλο από ένας τάφος πολυτελείας...

Βέβαια, για τους περισσότερους αυτό είναι μόνο ένα παραμύθι δίχως ιδιαίτερη σημασία. Ας το δεχθούμε, λοιπόν, ως τέτοιο για την ώρα. Και ας αφήσουμε την ίδια την Ιστορία να αναδείξει το διορατικό ή το ευφάνταστο των νοημάτων του. Εξ άλλου, κάποτε κι εμείς ακόμα που το αφηγούμαστε είχαμε αρνηθεί να το διανοηθούμε. Πόσο μάλλον να το πιστέψουμε...

* Ο Κώστας Παπαχρήστου επιμένει να αγαπά μία προγονική (του) Ιδέα. Κι ας ανήκει – κατά τη γνώμη μερικών ιδιοτελών κολάκων – στους «κομπλεξικούς» και τους «μίζερους» που έχουν αρχίσει να αμφιβάλλουν για τους «σωτήρες» της...

Aixmi.gr

Δευτέρα 26 Νοεμβρίου 2018

Ο ρατσισμός του δολοφόνου


Σήμερα, σε μία «προοδευτική» κοινωνία που δηλώνει αντιρατσιστική και οραματίζεται μια χώρα χωρίς μέσα καταστολής και δίχως κελιά φυλακών – ίσως ακόμα και χωρίς νόμους (το σλόγκαν «νόμος και τάξη» ακούγεται σχεδόν πάντα με ειρωνική διάθεση) – τείνουμε να εμφανίσουμε ηθική και ψυχική απάθεια (θα έλεγα, ανοσία) απέναντι στο ολοένα κλιμακούμενο φαινόμενο της εγκληματικότητας. Και δεν αναφέρομαι καν σε μικροκλοπές ή, έστω, αναίμακτες μικρο-διαρρήξεις αλλά σε φρικιαστικά εγκλήματα απερίγραπτης αγριότητας απέναντι, κυρίως, σε ανήμπορους ανθρώπους, συνήθως ηλικιωμένους...

Διαβάστε το άρθρο

Πέμπτη 22 Νοεμβρίου 2018

Οι αλά καρτ "ανθρωπιστικές" ευαισθησίες μας...


Αν αντέχει κάποιος να το ψάξει στο Google, θα βρει αμέτρητες (κυριολεκτικά!) περιπτώσεις δολοφονιών ηλικιωμένων ατόμων μέσα στα ίδια τους τα σπίτια, με τρόπους τόσο απάνθρωπους και κτηνώδεις που ξεπερνούν τη δυνατότητα του ανθρώπινου μυαλού να τους χωρέσει!

Στις περισσότερες από τις περιπτώσεις που έγινε δυνατό να εξιχνιαστούν, θύτες ήταν παράνομοι "μετανάστες" ή τοξικομανείς. Κάποιοι από αυτούς κυκλοφορούν ήδη ελεύθεροι στους δρόμους, έχοντας εκτίσει ποινές δυσανάλογα μικρές σε σχέση με τα εγκλήματα που διέπραξαν. Σε άλλες περιπτώσεις, που δεν εξιχνιάστηκαν, υπάρχουν μόνο βάσιμες υποψίες...

Τα ονόματα των θυμάτων δεν τα συγκρατήσαμε και δεν τα θυμόμαστε. Ίσως δεν αναφέρθηκαν καν στα δελτία ειδήσεων. Ήταν μόνο κάποιοι άτυχοι "ασήμαντοι" άνθρωποι που την κακιά ώρα βρέθηκαν άθελά τους μπροστά σε κακούς ανθρώπους. Και - κακό του κεφαλιού τους - δεν είχαν ποτέ φροντίσει να καταγραφούν στην προοδευτική μας συνείδηση ως "ακτιβιστές". Ο ακτιβισμός τους ήταν απλά ο αγώνας μιας ζωής ολόκληρης για να στήσουν μια οικογένεια, να κρατήσουν ένα σπίτι, να μεγαλώσουν παιδιά, να στηρίξουν εγγόνια. Συχνά το πλήρωσαν στο τέλος με εγκατάλειψη και μοναξιά. Και ήταν έτσι εύκολα θύματα για τα τέρατα...

Εδώ και μέρες, τα δελτία των ειδήσεων σε ραδιόφωνο και τηλεόραση, τα κορυφαία ειδησεογραφικά sites, οι εφημερίδες, όλος ο καλός ο κόσμος, τέλος πάντων, αναφέρονται εμμονικά σε ένα πολύ συγκεκριμένο έγκλημα. Το θύμα τείνει να πάρει διαστάσεις εθνικού συμβόλου, ενώ κάποιοι έφτασαν στο σημείο να ενοχοποιήσουν για τον φόνο ολόκληρη, σχεδόν, την ελληνική κοινωνία!

Τελικά, θα πρέπει να συμβιβαστούμε με την ιδέα ότι υπάρχουν εγκλήματα δύο ταχυτήτων. Κάποιοι γίνονται μάρτυρες. Και κάποιοι απλά στατιστικές...

Το παρακάτω κείμενο αναφέρεται σε αληθινό περιστατικό που συνέβη στο Παγκράτι το 2012. Ομολογώ με μία δόση ντροπής ότι δεν θυμάμαι το όνομα του ηλικιωμένου θύματος, που θα μπορούσε να ήταν ο πατέρας ή η μητέρα του καθενός μας. Όπως δεν έχω συγκρατήσει και πολλά άλλα ονόματα στην ατέλειωτη λίστα τού αλά καρτ "ανθρωπισμού" μας...

Περί μοναξιάς (ή, τι είναι τελικά ρατσισμός;)

Δευτέρα 19 Νοεμβρίου 2018

Σκέψεις μετά το ολοκαύτωμα μιας γειτονιάς της Αθήνας


Βλέποντας ανήμερα του «Πολυτεχνείου» την πόλη μου για μία ακόμα φορά να καίγεται από τα χαϊδεμένα παιδιά του πολιτικού συστήματος, βίωσα συναισθήματα και έκανα γενικότερες σκέψεις που με προβλημάτισαν. Μπήκα, τότε, σε μία επώδυνη διαδικασία αυτοαμφισβήτησης και επανεξέτασης σε ό,τι αφορά τα ίδια τα δημοκρατικά μου φρονήματα. Και, καθώς δεν κατέληξα σε οριστικά συμπεράσματα, σκέφτηκα να ζητήσω τη βοήθεια του αναγνώστη του site, μήπως και βρω κάποια άκρη.

Προς διευκόλυνση των κριτών, παραθέτω επιλεκτικά και επιγραμματικά μερικές προσωπικές θέσεις πάνω σε διαχρονικά ζητήματα. Θέσεις που θα μπορούσαν ακόμα και να οδηγήσουν κάποιους στο συμπέρασμα ότι διακατέχομαι από υπολανθάνον «φασίζον» σύνδρομο! Τις θέτω στην κρίση σας:

1. Αγαπώ (ή, σε κάθε περίπτωση, δεν απεχθάνομαι) την τάξη και την ασφάλεια. Αισθάνομαι πιο βολικά στη θέα ενός αστυνομικού απ’ ό,τι σε εκείνη ενός ατόμου που με κοιτάζει με τρόπο ύποπτο. Και θα ήθελα, αν ήταν δυνατό, να υπάρχουν κάμερες με 24ωρη καθημερινή λειτουργία σε κάθε γωνιά της πόλης...

2. Θέλω να ελέγχονται αυστηρά όσοι περνούν τα σύνορα της χώρας μου ζητώντας φιλοξενία. Και όσοι δεν την τιμούν, να τα περνούν άμεσα από την ανάποδη...

3. Γενικότερα, δεν θεωρώ τον φόβο ηθικό παράπτωμα. Γι’ αυτό, δεν καταδικάζω a priori στη συνείδησή μου την ξενοφοβία, ταυτίζοντάς την με το αποκρουστικό φαινόμενο του ρατσισμού...

4. Πιστεύω ότι το κάψιμο της ελληνικής σημαίας θα πρέπει να τιμωρείται με αφαίρεση ιθαγένειας ή απέλαση, ανάλογα με την περίπτωση...

5. Θέλω να καταργηθεί... χθες το λεγόμενο «πανεπιστημιακό άσυλο» της ανομίας και της αλητείας...

6. Δεν θεωρώ την αυτοκαταστροφή μέσω «εξαρτήσεων» ως πράξη ηρωισμού, και δεν δέχομαι το παραμικρό ελαφρυντικό για όσους παρανομούν εις βάρος της κοινωνίας προκειμένου να συντηρήσουν το θλιβερό πάθος τους...

7. Πιστεύω ότι τον Δεκέμβρη του ’08 η πόλη μου πλήρωσε ακριβά ένα τίμημα που δεν της αναλογούσε...

8. Πιστεύω επίσης ότι η Marfin ήταν δολοφονία με πολιτικό υπόβαθρο, η οποία αντί να τιμωρηθεί (συν τοις άλλοις και) πολιτικά, ανταμείφθηκε με εξουσία...

9. Θέλω να ξαναδώ τα Εξάρχεια να γίνονται γνωστά μόνο για τις γραφικές γειτονιές τους, τα παραδοσιακά θερινά σινεμά τους, τα φιλικά καφέ τους, τα σουβλάκια του «Αχιλλέα» και τις νοστιμιές της «Ροζαλίας»...

10. Θέλω, τέλος, την ομάδα μου, την ΑΕΚ, κατευθείαν στη Β΄ Εθνική αν επιτρέψει ξανά την είσοδο στο γήπεδο σε αλήτες και περιθωριακά στοιχεία που βρίσκονται εκεί μόνο και μόνο για να σπάσουν, να κάψουν και να βιαιοπραγήσουν καθ’ οιωνδήποτε. Το τι θα κάνουν οι υπόλοιπες ομάδες ελάχιστα με αφορά...

Ο αναγνώστης μπορεί τώρα να με κρίνει. Και κάθε άποψη σχετικά με την απουσία ή όχι δημοκρατικού φρονήματος από την μηδαμινότητά μου, καλοδεχούμενη. Για να γνωρίζω, επιτέλους, κι εγώ!

Aixmi.gr

Δευτέρα 5 Νοεμβρίου 2018

Θλίψη για το Μετρό που παρακμάζει…


Το Μετρό της Αθήνας μπήκε δυναμικά στη ζωή μας ένα Σαββατοκύριακο στο τέλος Ιανουαρίου του 2000. Αυτό που εντυπωσίασε ιδιαίτερα ήταν πως δεν θύμιζε σε τίποτα τη μιζέρια και την παρακμή των υπόλοιπων μέσων μαζικής μεταφοράς. Η καθαριότητα στους σταθμούς ήταν υποδειγματική, ενώ η φρούρηση στους χώρους, η οποία δεν είχε (κυριολεκτικά) το παραμικρό να ζηλέψει από την αντίστοιχη στο Προεδρικό Μέγαρο, έδινε στο επιβατικό κοινό ένα μοναδικό αίσθημα ασφάλειας.

Ύστερα ήρθε η κρίση. Και μαζί με αυτή – ή μάλλον, εξαιτίας της – ήρθαν στο προσκήνιο πολιτικές δυνάμεις που υπόσχονταν ζωή εναρμονισμένη με το σύνθημα «δεν πληρώνω», ενώ παράλληλα θώπευαν τα αυτιά εκείνων που θα βολεύονταν καλύτερα σε μία κοινωνία δίχως νόμο και τάξη.

Βαθμιαία, το Μετρό της Αθήνας άρχισε κι εκείνο να υφίσταται τις συνέπειες της νέας φιλοσοφίας της ελληνικής Πολιτείας. Ο έλεγχος των εισερχομένων και η εν γένει φρούρηση των χώρων χαλάρωναν συνεχώς, με διπλά αρνητικό αποτέλεσμα. Πρώτον, η πληρωμή του κομίστρου κατέληξε να επαφίεται ουσιαστικά στον πατριωτισμό (δηλαδή, το φιλότιμο) του επιβατικού κοινού, και το σύστημα έμειναν τελικά να συντηρούν τα αμετανόητα «κορόιδα» που πλήρωναν κανονικά και πάντοτε εισιτήριο. Δεύτερον (και σπουδαιότερο, κατά τη γνώμη μου), στο σύστημα του Μετρό άρχισαν να έχουν εύκολη πρόσβαση διάφορα περιθωριακά στοιχεία – μερικά, μάλιστα, υπό εμφανή επήρεια ουσιών – τα οποία συχνά τρομοκρατούσαν τους επιβάτες ζητώντας χρήματα με τρόπους ευθέως ή υπαινικτικά απειλητικούς.

Με την τοποθέτηση των αυτόματων θυρών στους σταθμούς, δημιουργήθηκε η προσδοκία ότι τα δυσάρεστα αυτά φαινόμενα θα έπαυαν οριστικά να υφίστανται στο Μετρό. Όμως και το σύστημα των θυρών αποδείχθηκε διάτρητο στην πράξη, αφού το κάθε άνοιγμα μιας θύρας επιτρέπει την είσοδο σε δύο (αν όχι τρία) άτομα. Έτσι, το μόνο που καταρχήν εξασφαλίστηκε είναι ότι, αν μη τι άλλο, θα πληρώνει εισιτήριο ο ένας στους δύο επιβάτες κατά μέσον όρο. Από την άλλη, τίποτα απολύτως δεν άλλαξε σε ό,τι αφορά την προσβασιμότητα επικίνδυνων περιθωριακών στοιχείων στους συρμούς. Θα λέγαμε μάλιστα ότι το φαινόμενο κλιμακώνεται με ρυθμό που προκαλεί ανησυχία!

Με την ευκαιρία της συζήτησης θα ήθελα να παραθέσω μία πρόσφατη προσωπική εμπειρία, ενδεικτική όχι μόνο της χαλαρότητας των μέσων περιφρούρησης στο Μετρό αλλά και της αδιαφορίας που επιδεικνύουν κάποιοι (ευτυχώς όχι πολλοί) στους οποίους έχει ανατεθεί η ασφάλεια των σταθμών και του επιβατικού κοινού.

Κινούμαι στη Γραμμή 2, με κατεύθυνση από Κέντρο προς Ελληνικό. Κάποια στιγμή αισθάνομαι ένα χέρι να μου χτυπά το κεφάλι από πίσω. Ο δράστης, ένα άτομο με ογκώδη σωματότυπο και εμφανή σημάδια ψυχικής διαταραχής, αφού κάθεται απέναντί μου μού ζητά επιτακτικά και χωρίς περιστροφές να του δώσω χρήματα. Στην άρνησή μου να ανταποκριθώ αρχίζει να με κλωτσά στα πόδια. Σε λίγο το σκηνικό επαναλαμβάνεται με θύματα άλλους επιβάτες που κι αυτοί αποφεύγουν να αντιπαρατεθούν με ένα άτομο που δείχνει απρόβλεπτο και επικίνδυνο.

Κατεβαίνω Συγγρού-Φιξ και χτυπώ την πόρτα στο δωματιάκι του υπεύθυνου του σταθμού. Μου ανοίγει ο ένστολος φρουρός που ήταν μέσα, και του περιγράφω το περιστατικό διαμαρτυρόμενος, παράλληλα, για την έλλειψη ουσιαστικού ελέγχου στο Μετρό με αποτέλεσμα την ολοένα αυξανόμενη παρουσία περιθωριακών στοιχείων στα βαγόνια. Μου απαντά – παίζοντας εμφανώς προκλητικά με την νοημοσύνη μου – ότι αυτές είναι καθαρά επινοήσεις του δικού μου μυαλού και ότι, σε κάθε περίπτωση, τα άτομα στα οποία αναφέρομαι ως «περιθωριακά» είναι ίσως τα μόνα που πληρώνουν πάντα εισιτήριο! Συμπλήρωσε μάλιστα ότι όλα αυτά τα λέω γιατί είμαι «προκατειλημμένος»! Υπερνικώντας μία αυθόρμητη αντίδραση για την οποία σίγουρα θα μετάνιωνα κατόπιν, βρήκα την ψυχραιμία να πω απλά ότι δεν είχε νόημα να συνεχίσω τη συζήτηση με κάποιον που μου καταλογίζει προκατάληψη...

Έφυγα από τον σταθμό με το αίσθημα που γεννά η επίγνωση της ματαιότητας μπροστά στην παντοδυναμία ενός βαθιά διαβρωμένου μηχανισμού. Τελικά, το πολιτικό σύστημα δεν χρεοκόπησε απλά την Ελλάδα. Ακόμα περισσότερο, χρεοκόπησε την ίδια τη συνείδηση του Έλληνα που έφτασε το τερατώδες να το θεωρεί σαν «φυσικό». Και, ως γνωστόν, όταν συνηθίσεις στη θέα του τέρατος έχεις αρχίσει πια να του μοιάζεις!

Εις μνήμην, λοιπόν, του παλιού-καλού αθηναϊκού Μετρό...

Aixmi.gr

Τετάρτη 24 Οκτωβρίου 2018

Οι «οπαδοί» που σκοτώνουν την ΑΕΚ


Πηγαίνουμε τακτικά στα Εξάρχεια. Έχουν μερικές από τις καλύτερες ταβέρνες και τα ωραιότερα καφέ της Αθήνας, και οι γειτονιές τους προσφέρονται για μια χαλαρωτική περιδιάβαση τα σαββατοκύριακα.

Δεν είναι λίγες οι φορές που βλέπω στους τοίχους γραμμένο το όνομα της ομάδας μου. Πολύ περισσότερο απ’ ό,τι το βλέπω στη Φιλαδέλφεια! Με μία ιδιαιτερότητα, όμως: το άλφα περιβάλλεται συχνά (αν όχι πάντα) από έναν κύκλο. Κι αυτός ο κύκλος – κάτι σαν θηλιά ασφυκτική γύρω από την ίδια την ιδέα του αθλητισμού – αντικατοπτρίζει μία διαχρονική, αμαρτωλή σχέση του σκληρού οπαδικού πυρήνα της ΑΕΚ με τις πιο ακραίες δυνάμεις του πολιτικού περιθωρίου (αν και η χρήση, εδώ, της λέξης «πολιτικό» μάλλον προσβάλλει την έννοια παρά περιποιεί τιμή σε αυτήν).

Το περιθώριο, λοιπόν, έχει εδώ και πάρα πολλά χρόνια παρεισφρήσει στις τάξεις των οργανωμένων οπαδών της ΑΕΚ. Το πέτυχε αξιοποιώντας προς όφελός του το αίσθημα του αδικημένου που διαχρονικά φέρουν οι οπαδοί της Ένωσης, και μία ανάγκη κάποιων ακραίων στοιχείων τους να εκφράσουν αγανάκτηση ακόμα και μέσω της βίας. Ο πραγματικός αντίπαλος δεν βρίσκεται μέσα στον αγωνιστικό χώρο αλλά έξω απ’ αυτόν – ακόμα και έξω από το γήπεδο. Είναι οι αστυνομικές δυνάμεις, με τις οποίες – για λόγους που μόνο η ψυχιατρική επιστήμη θα μπορούσε, ίσως, να εξηγήσει – το περιθώριο συντηρεί μια ατελείωτη βεντέτα υπό την ύποπτη ανοχή της εκάστοτε εξουσίας (το «εκάστοτε» έχει ιδιαίτερη σημασία για όσους τυχόν επιχειρήσουν να αναλύσουν πολιτικά ή κοινωνιολογικά το φαινόμενο).

Η ΑΕΚ έχει πληρώσει πολύ ακριβά τη δράση αυτών των ατόμων. Με βαριά πρόστιμα, με τιμωρίες της έδρας της, ακόμα και με αφαίρεση βαθμών. Τα είδαμε αυτά να συμβαίνουν με αφορμή τα γεγονότα στο πρόσφατο ντέρμπι με τον Ολυμπιακό στο ΟΑΚΑ, όπου για μία ακόμα φορά «οπαδοί» της ΑΕΚ εγκατέλειψαν τις κερκίδες για να επιτεθούν στις αστυνομικές δυνάμεις.

Υπήρξαν και περιπτώσεις όπου ακραία οπαδικά στοιχεία επιχείρησαν, και κάποιες φορές το πέτυχαν, να παίξουν ρυθμιστικό ρόλο στα διοικητικά πράγματα της ΑΕΚ. Τον Μάιο του 2004, «οπαδοί» εισέβαλαν στο τότε προπονητικό κέντρο της ομάδας στους Θρακομακεδόνες, βιαιοπραγώντας ενάντια σε όποιον – και καταστρέφοντας ό,τι – εύρισκαν μπροστά τους. Σκοπός τους: να επιβάλουν δια της βίας και της τρομοκρατίας την ανάληψη της ΠΑΕ από τον τότε εκλεκτό τους – και μετέπειτα απόλυτα μισητό τους – Θεμιστοκλή Νικολαΐδη. Τα κίνητρά τους δεν ήταν εντελώς ιδεαλιστικά, αφού πίστευαν πως ο νέος πρόεδρος θα μοιραζόταν μαζί τους την διοίκηση του συλλόγου (κατά τη γνωστή ρήση, «το τάδε κόμμα στην κυβέρνηση – ο λαός στην εξουσία»)!

Είναι αλήθεια ότι ο Θ. Νικολαΐδης, αναλαμβάνοντας την διοίκηση, προσπάθησε ειλικρινά – πλην μάταια – να αντιμετωπίσει το φαινόμενο του χουλιγκανισμού στην ΑΕΚ. Για να ηττηθεί και να εκδιωχθεί, τελικά, και ο ίδιος από εκείνους ακριβώς που πριν λίγα χρόνια τον είχαν επιβάλει δια της βίας στην προεδρία του συλλόγου...

Στις 14 Απριλίου του 2013 έζησα μία από τις εφιαλτικότερες εμπειρίες που είχα ποτέ σε αγώνα ποδοσφαίρου. Ήταν η περίοδος που η ΑΕΚ ψυχορραγούσε ως σύλλογος Α΄ Εθνικής, αφού η παραμονή της στη μεγάλη κατηγορία κρεμόταν κυριολεκτικά από μία κλωστή. Το βράδυ εκείνο, «οργανωμένοι οπαδοί» εισέβαλαν βίαια στον αγωνιστικό χώρο λίγο πριν τη λήξη του αγώνα ΑΕΚ-Πανθρακικού, με αφορμή – ή μάλλον, με πρόσχημα (ζυγίζω καλά τη λέξη...) – την επίτευξη τέρματος από την φιλοξενούμενη ομάδα. Όπως ήταν φυσικό, ο διαιτητής διέκοψε το παιχνίδι εις βάρος της ΑΕΚ. Ήταν σχεδόν βέβαιο ότι η διακοπή αυτή θα οδηγούσε την ομάδα σε υποβιβασμό, και μάλιστα κατά δύο κατηγορίες λόγω χρεοκοπίας. Πράγμα που, τελικά, συνέβη, ήταν όμως ταυτόχρονα αφετηρία κατακλυσμιαίων διοικητικών αλλαγών στον σύλλογο...

Ένα από τα (αναμενόμενα) «θύματα» της διοικητικής αλλαγής ήταν ο ιστορικός αρχηγός των οργανωμένων οπαδών, ο οποίος φαίνεται να εξαναγκάστηκε σε απομάκρυνση και έκτοτε αγνοείται σε ό,τι αφορά τα πράγματα στην ΑΕΚ. Ας μη φανταστεί κανείς κάποιον έξαλλο χούλιγκαν! Ήταν άτομο ιδιαίτερα ευφυές και μορφωμένο. Τα διαπίστωσα αυτά όταν τον συνάντησα την εποχή που κατείχε παράλληλα και το αξίωμα του Προέδρου στην Ερασιτεχνική ΑΕΚ. Του έθεσα τότε μία ευθεία ερώτηση: γιατί επετράπη σε ακραία περιθωριακά στοιχεία να εμφιλοχωρήσουν στις τάξεις των οπαδών. Μου φάνηκε απόλυτα ειλικρινής όταν μου ομολόγησε ότι η κατάσταση ήταν πλέον εκτός ελέγχου (τουλάχιστον, δικού του ελέγχου) και ήταν αδύνατο να αποτρέψει κάποιος την είσοδο τέτοιων στοιχείων στον οπαδικό χώρο.

Η απομάκρυνση του αρχηγού των οργανωμένων δεν έκλεισε, φυσικά, και τον κύκλο της οπαδικής βίας στην ΑΕΚ. Ο σύλλογος συνέχισε να αιμορραγεί εξαιτίας της, τόσο αγωνιστικά όσο και οικονομικά. Κυρίως, όμως, ηθικά, αν αναλογιστεί κανείς ότι η ΑΕΚ – και λόγω των προσφυγικών της καταβολών – κατείχε πάντα μία ξεχωριστή θέση στις συνειδήσεις όλων των φιλάθλων της χώρας. Θέση που δεν συμβιβάζεται με φαινόμενα ακραίας βίας και, γενικά, με συμπεριφορές οπαδικής αλητείας.

Υπάρχουν τρόποι να απομακρυνθούν τα περιθωριακά στοιχεία από τις τάξεις των οπαδών της ΑΕΚ (και, πάνω απ’ όλα, από τα γήπεδα όπου αγωνίζεται η ομάδα) έτσι ώστε να εξαλειφθούν τα δυσάρεστα φαινόμενα βίας που δυσφημούν τον σύλλογο; Θεωρητικά, οι τρόποι είναι δύο:

1. Μία γενναία απόφαση αυτόβουλης αυτο-κάθαρσης των ίδιων των οργανωμένων οπαδών. Ας μου επιτραπεί, όμως, να πω ότι τούτο μοιάζει τόσο δύσκολο όσο το να κάνει κάποιος μια βάρκα χωρίς κουπιά να προχωρήσει στο νερό, σπρώχνοντάς την από μέσα (ακόμα και οι πρωτοετείς μου στη Φυσική γνωρίζουν ότι κάτι τέτοιο είναι αδύνατο!).

2. Να αναλάβει τις ευθύνες της η ίδια η διοίκηση της ΑΕΚ, αν μη τι άλλο υποβάλλοντας σε αυστηρότερο έλεγχο (βάσει πολύ συγκεκριμένων κριτηρίων) τους οργανωμένους οπαδούς στους οποίους θα επιτρέπει την είσοδο στο γήπεδο. Ακόμα καλύτερα: «εκβιάζοντας», εν ανάγκη, τους «οργανωμένους» με οριστική στέρηση δικαιώματος εισόδου στο γήπεδο αν δεν προχωρήσουν σε ριζική και ουσιαστική κάθαρση του χώρου τους από κάθε άτομο που βρίσκεται εκεί για λόγους που ελάχιστη σχέση έχουν με την αγάπη για την ΑΕΚ. Πρακτικά μιλώντας, αυτή θα ήταν και η μόνη ρεαλιστική λύση στο πρόβλημα που εδώ και χρόνια ταλανίζει τον σύλλογο.

Δεν διαθέτω τις απαραίτητες νομικές γνώσεις για να κρίνω το κατά πόσον δίκαιη ή όχι ήταν η αφαίρεση τριών βαθμών από την ΑΕΚ για τα επεισόδια που δημιούργησαν κάποιοι δήθεν οπαδοί της στην ανάπαυλα του αγώνα με τον Ολυμπιακό. Αυτό που με θλίβει, όμως, ακόμα περισσότερο ως φίλαθλο της ΑΕΚ είναι η συνεχιζόμενη παρουσία τέτοιων ατόμων στα γήπεδα όπου αγωνίζεται η ομάδα. Και, όπως θα ‘λεγε γραφικός υπουργός (αν τον παραφράσουμε λιγάκι), επαφίεται στο «ρωμαλέο οπαδικό κίνημα» στην ΑΕΚ να τους απομονώσει και να τους αποβάλει από τις τάξεις του!

Aixmi.gr

Κυριακή 7 Οκτωβρίου 2018

Στη λίμνη της Φιλαδέλφειας

Μια βόλτα στη λίμνη της Νέας Φιλαδέλφειας. Στο τέλος του άλσους, δυο βήματα μακριά από το αιώνια κατασκευαζόμενο γήπεδο της ΑΕΚ...


Τρίτη 2 Οκτωβρίου 2018

Οι «νοικοκυραίοι» στο απόσπασμα


Αν κάτι πρέπει να αναγνωρίσουμε στην ελληνική Αριστερά είναι ότι δεν της έλειψε ποτέ η ευρηματικότητα στο να παράγει «ετικέτες» για όσους δεν δηλώνουν υποταγή στις ιδέες της. Το δόγμα «πας μη αριστερός, φασίστας» κυριάρχησε στις αρχές της Μεταπολίτευσης. Όταν, αργότερα, κλιμακώθηκε το φαινόμενο της (παράνομης κυρίως) μετανάστευσης, η έννοια του «ρατσιστή» μπήκε δυναμικά στο καθημερινό μας λεξιλόγιο από την λεγόμενη «ανανεωτική» Αριστερά, για να στιγματίσει ακόμα κι εκείνους που τολμούσαν να ψελλίσουν δυο λέξεις διαμαρτυρίας για το οριστικά χαμένο αίσθημα ασφάλειας στη χώρα λόγω της κατακόρυφης αύξησης της εγκληματικότητας.

Με αφορμή μια πρόσφατη αποτρόπαιη πράξη βίας στο κέντρο της Αθήνας, που είχε σαν αποτέλεσμα τον θάνατο ενός τοξικομανούς LGBT ακτιβιστή ο οποίος φέρεται να επιχείρησε να ληστέψει κοσμηματοπωλείο, μία ακόμα ετικέτα ανασύρθηκε από το (ανανεωτικό) «προοδευτικό» λεξικό για να δαιμονοποιήσει συλλήβδην το συντηρητικό κομμάτι της κοινωνίας, στο οποίο περίπου καταλόγισε ομαδική ευθύνη για τον φόνο. Η λογική, απλή: «Είσαι συντηρητικός, άρα είσαι φασίστας, ρατσιστής και δολοφόνος!» Και, για να τονιστεί το αξιοχλεύαστο της συντήρησης, οι (κατά μεταφυσικό τρόπο) «συνεργοί» του εγκλήματος – όλοι εκείνοι, δηλαδή, που τολμούν να δηλώνουν φιλήσυχοι και μη-επαναστατημένοι – εισέπραξαν για μία ακόμα φορά τον σαρκαστικό χαρακτηρισμό «νοικοκυραίοι»...

Σταχυολογώ, εντελώς δειγματοληπτικά, φράσεις που αλίευσα στο Διαδίκτυο από «προοδευτικές» γραφίδες μετά το τραγικό περιστατικό. Για λόγους συντόμευσης, έχω «μοντάρει» ελαφρά τα αποσπάσματα χωρίς να αλλοιώσω το νόημά τους:

«Το άγριο λιντσάρισμα (...) αποδεικνύει γι’ άλλη μια φορά τα ακραία και φασιστικά ένστικτα της βαθιά συντηρητικής κοινωνίας μας.»

«Ο θάνατος του (...) αποκάλυψε τον κρυφοφασισμό μέρους της ελληνικής κοινωνίας.»

«Νοικοκυραίος είναι ο μικροαστός φασίστας (...). Είναι φασίστας γιατί είναι απολίτικος στην ουσία του.»

«Τον (...) τον δολοφόνησαν οι ‘νοικοκυραίοι’, αυτός ο ανθρωπότυπος που αποτελεί τη ραχοκοκαλιά του φασισμού, που δεν τα βάζει ποτέ με την εξουσία. Κι ύστερα σκούπισαν τα αίματα, έκαναν το σταυρό τους μόλις πέρασαν από την Εκκλησία και γύρισαν στα σπίτια τους για να παίξουν στην κακοσκηνοθετημένη παράσταση του καλού οικογενειάρχη.»

«Οι λεγόμενοι ‘νοικοκυραίοι’, που εκπροσωπούν τον βαθύ κοινωνικό συντηρητισμό. Είναι αυτοί που είναι αντίθετοι στον πολιτικό γάμο ομοφυλοφίλων, στην τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια, στη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, αυτοί που θέλουν να υπάρχει η εικόνα του Χριστού στις αίθουσες των σχολείων. (...) Θεμέλια της κοινωνίας τους η πατρίδα, η θρησκεία και το Δίκαιο...»

Συλλογική ευθύνη για τον φόνο, λοιπόν, σε όλους ανεξαιρέτως όσοι έχουν άλλη άποψη για τις οικογενειακές δομές (μένοντας πιστοί στην παραδοσιακή εκδοχή τους), επιμένουν να θρησκεύονται, αγαπούν την πατρίδα τους και δεν περιφρονούν το Δίκαιο. Κι εγώ θυμάμαι την παροιμία «τώρα που βρήκαμε παπά, ας θάψουμε πέντ’ - έξι»! Όπου «παπάς» ένα κοινό (όχι κοινωνικο-πολιτικό) έγκλημα που εργαλειοποιείται για να δυσφημιστεί συλλήβδην (να «θαφτεί» ηθικά, δηλαδή) μία ολόκληρη κοινωνική ομάδα που απλά δεν δηλώνει υποταγή στα κελεύσματα της «προόδου»!

Διάβασα πριν χρόνια ένα οργισμένα ειρωνικό κείμενο για τον «απολιτικό» άνθρωπο, ιδιότητα που αποδίδεται κατ’ εξοχήν στους «νοικοκυραίους». Ανάμεσα στα άλλα, του καταλόγιζε ότι κάθεται βολικά στο γραφείο του την ώρα που κάποιοι άλλοι διαδηλώνουν στους δρόμους για τους μετανάστες.

Το ότι οφείλουμε να είμαστε ενάντιοι σε κάθε μορφή απρόκλητης και αναίτιας βίας (φυσικής ή λεκτικής) που στρέφεται κατά ανυπεράσπιστων και καλοπροαίρετων φιλοξενούμενων στη χώρα, είναι ασφαλώς αυτονόητο. Και ορθώς οι νόμοι την βία αυτή την τιμωρούν. Επειδή, όμως, το αφήγημα «κακοί Έλληνες νοικοκυραίοι – καλοί και κατατρεγμένοι μετανάστες», ως απόλυτο δόγμα, έχει θέση στον χώρο της πολιτικής μυθοπλασίας και μόνο, καλό είναι να βγούμε για λίγο από το «προοδευτικό» καβούκι μας και να δούμε τη ζωή από την οπτική γωνία του μέσου, ανώνυμου ανθρωπάκου της καθημερινότητας. Εκείνου που απώλεσε οριστικά το δικαίωμα να περπατά ανέμελα στους δρόμους και τα πάρκα της πόλης «του» όπως την ήξερε, που έπαψε να νιώθει ασφάλεια μέσα στο ίδιο του το σπίτι, που έμαθε να ζει με τον φόβο και, εν τέλει, να τον αποδέχεται ως μέρος της ζωής του...

Για ένα κομμάτι της ελληνικής κοινωνικο-πολιτικής κουλτούρας, ο όρος «μετανάστης» αντιπροσωπεύει εξ ορισμού έναν καλό και κατατρεγμένο άνθρωπο που ήρθε στη χώρα ως ικέτης ζητώντας φιλοξενία και θαλπωρή. Και, όταν αυτός καταφεύγει στο έγκλημα, η πράξη του είναι κατά βάση «κατανοητή», αφού πρέπει «να ταΐσει τα παιδιά του». Όσοι τολμούν να αμφισβητήσουν την γενική και άνευ προϋποθέσεων ισχύ του δόγματος, χαρακτηρίζονται ως «ρατσιστές» και «φασίστες». Ακόμα χειρότερα: χλευάζονται ως «νοικοκυραίοι»!

Με την ίδια γενική συμπάθεια αντιμετωπίζονται οι «εθισμένοι». Και, όταν φτάνουν στο έγκλημα για τη «δόση», η πράξη περιβάλλεται με κατανόηση, αν όχι με συμπόνια: «Δεν έφταιγε αυτός, ήταν υπό την επήρεια!» Σε όσους τολμούν να μιλήσουν περί ατομικής ευθύνης – αφού η «επήρεια» δεν είναι πρόσωπο για να την δικάσουμε! – επιφυλάσσονται οι κλασικές ετικέτες του ανάλγητου, του βολεμένου αστού, του ρατσιστή, ίσως και του φασίστα. Α, να μην το ξεχάσω: και του «νοικοκυραίου»!

Προς αποφυγή παρερμηνειών: Γενικά μιλώντας, η συντήρηση δεν φορά φωτοστέφανο, ιδιαίτερα όταν αμφισβητεί την ελευθερία της σκέψης, του λόγου και του αυτοπροσδιορισμού. Ακόμα περισσότερο, αν η αμφισβήτηση αυτή συνοδεύεται από βίαιες συμπεριφορές ή στοχεύει σε κοινωνικούς αποκλεισμούς.

Από την άλλη, όμως, σε κανέναν δεν αξίζει να εισπράττει χλεύη και απαξίωση επειδή και μόνο αδυνατεί να παρακολουθήσει την μετεξέλιξη των ηθών μιας εποχής. Πόσο μάλλον να του χρεώνεται (έστω απρόσωπα) ένα έγκλημα όπου το θύμα απλά έτυχε να ανήκει σε ομάδα ανθρώπων με αντισυμβατικό τρόπο ζωής.

Ο ισοπεδωτικός τρόπος σκέψης των αυτοαποκαλούμενων «προοδευτικών», που φτάνουν στο σημείο να βαφτίζουν συλλήβδην «φασίστες» τους αρνητές της δικής τους κοσμοθεώρησης, ελάχιστα διαφέρει από τον τρόπο σκέψης κάποιων που δικαιούνται τον χαρακτηρισμό αυτό άνευ εισαγωγικών. Και ας μη διαμαρτυρόμαστε μετά όταν αυτοί οι «κάποιοι» σπεύδουν να αυτο-χριστούν «προστάτες της κοινωνίας». Μιας κοινωνίας που όχι μόνο η πολιτεία έχει αφήσει στο έλεος του εγκλήματος, αλλά και η «προοδευτική» διανόηση της κουνά το δάχτυλο όταν τολμά να αναρωτηθεί γιατί για τα δικά της, ανώνυμα θύματα δεν μπήκε κανείς ποτέ στον κόπο να κατέβει στους δρόμους, δεν βρέθηκε κανείς να οργιστεί ή να κλάψει...

Ο φασισμός είναι βία, και η βία έχει πολλές εκφάνσεις – φανερές και κρυφές, ακατέργαστες και διανοουμενίστικες. Και ουδείς αναμάρτητος (του γράφοντος μη εξαιρουμένου)!

Aixmi.gr

Τρίτη 25 Σεπτεμβρίου 2018

ΤΟ ΒΗΜΑ - Άρχουσα τάξη…


Στον Hermann Göring, νούμερο 2 του ναζιστικού κόμματος στη Γερμανία του Χίτλερ, αποδίδεται (εν μέρει τουλάχιστον) η διαβόητη ρήση:

«Εγώ και μόνο θα αποφασίσω ποιος είναι (και ποιος δεν είναι) Εβραίος!»

Είναι κατ’ ουσίαν μία διακήρυξη του υποτιθέμενου δικαιώματός του να κρίνει εκείνος και μόνο για το ποιοι είναι «άξιοι» αφανισμού, και να προχωρεί στην δολοφονική εκτέλεσή τους χωρίς τον παραμικρό φόβο λογοδοσίας απέναντι στους νόμους. Εξ άλλου, στη ναζιστική Γερμανία ο «νόμος» ήταν εκείνος ο ίδιος!

Αν και τα μεγέθη δεν είναι, ασφαλώς, συγκρίσιμα, θυμήθηκα την πιο πάνω ρήση διαβάζοντας πρόσφατα το πόρισμα της λεγόμενης «Επιτροπής Παρασκευόπουλου» για την αντιμετώπιση της βίας στα πανεπιστήμια. Ειδικότερα, για την περίπτωση κλοπών σε πανεπιστημιακούς χώρους το πόρισμα προτείνει μεταξύ άλλων το εξής:

«Ευαισθητοποίηση των φοιτητών και των εκπροσώπων τους ώστε να γίνει σαφές ότι, όταν το θύμα είναι συνάδελφος ή καθηγητής, δεν πλήττεται η άρχουσα τάξη…»

Η παραπάνω φράση, η οποία αναφέρεται σε ηθική διαπαιδαγώγηση νέων ανθρώπων σε θέματα εγκληματικότητας, γεννά δύο ερωτήματα που ζητούν άμεσες απαντήσεις:

1. Πώς ακριβώς ορίζεται η «άρχουσα τάξη» στην οποία αναφέρεται ένα επίσημο πόρισμα (όχι κάποιο ανεύθυνο κείμενο πολιτικού ακτιβισμού, αναρτημένο στα social media); Άρα, με ποια κριτήρια μπορεί κάποιος να αποφασίσει (με λογική Göring) αν ένα υποψήφιο θύμα ληστείας ανήκει ή όχι στην «άρχουσα τάξη», έτσι ώστε να τύχει μίας λιγότερο ή περισσότερο ευαίσθητης αντιμετώπισης από τους δράστες; Επί πλέον, ποιος εγγυάται ότι οι υποψήφιοι δράστες δεν θα κατασκευάζουν κάθε φορά ad hoc κριτήρια που εξυπηρετούν την πράξη τους, βαφτίζοντας το θύμα «εκπρόσωπο της άρχουσας τάξης»; (Παράδειγμα: Ο «συνάδελφος» μπορεί να είναι γιος καναλάρχη ή κόρη μεγαλοβιομήχανου. Όσο για τον καθηγητή, ακούστηκε πως είναι και σύμβουλος στις επιχειρήσεις ενός εκ των προαναφερόμενων μπαμπάδων…)

2. Θα πρέπει, άραγε, να καταλήξουμε στο εφιαλτικό συμπέρασμα ότι, σύμφωνα με το μήνυμα των συντακτών του πορίσματος σε νέους ανθρώπους με υπό διαμόρφωση συνειδήσεις, οι κλοπές και οι ληστείες (εντός ή εκτός πανεπιστημίων) χάνουν μέρος της ηθικής και νομικής τους βαρύτητας, και άρα δικαιούνται να αντιμετωπίζονται με έναν βαθμό «κατανόησης», όταν με αυτές «πλήττεται η άρχουσα τάξη» – με όποιον τρόπο και αν ορίσουμε την έννοια αυτή; Με απλά λόγια, διδάσκουμε στους μαθητές μας ότι είναι κατά βάση αποδεκτός ένας αλά καρτ σεβασμός στους νόμους, ανάλογα με το αν πλήττονται «αρεστοί» ή «μη αρεστοί» του συστήματος;

Βέβαια, το πόρισμα στο σύνολό του αντανακλά διαχρονικές ιδεοληψίες μίας μερίδας του πολιτικού συστήματος, στην οποία το υπέρμετρα δαιμονοποιημένο δίπτυχο «νόμος και τάξη» εξακολουθεί να ενεργοποιεί – αταβιστικά πλέον – ένα βαθιά ριζωμένο σύνδρομο καταδίωξης. Το επικίνδυνο είναι όταν η μερίδα αυτή κυβερνά. Τότε, το «ανομία και χάος» μπορεί ακόμα και να γίνεται, στην πράξη, νόμος του κράτους…

ΤΟ ΒΗΜΑ

Σάββατο 1 Σεπτεμβρίου 2018

Ερωτήματα αφελούς οπαδού...


Είναι πέραν και από αυταπόδεικτο ότι κάποιοι ενέπαιξαν - γιατί όχι; εξαπάτησαν - τον κόσμο της ΑΕΚ, τον μόνο αληθινό "αιμοδότη" του συλλόγου. Τον ανώνυμο μεροκαματιάρη, π.χ., που στερήθηκε το δεύτερο πουκάμισο για να πάρει "διαρκείας", να ενισχύσει αυτό που αγαπάει περισσότερο μετά την οικογένειά του.

"Καλά πληροφορημένοι" δημοσιογράφοι, παπαγάλοι της διοίκησης, προανάγγελλαν μια ΑΕΚ ενισχυμένη με μεταγραφές από το "πάνω ράφι". Είχαν μάλιστα έτοιμα και κάποια "σίγουρα" ονόματα που ήδη "τα είχαν βρει σε όλα" με τη διοίκηση! Αλλά, και κάτι να στράβωνε (λέμε τώρα) δεν υπήρχε πρόβλημα: ουρά έκαναν οι δεύτερες και τρίτες ισάξιες επιλογές!

Οι προσδοκίες, όπως είναι φυσικό, ανέβηκαν κατακόρυφα μετά την είσοδο της ΑΕΚ στους ομίλους του Champions League και την αναμενόμενη εισροή εκατομμυρίων στα ταμεία του συλλόγου. Μα έμειναν σκέτες προσδοκίες, αφού η ομάδα όχι μόνο δεν ενισχύθηκε αλλά, σύμφωνα με εκτιμήσεις, πηγαίνει στο νέο πρωτάθλημα και στις ιδιαίτερα σκληρές ευρωπαϊκές της υποχρεώσεις αποδυναμωμένη σε σχέση με πέρυσι.

Ο αφελής οπαδός - πελάτης της ΠΑΕ έπεσε θύμα μιας αριστοτεχνικά στημένης δικολαβίας που θα την ζήλευαν και οι κορυφαίοι σοφιστές! Δηλαδή:

* Αν η ομάδα αποκλειόταν από τους ομίλους, η διοίκηση θα έλεγε, πολύ απλά: "Sorry, δεν μπήκαν στα ταμεία τα εκατομμύρια που περιμέναμε, συνεπώς μην περιμένετε μεταγραφές."

* Αν η ομάδα έμπαινε στους ομίλους (όπως τελικά συνέβη), το σκεπτικό θα άλλαζε: "Η ομάδα απέδειξε ότι τα καταφέρνει μια χαρά έτσι όπως είναι. Άρα, δεν χρειάζονται μεταγραφές."

Το ερώτημα τώρα είναι, πού θα πάνε τα έξτρα λεφτά από τα "διαρκείας" και, κυρίως, το Champions League. Αν αφήσουμε απέξω τα πάγια λειτουργικά έξοδα του συλλόγου, η μόνη "αθώα" σκέψη που μπορώ να κάνω είναι ότι θα επενδυθούν στην κατασκευή του νέου γηπέδου. Αν είναι έτσι, όμως, γιατί δεν βγήκε εξαρχής η διοίκηση να το πει εντίμως στον κόσμο, ώστε αυτός να μη βιώνει τώρα αυτό το αίσθημα απόλυτης απογοήτευσης που τον έχει κυριεύσει, και να μην υφίσταται την (δικαιολογημένη) χλεύη των οπαδών των άλλων ομάδων;

Υπάρχουν, βέβαια, και σκοτεινά, "συνωμοσιολογικά" σενάρια. Πολλά ακούγονται τελευταία για σοβαρά οικονομικά προβλήματα... Δεν γνωρίζω περισσότερα και σταματώ εδώ...

Και κάτι τελευταίο: Αν φτιάχνεις ολόκληρο γήπεδο Α΄ κατηγορίας για να στεγάσεις μια ομάδα μικρομεσαίων δυνατοτήτων, με μόνο ζητούμενο τους ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς της ΠΑΕ, τότε μάλλον πετάς τα λεφτά σου. Ή, ποντάρεις στα κορόιδα που θα έρχονται στον "Ναό" βρέξει - χιονίσει...

ΚΠ 

Πέμπτη 30 Αυγούστου 2018

Ένα επίκαιρο σχόλιο για τον ανασχηματισμό

 Υπουργός Προστασίας(;) του Πολίτη

Χαμός πολύς εγίνετο
κει κάτω στην πλατεία
κι οι άνθρωποι ζητούσανε
να 'ρθεί η αστυνομία.

Μα τα "παιδιά" ξεσάλωναν
και καίγανε και σπάζαν
γιατί τους αστυνομικούς
αυτοί δε λογαριάζαν!

Και λέγανε μ' ειρωνικό
χαμόγελο στα χείλη
για μπάτσους πως δε σκιάζονται,
έχουν γερο-Βασίλη!

Κ.Π.

Τρίτη 21 Αυγούστου 2018

ΤΟ ΒΗΜΑ - Ζωή εν τάφω: Μικρό χρονικό ενός «Μεγάλου Πολέμου»


Σε ραδιοφωνική του εκπομπή, ο αείμνηστος (και αμίμητος) Γιάννης Καλαμίτσης είχε θέσει κάποτε στους ακροατές το ακόλουθο κουίζ: Σε ποια μεγάλη μάχη της Ιστορίας οι φαντάροι πήγαν στο μέτωπο με... ταξί! Οι γνωρίζοντες τα πολεμικά γεγονότα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου (του «Μεγάλου Πολέμου», όπως τον είχαν ονομάσει στην εποχή του) σίγουρα θα χαμογέλασαν με την ευρηματική διατύπωση της ερώτησης. Δεν ήταν απλά μία μάχη: ήταν η πρώτη σημαντική μάχη του πολέμου. Που, αν είχε άλλη έκβαση, ο πόλεμος αυτός θα είχε αντίθετο αποτέλεσμα και, γενικότερα, η Ιστορία του εικοστού αιώνα ίσως είχε γραφεί διαφορετικά...

Σε προηγούμενο άρθρο επιχειρήσαμε να διερευνήσουμε τα αίτια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου (1914-1918) και να επιμερίσουμε, κατά το δυνατόν, τις ευθύνες για το ξέσπασμά του, που υπήρξε αποτέλεσμα ενός διπλωματικού και στρατιωτικού ντόμινο μοναδικού στα πολεμικά χρονικά. Όπως είδαμε, ένα περίπλοκο σύστημα συμμαχιών χώριζε τις εμπόλεμες δυνάμεις σε δύο μεγάλα στρατόπεδα. Από τη μία πλευρά, η Αγγλία, η Γαλλία και οι σύμμαχοί τους, που όλοι μαζί αναφέρονται, συνήθως, ως «οι Σύμμαχοι». Από την άλλη, η Γερμανο-Αυστριακή συμμαχική ομάδα (οι λεγόμενες «Κεντρικές Δυνάμεις»).

Στο παρόν άρθρο θα προσπαθήσουμε να καταγράψουμε μερικά από τα σημαντικότερα πολεμικά γεγονότα (μία πλήρης εξιστόρηση είναι, φυσικά, αδύνατη σε κείμενο τέτοιου μεγέθους). Όμως, την πιο ρεαλιστική περιγραφή της ζωής στα χαρακώματα την προσφέρει η λογοτεχνία. Όπως το κλασικό «Ουδέν Νεώτερον από το Δυτικό Μέτωπο» του Erich Maria Remarque (μαζί με την ομώνυμη κινηματογραφική ταινία) αλλά και το πολύ δικό μας, το σαγηνευτικά εφιαλτικό «Η ζωή εν τάφω» του Στράτη Μυριβήλη...

Διαβάστε το άρθρο

Τρίτη 14 Αυγούστου 2018

Εξηγώντας σε ένα παιδί το μνημόνιο


Αν πιστέψουμε το κυβερνητικό αφήγημα, τούτες οι καλοκαιρινές μέρες του 2018 είναι μέρες μεγάλης εθνικής γιορτής. Τόσο μεγάλης που, σύμφωνα με κορυφαίο κυβερνητικό στέλεχος, επισκιάζει ακόμα και την πρόσφατη εθνική τραγωδία που άφησε πίσω της κοντά 100 νεκρούς. Γιορτάζουμε, λοιπόν, το γεγονός ότι, μετά από οκτώ και κάτι χρόνια, είναι ορατή πλέον η έξοδός μας από τα απεχθή μνημόνια.

Τα μνημόνια, που πρόσφεραν κι αφαίρεσαν εξουσίες, που έφτιαξαν «πατριώτες» και «προδότες», και που ανέδειξαν τις σκοτεινότερες πλευρές του ελληνικού χαρακτήρα σε μία περίοδο που θα ευχόμαστε κάποτε να διαγραφεί από τα βιβλία της Ιστορίας!

Ας θυμηθούμε, ενδεικτικά, μερικά γεγονότα. Ο φανατικά «αντιμνημονιακός» Α. Σαμαράς γκρέμισε από την εξουσία τον «μνημονιακό» Γ. Παπανδρέου, για να μεταλλαχθεί στη συνέχεια σε μνημονιακότερο του προκατόχου του. Ώσπου να εκτοπιστεί, με τη σειρά του, από τον αντιμνημονιακότερο όλων: τον νεαρό, σύγχρονο Τσε Γκεβάρα, Αλέξη Τσίπρα. Που, αν και δεν φόρεσε γραβάτα, οδήγησε τα μνημόνια στον κολοφώνα της δόξας τους!

Στη διάρκεια των πρώτων μνημονιακών χρόνων, η προδιαγεγραμμένη πορεία της «ανανεωτικής» Αριστεράς προς την εξουσία κόστισε ανθρώπινες ζωές (κανείς δεν θα ξεχάσει ποτέ το ολοκαύτωμα στη Marfin...) και στοίχισε την καταστροφή ακόμα και πολιτιστικών συμβόλων της Αθήνας (κάπου εκεί κοντά στην πρώην Marfin βρίσκονται τα καμένα απομεινάρια δύο ιστορικών κινηματογράφων της πόλης...).

Αλλά, ακόμα κι όταν κόρεσε τη δίψα της για εξουσία, η «ανανεωτική» (την διαχωρίζω απόλυτα από την αξιοπρεπέστατη παραδοσιακή) Αριστερά δεν έπαψε να διχάζει την κοινωνία. Το παρανοϊκό δημοψήφισμα του καλοκαιριού του 2015 λίγο έλειψε να οδηγήσει τον τόπο (κυριολεκτικά και όχι ως σχήμα λόγου) σε εμφύλιο, ενώ όσοι τόλμησαν να υποστηρίξουν ανοιχτά το «ΝΑΙ» εξυβρίστηκαν και χλευάστηκαν από τους φιλοκυβερνητικούς ως «μενουμευρωπαίοι». Για να μείνουν, τελικά, με την πικρή ηθική ανταμοιβή της εφαρμογής, στην πράξη, της μειοψηφήσασας θέσης τους...

Όμως, τι ακριβώς ήταν αυτά τα μνημόνια που χάραξαν τόσο βίαια και τραυματικά την πρόσφατη Ιστορία της χώρας; Καθώς δεν είμαι οικονομολόγος, ούτε νομικός, δεν θα αποτολμήσω μία εις βάθος ανάλυση του θέματος για ενήλικες. Μπορώ όμως να φανταστώ έναν τρόπο να εξηγήσει κάποιος το ζήτημα σε ένα παιδί. Σκαρώνοντας ένα παραμύθι...

Κάποτε, λοιπόν, σε κάποιο χωριό υπήρχε μία ξεχωριστή οικογένεια. Ξεχωριστή όχι μόνο για τις ιστορικές της καταβολές αλλά, δυστυχώς, και για τη σύγχρονη αφροσύνη της. Όσο κι αν τα μέλη της ήταν εργατικά, η μεγαλομανία και ο νεοπλουτισμός τους τα έσπρωχνε να ξοδεύουν πιο πολλά απ’ όσα κέρδιζαν από τις εργασίες τους. Έτσι, κατάφευγαν συνεχώς στην τράπεζα της κοντινής κωμόπολης για δανεικά.

Ήρθε, όμως, κάποια στιγμή που δεν μπορούσαν πλέον να ξεπληρώσουν τα χρέη τους στην τράπεζα. Η οποία τώρα απειλούσε να τους πάρει το σπίτι! Απελπισμένος ο πατέρας (ας τον ονομάσουμε κυρ-Γιώργο, για να συνεννοούμαστε) έτρεξε στην κοινότητα του χωριού για να ζητήσει βοήθεια. Ο πρόεδρος, τότε, συγκάλεσε έκτακτο συμβούλιο των αντιπροσώπων όλων των οικογενειών του χωριού, με αίτημα την οικονομική ενίσχυση του συντοπίτη τους.

Κανείς, βέβαια, δεν ήθελε να μείνει άστεγη η οικογένεια του Γιώργου. Έτσι, αποφάσισαν ομόφωνα να βοηθήσουν, ο καθένας με όσα χρήματα μπορούσε να διαθέσει. Ο βαρύτερος κλήρος έπεφτε στην οικογένεια της Αγγέλας, που τα οικονομικά της φρόντιζε ένας στρυφνός Γερμανός λογιστής, ο Βόλφγκανγκ. Αυτός, λοιπόν, πήρε κάποια στιγμή το λόγο:

«Εντάξει, λοιπόν, ας βοηθήσουμε όλοι. Κι ας βάλει η κυρία Αγγέλα τα πιο πολλά, αν έτσι πρέπει. Όμως, δεν έχω πια καμιά εμπιστοσύνη στο Γιώργο. Δεν ξέρω, π.χ., αν τα λεφτά που θα του δώσουμε στο χέρι θα πάνε πράγματι στην τράπεζα για να ξεπληρωθεί το δάνειο, ή θα ξοδευτούν και πάλι σε λούσα και περιττές σπατάλες. Γι’ αυτό, θα βάλουμε το Γιώργο να υπογράψει ένα χαρτί που θα λέει πως, μέχρι να ξεπληρώσει όλα τα χρέη του στην τράπεζα και τους συγχωριανούς του, εμείς οι αντιπρόσωποι του χωριού θα έχουμε το δικαίωμα να κάνουμε έλεγχο στα οικονομικά της οικογένειάς του.»

Καθώς δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς, ο κυρ-Γιώργος δέχτηκε να υπογράψει το χαρτί. Κι έτσι γεννήθηκε το «μνημόνιο»! Μα δεν τελειώνει εδώ η ιστορία... Η γυναίκα του Γιώργου, που δεν μπορούσε να χωνέψει ότι δεν είχε αυτή τον πρώτο λόγο στο σπίτι, βρήκε την ευκαιρία που περίμενε. Κατηγόρησε, λοιπόν, τον άντρα της ότι πρόδωσε τα ιερά και τα όσια της οικογένειας, αφού έδωσε σε ξένους το δικαίωμα να κάνουν κουμάντο στο σπίτι τους. Κουρασμένος, τότε, ο Γιώργος, της ζήτησε να πάρει εκείνη την κατάσταση στα χέρια της και να κάνει ό,τι νόμιζε σωστό.

Η γυναίκα του Γιώργου γνώριζε καλά, βέβαια, πως, χωρίς τη βοήθεια του χωριού, το σπίτι τους ήταν χαμένο. Όπως και ήξερε ότι το χωριό θα έπαυε να δίνει χρήματα αν δεν τηρούνταν οι όροι που αναφέρονταν στο μνημόνιο. Έτσι, έκανε στροφή 180 μοίρες (και όχι 360!) και συμβιβάστηκε κι εκείνη, τελικά, με το επίμαχο χαρτί.

Ήρθε τώρα, όμως, η σειρά του επαναστατημένου μεγάλου γιου της οικογένειας να αδράξει τη δική του ευκαιρία. Κατηγόρησε και τους δύο γονείς του για προδοσία και υποταγή στα «αρπακτικά» του χωριού (τους συγχωριανούς, δηλαδή, που δέχθηκαν πρόθυμα, και δίχως μεγάλο όφελος γι’ αυτούς, να βοηθήσουν!) και αξίωσε να πάρει αυτός τώρα την κατάσταση στα χέρια του. Αλλιώς, απείλησε, θα έβαζε φωτιά στο σπίτι και θα το έκαιγε ο ίδιος, ώστε να μην υπάρχει πλέον λόγος να δεχθούν βοήθεια από κανέναν!

Αντίθετα με ό,τι θα περίμενε κανείς, στο συμβούλιο του χωριού δεν επικράτησε πανικός. Ήξεραν, καταρχάς, ότι οι απειλές του νεαρού ήταν μόνο λόγια για να τρομάξει τους γονείς του και να τους αναγκάσει να του παραχωρήσουν το κουμάντο της οικογένειας. Εκτός αυτού, ο νέος είχε μεγάλη επιρροή στα μικρότερα αδέρφια του, που τον πίστευαν πολύ. Έτσι, δεν θα είχε δυσκολία να τα πείσει να μη γκρινιάζουν και να μην επαναστατούν όταν κι εκείνος, με τη σειρά του, θα «αναγκαζόταν» να τηρήσει τους όρους του μνημονίου...

Η συνέχεια της ιστορίας δεν έχει τόση σημασία. Το μέχρι εδώ κομμάτι, όμως, είναι αρκετό για να φωτίσει την πιο νοσηρή πλευρά αυτού που ονομάζουμε «πολιτική». Μια διαλυτική δύναμη, δηλαδή, που αντί να συσπειρώνει τα μέλη μιας οικογένειας μπροστά στο φάσμα της καταστροφής, ωθεί το κάθε μέλος χωριστά να βλέπει την καταστροφή σαν ευκαιρία άσκησης εξουσίας.

Όσο κι αν γιορτάσουμε, λοιπόν, την απαλλαγή από τα μνημόνια, θα αργήσουμε πολύ, φοβάμαι, να γιορτάσουμε την απαλλαγή από τον κακό μας εαυτό. Γιατί, όσο κι αν απεχθανόμαστε την υποκρισία και τον κυνικό καιροσκοπισμό που φέρει μέσα του ο κομματισμός, ας μην ξεχνούμε ότι αυτά όλα δεν θα υπήρχαν αν ο «πελάτης» λαός (εμείς οι ίδιοι, δηλαδή) έπαυε να τα ανέχεται. Αλλά, η λέξη «πατριώτης» είναι περίπου ύβρις σ’ αυτό τον τόπο. Οι εκφράσεις «η πάρτη μου» και «η τσέπη μου» ίσως μας ταιριάζουν καλύτερα...

Aixmi.gr

Κυριακή 12 Αυγούστου 2018

Δυο λόγια για τη Βούλα...


Το aek365.com, που κάνει πρώτη είδηση ακόμα και μια νίκη της ΑΕΚ στο... τάβλι, τούτη τη φορά το πέρασε στα "ψιλά". Και τι είδηση: μια αθλήτρια της ΑΕΚ έφερε στη χώρα χρυσό μετάλλιο στο τριπλούν, σε διεθνείς αγώνες στίβου στο Βερολίνο! Το site προφανώς απέφυγε να δυσαρεστήσει μεγάλο μέρος του αναγνωστικού του κοινού, αν κρίνει κανείς τόσο από τα αρνητικά σχόλια που συνόδεψαν την είδηση, όσο και από τις μαζικές αποδοκιμασίες όσων τόλμησαν να εκφράσουν ικανοποίηση για τον ελληνικό αυτό θρίαμβο.

Σε αναρτήσεις στα social media, είδα να γίνονται αποδέκτες ειρωνείας (και υπαινιγμών για πιθανές φασιστικές συμπάθειες) όσοι δεν υποδέχθηκαν το μετάλλιο ως παγκόσμια ήττα της δημοκρατίας και του πολιτισμού! Δεν υπερβάλλω...

Η Βούλα Παπαχρήστου έφτασε στην κορυφή μετά από προσωπικό αγώνα χρόνων, έχοντας να αντιμετωπίσει όχι μόνο τα θηρία της Ευρώπης αλλά και την μικροψυχία της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής. Η οποία το 2012 σχεδόν κατέστρεψε την καριέρα της αθλήτριας εξαιτίας ενός ασήμαντου και δήθεν "ρατσιστικού" αστεϊσμού της στο Twitter, για τον οποίο εκείνη άμεσα ζήτησε συγνώμη χωρίς ποτέ, εν τούτοις, να κληθεί επίσημα (ως όφειλε το σύστημα να πράξει) σε απολογία! Η Βούλα είχε τότε αποκλειστεί από τους Ολυμπιακούς Αγώνες και η χώρα είχε στερηθεί ένα σχεδόν βέβαιο μετάλλιο.

Είχα τότε αντιδράσει με ένα "προκλητικό" άρθρο στο "Βήμα", στο οποίο κατ' ουσίαν ζητούσα να τεθεί υπό εξέταση η υποτιθέμενα ρατσιστική φύση του επίμαχου αστεϊσμού:

http://www.tovima.gr/opinions/useropinions/article/?aid=468965

Πέραν τούτου, θα ήθελα σήμερα να επισημάνω το εξής: Πριν αναμασήσουμε τα σαχλά αστεία και τις κακές (κυριολεκτικά) παρέες ενός ανώριμου, τότε, κοριτσιού, εμείς οι μεγάλοι δημοκράτες, οι μεγάλοι αντιφασίστες και οι μεγάλοι αντιρατσιστές ας αναλογιστούμε τα σφάλματα του δικού μας, δημοκρατικού συστήματος, που άφησαν τις πόρτες ορθάνοιχτες για να εισβάλει ο ναζισμός. Όχι μόνο στο Κοινοβούλιο αλλά, κυρίως, στη συνείδηση μέρους της κοινωνίας, ως "αναγκαίο κακό". Λίγες σκέψεις είχα γράψει πριν χρόνια εδώ:

http://www.tovima.gr/opinions/useropinions/article/?aid=564329

Πριν επιδοθούμε, λοιπόν, στο αγαπημένο μας, ευγενές σπορ της επικόλλησης της ετικέτας του "φασίστα" και του "ρατσιστή" σε όποιον τυχόν τολμά να αρθρώσει κάτι διαφορετικό από αυτό που θέλουμε να ακούσουμε, ας ρίξουμε μια ματιά στον καθρέφτη μας. Ίσως μάθουμε κάτι χρήσιμο, κι ίσως πάρουμε μερικές απαντήσεις...

Κ.Π.

ΤΟ ΒΗΜΑ - Πολυπολιτισμικότητα, δημοκρατικότητα και εθνική αυτοσυντήρηση

Το «Τρίτο Πρόγραμμα» της κρατικής ραδιοφωνίας ήταν κάποτε ο μόνος σταθμός όπου μπορούσε κάποιος να ακούει αποκλειστικά και μόνο κλασική μουσική (ο Leonard Bernstein θα με «μάλωνε» γι’ αυτό τον όρο, αλλά θα τον χρησιμοποιήσω καταχρηστικά). Αργότερα προστέθηκαν (καλώς) και κάποιες εκπομπές λόγου. Σήμερα, όμως, τείνει να μετεξελιχθεί σε πρόγραμμα όπου ο λόγος διεκδικεί ίσο μερίδιο με τη μουσική. Συχνά, μάλιστα, ακόμα και αυτές τούτες οι μουσικές εκπομπές μοιάζουν με ρητορικές διαλέξεις εμπλουτισμένες με μουσικά διαλείμματα. (Θα ξεχωρίσω, εν τούτοις, τις υπέροχες εκπομπές του Δαυίδ Ναχμία, που αποτελούν κόσμημα για το ελληνικό ραδιόφωνο.)

Στο πνεύμα του «προοδευτισμού» της εποχής, άκουσα πρόσφατα μία εκπομπή στο «Τρίτο», στην οποία ένας «ανοιχτόμυαλος» – κατά τον παρουσιαστή – καθηγητής πανεπιστημίου επιχείρησε με πάθος μέγα (και, νομίζω, κάποιον υπεμφαινόμενο σαρκασμό) να αποδομήσει κάθε ιδέα ιστορικής και πολιτιστικής συνέχειας ανάμεσα στην κλασική αρχαιότητα και τη σύγχρονη Ελλάδα. Σε κάποια σημεία του λόγου του, μάλιστα, άφησε περίπου να εννοηθεί ότι τέτοιες θεωρήσεις εκφράζουν σήμερα κατά κύριο λόγο τους εγχώριους νεο-ναζί. Ή, στην καλύτερη περίπτωση, μερικούς αφελείς εθνικιστές.

Δεν αποτέλεσε έκπληξη, βέβαια, ότι στο τέλος αποκάλυψε το όραμά του για τον βαθμιαίο μετασχηματισμό της χώρας σε μία πολυπολιτισμική κοινωνία. Φυσικά, οι προϋποθέσεις του μετασχηματισμού αυτού δεν αναφέρθηκαν καν, ούτε φάνηκε να απασχολούν ιδιαίτερα τον ακαδημαϊκό. Αυτό στο οποίο εστίασε μόνο ήταν η «απαράδεκτη» και «ρατσιστική» συμπεριφορά της ελληνικής αστυνομίας να ελέγχει τα στοιχεία νομιμότητας όσων «απλά φαίνονται» αλλοδαποί (δεν θα το σχολιάσω περαιτέρω...).

Κάπου εκεί στο κλείσιμο της εκπομπής, εν είδει επιμυθίου, ο παρουσιαστής χαρακτήρισε την πολυπολιτισμικότητα ως βασικό συστατικό γνώρισμα μιας δημοκρατικής κοινωνίας. Η τοποθέτηση αυτή έχει ενδιαφέρον γιατί θα μπορούσε να γίνει αφετηρία συζητήσεων πάνω στο ζήτημα της πολυπολιτισμικότητας, γενικά. Ας δούμε μερικά σημεία μιας τέτοιας υποθετικής συζήτησης:

1. Η πολυπολιτισμικότητα δεν επιτυγχάνεται με πολιτικές ανοιχτών συνόρων, οι οποίες με μαθηματική βεβαιότητα οδηγούν στο χάος. Οι ΗΠΑ, για παράδειγμα, υπήρξαν εξαρχής πολυπολιτισμική χώρα. Η ένταξη, ωστόσο, ενός νέου μέλους στην αμερικανική κοινωνία δεν γίνεται άναρχα και εκβιαστικά, υπό μορφή τετελεσμένου. Η αμερικανική πολυπολιτισμικότητα δεν είναι μία de facto κατάσταση που προκαλείται από αδυναμία του κράτους να ελέγξει την παράνομη μετανάστευση, αλλά μία συνθήκη που υπόκειται σε κανόνες και θέτει προϋποθέσεις, με προεξάρχουσες εκείνες που αφορούν την εθνική ασφάλεια και αυτοσυντήρηση (όσο κι αν κάποιοι όροι είναι ασύμβατοι με το προοδευτικό λεξιλόγιο...).

2. Θα πρέπει εξ ορισμού να καλοδεχθούμε την πολυπολιτισμικότητα; Εξαρτάται... Δεν θα δεχθώ μία πραγματικότητα που μου επιβάλλεται, όταν αυτή έχει ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής στη χώρα μου, με κύριο χαρακτηριστικό την κατακόρυφη αύξηση της εγκληματικότητας (συχνά, μάλιστα, στις πιο απάνθρωπες εκδοχές της). Αντίθετα, οφείλουμε να καλοδεχθούμε εκείνους που ήρθαν ή θα έρθουν με πρόθεση να ενταχθούν αρμονικά στην ελληνική κοινωνία και να προσφέρουν στη χώρα, σεβόμενοι απόλυτα τους νόμους και τα έθιμά της και διακείμενοι φιλικά απέναντι στους ανθρώπους της.

3. Υπάρχει η άποψη ότι θα πρέπει να εντάξουμε την πολυπολιτισμικότητα στους ευρύτερους εθνικούς σχεδιασμούς μας. Δεν θα διαφωνήσω καταρχήν. Θα πρέπει, όμως, πρώτα να καθορίσουμε τα όρια αυτής της πολυπολιτισμικότητας στην οποία, πλέον, εκόντες–άκοντες συμμετέχουμε. Πόση «πολυπολιτισμικότητα» αντέχει αυτή η μικρή χώρα που μόλις άρχισε να συνέρχεται από μια οικονομική καταστροφή; Ειδικότερα, ποιες θα είναι οι επιπτώσεις (θετικές ή αρνητικές) στο ασφαλιστικό σύστημα; Ποιες τροποποιήσεις θα υποστεί, αναγκαία, το εκπαιδευτικό σύστημα; Πώς θα αντιμετωπιστεί το στεγαστικό πρόβλημα; Πώς θα διασφαλιστεί η δημόσια τάξη και ο έλεγχος του (μεμονωμένου ή οργανωμένου) εγκλήματος; Πώς θα αντιμετωπιστούν τυχόν ζητήματα θρησκευτικής ή πολιτισμικής δυσανεξίας; Ο κατάλογος ερωτημάτων είναι μόνο ενδεικτικός, και οι απαντήσεις εκκρεμούν...

4. Συνιστά η πολυπολιτισμικότητα τεκμήριο δημοκρατικότητας μιας κοινωνίας; Δεν είμαι βέβαιος! Κατά μία έννοια, πολυπολιτισμική ήταν και η Σοβιετική Ένωση... Μήπως, όμως, ισχύει το αντίστροφο; Δηλαδή, θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι κάθε αληθινά δημοκρατική κοινωνία αποδέχεται (αν όχι και επιδιώκει) την πολυπολιτισμικότητα; Ούτε και αυτό ακούγεται λογικό. Το δημοκρατικό πολίτευμα είναι εσωτερικό θεσμικό ζήτημα που αφορά τους πολίτες μιας χώρας και σε καμία περίπτωση δεν επιβάλλει a priori τη διεύρυνση μιας κοινωνίας με εισαγόμενους φορείς διαφορετικών πολιτισμικών χαρακτηριστικών. Τώρα, το ότι την ιδέα της πολυπολιτισμικότητας αντιμάχονται οι εκπρόσωποι κάποιων ακραία αντιδημοκρατικών χώρων, δεν καθιστά εξ ορισμού την αποδοχή της ιδέας αυτής αδιαμφισβήτητο κριτήριο δημοκρατικότητας!

Πριν ξεκινήσουμε, λοιπόν, να χτίζουμε την προοδευτική πολυπολιτισμική κοινωνία που ονειρευόμαστε, θα πρέπει πρώτα να έχουμε ξεκαθαρίσει τι ακριβώς είναι αυτό που ζητούμε να χτίσουμε, καθώς και ποιο μίνιμουμ προϋποθέσεων ένα τέτοιο μεγαλόπνοο σχέδιο επιβάλλει. Διαφορετικά, η πολυπολιτισμικότητα θα είναι συνθήκη που θα μας επιβληθεί εκ των πραγμάτων ως τετελεσμένο άνευ όρων και ορίων, αντί αποτέλεσμα μιας συντεταγμένης διαδικασίας κάτω από τον απόλυτο έλεγχο της πολιτείας. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι όποιες απόψεις πάνω στο ζήτημα αυτό δεν είναι δίκαιο να συνιστούν κριτήριο δημοκρατικότητας ή, κυρίως, έλλειψής της.

Κλείνω με μία υποσημείωση που, προσωπικά, θεωρώ ιδιαίτερα σημαντική. Ένας από τους μεγαλύτερους φιλέλληνες της Ιστορίας υπήρξε ο Γερμανός μουσικοσυνθέτης, ποιητής και φιλόσοφος Ρίχαρντ Βάγκνερ (Richard Wagner, 1813-1883). Αυτό που εντυπωσιάζει ιδιαίτερα είναι το γεγονός ότι, σε αντίθεση με πολλούς άλλους φιλέλληνες που αγάπησαν την Ελλάδα κυρίως (αν όχι αποκλειστικά) λόγω θαυμασμού για την αρχαιότητά της, ο Βάγκνερ (όπως φαίνεται καθαρά στην αυτοβιογραφία του) στράφηκε στη μελέτη της Κλασικής Ελλάδας έχοντας ως αφετηριακό ερέθισμα τους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες του σύγχρονού του Ελληνισμού. Για τον Βάγκνερ, η Ελλάδα αποτελούσε μία ενιαία ιδέα και μια πολιτιστική αξία με απόλυτη ιστορική συνέχεια. Μπορώ να φανταστώ, λοιπόν, ότι θα εξοργιζόταν σήμερα αν άκουγε τις απόψεις κάποιων «προοδευτικών» και «ανοιχτόμυαλων» εκπαιδευτικών. Για τους οποίους η άρνηση της Ελληνικότητας αποτελεί όχι μόνο πυρηνικό ιδεολογικό δόγμα αλλά, πιθανώς, και εφαλτήριο (αν όχι προϋπόθεση) επιτυχημένης ακαδημαϊκής καριέρας!

ΤΟ ΒΗΜΑ

Παρασκευή 3 Αυγούστου 2018

Κάποιος φύλακας σε Πανεπιστήμιο μακρινό…


Το περιστατικό που θα αφηγηθώ είναι απολύτως αληθινό. Συνέβη κάπου στα μέσα της δεκαετίας του 1980 και υπήρξα αυτόπτης μάρτυς του.

Είχε πάρει να βραδιάζει όταν τέλειωσε το καθιερωμένο βδομαδιάτικο σεμινάριο για μεταπτυχιακούς φοιτητές της Φυσικομαθηματικής Σχολής, σε ένα Πανεπιστήμιο κάπου στα δυτικά των ΗΠΑ. Για λόγους ασφαλείας, ο φύλακας είχε κλειδώσει μερικές δευτερεύουσες εισόδους του κτιρίου, αφήνοντας μόνο την κεντρική και κάποιες πλαϊνές εισόδους ανοιχτές.

Ως γνήσιοι Έλληνες που πάντα αναζητούν το ανορθόδοξο, επιλέξαμε τις δευτερεύουσες εξόδους μη γνωρίζοντας πως ήταν κλειδωμένες. Βλέποντας τον φύλακα να περνά από εκεί, μία φοιτήτρια τον πλησίασε βιαστικά και με σπαστά αγγλικά, δυνατή φωνή και έντονες, «μεσογειακές» κινήσεις, άρχισε να τον ρωτά γιατί η πόρτα ήταν κλειδωμένη.

Ο φύλακας την διέκοψε, ρίχνοντάς της ταυτόχρονα ένα αγριεμένο βλέμμα. Με τόνο αυστηρό που δεν σήκωνε συζήτηση, της είπε:

– Αυτό που μόλις έκανες, να μην το ξανακάνεις! Θα πρέπει να προσέχεις πώς απευθύνεσαι σε άνθρωπο που είναι οπλισμένος και έχει εκπαιδευτεί να βάζει το χέρι στο πιστόλι όταν νιώσει τον παραμικρό κίνδυνο. Κι εσύ ήρθες ξαφνικά από πίσω μου και με αιφνιδίασες μιλώντας έντονα και κάνοντας απότομες κινήσεις. Το ξέρεις ότι θα μπορούσα ακόμα και να σε είχα πυροβολήσει;

Ο φιλότιμος φύλακας, πάντως, ξεκλείδωσε πρόθυμα την πόρτα για να μην ταλαιπωρηθούμε κάνοντας το γύρο του κτιρίου…

Πιθανή απορία «πολιτικοποιημένου» (λέμε τώρα) ελληνάρα φοιτητή που σπουδάζει σε Πανεπιστήμιο της Αθήνας ή της Θεσσαλονίκης:

– Μα, καλά, πώς ανέχονται οι φοιτητικοί σύλλογοι εκεί στην Αμερική την παρουσία οπλισμένων μπάτσων στα Πανεπιστήμια;

Η απάντηση είναι απλή και προκαλεί μελαγχολία σε συσχετισμό με τα όσα θλιβερά συμβαίνουν εδώ. Σε ένα αμερικανικό Πανεπιστήμιο, οι φοιτητές δεν εισέρχονται για να ενταχθούν σε κομματικά ελεγχόμενους φοιτητικούς συλλόγους. Δεν χρησιμοποιούν τον πανεπιστημιακό χώρο σαν «επαναστατικό» ορμητήριο και εργαστήριο παρασκευής αυτοσχέδιων εκρηκτικών. Δεν διανοούνται να ακουμπήσουν τους διδάσκοντες – πόσο μάλλον να χειροδικήσουν πάνω τους – ούτε να εισβάλουν στα γραφεία τους καταστρέφοντας συγγράμματα, υπολογιστές και ό,τι άλλο βρουν μπροστά τους, επειδή και μόνο δεν συμφωνούν με τις πολιτικές απόψεις τους. Η ιδέα της «κατάληψης» πανεπιστημιακού χώρου είναι άγνωστη, και μόνο ένας τρελός θα μπορούσε να επιχειρήσει κάτι τέτοιο (ή, κάποιος που έχει τη διαστροφική διάθεση να καταλήξει στη φυλακή)…

Στα αμερικανικά Πανεπιστήμια υπάρχει σαφής και απόλυτος διαχωρισμός ρόλων. Ο φοιτητής είναι φοιτητής και ο δάσκαλος είναι δάσκαλος. Είναι αδιανόητο να αξιώνουν οι φοιτητές πάγια και θεσμικά κατοχυρωμένη εκπροσώπηση στα όργανα διοίκησης του πανεπιστημίου. Οι καθηγητές συναποφασίζουν για τις λεπτομέρειες του προγράμματος σπουδών, και οι φοιτητές υποχρεούνται να σεβαστούν τις αποφάσεις τους. Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι οι καθηγητές κωφεύουν στις απόψεις, τις τυχόν ενστάσεις και τα αιτήματα των φοιτητών – κάτι τέτοιο δεν θα ήταν συμβατό με ένα δημοκρατικό εκπαιδευτικό σύστημα σαν αυτό των ΗΠΑ. Η τελική ευθύνη των αποφάσεων, όμως, βαρύνει αποκλειστικά τους διδάσκοντες.

Ο οπλισμένος φύλακας ενός αμερικανικού Πανεπιστημίου τυγχάνει απόλυτου σεβασμού από τους φοιτητές, αφού υπάρχει εκεί για τη δική τους ασφάλεια. Ακόμα και η αμερικανική Αριστερά καλοδέχεται τις υπηρεσίες που προσφέρει και δεν τον αντιμετωπίζει με βάση το γνώριμό μας, συμπλεγματικό μετεμφυλιοπολεμικό δόγμα, «μπάτσοι, γουρούνια, δολοφόνοι». Τυχόν απουσία φύλακα προκαλεί αίσθημα ανασφάλειας, όχι ανακούφισης, στους φοιτητές!

Οι οποίοι φοιτητές – περιττό που το επισημαίνω – βρίσκονται εκεί με μοναδικό σκοπό να μορφωθούν και να πάρουν εφόδια για τη ζωή τους. Πολλοί μάλιστα εργάζονται στον ελεύθερο χρόνο τους ώστε να καλύψουν τα έξοδα των σπουδών τους. Για κακή τους τύχη, από το πρόγραμμα σπουδών απουσιάζει το μάθημα του «επαναστατικού» χαβαλέ. Το οποίο θα πρέπει να είναι αρκετά ενδιαφέρον, αν κρίνω από το γεγονός ότι είναι το μόνο στο οποίο πολλοί (ευτυχώς όχι οι περισσότεροι) Έλληνες συμφοιτητές τους κατά κανόνα αριστεύουν. Ενίοτε, μάλιστα, φτάνουν να γίνουν ακόμα και πρόεδροι κυβερνήσεων!

Θα προστατέψουν ποτέ οι εκπαιδευτικοί θεσμοί μας εκείνους τους πολλούς που μπαίνουν στα Πανεπιστήμια της χώρας με αληθινό σκοπό να μορφωθούν; Ή, για να γίνω πιο συγκεκριμένος, θα πάρει ποτέ η Πολιτεία τη γενναία απόφαση να καταργήσει, επιτέλους, το άθλιο «πανεπιστημιακό άσυλο» που έχει μετατρέψει τα Πανεπιστήμια σε πολιτικές χωματερές (για να μη χρησιμοποιήσω κάποια άλλη, χυδαία έκφραση);

Χλωμό το βλέπω… Τα κουκουλοφόρα τάγματα του κόμματος (ονόματα δεν λέμε) δεν πρόκειται να αφήσουν πεζοδρόμιο αξήλωτο σ’ ολόκληρη την πόλη!

Aixmi.gr

Κυριακή 29 Ιουλίου 2018

ΤΟ ΒΗΜΑ - Οι «ένοχοι» του Μεγάλου Πολέμου


Κλείνει φέτος ένας αιώνας από το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου – του «Μεγάλου Πολέμου», όπως αποκλήθηκε στην εποχή του, πριν η ανθρωπότητα βιώσει μία ακόμα παγκόσμια ανθρωποσφαγή. Αν και σε πολλούς από εμάς ο πόλεμος αυτός φαντάζει «αρχαία Ιστορία», η αμφίπλευρα αιτιατική θέση του στο ιστορικό συνεχές δεν θα πρέπει να υποτιμηθεί.

Πράγματι, ο Μεγάλος Πόλεμος (1914-18) θα μπορούσε να ιδωθεί σαν μακρινό ιστορικό αποτέλεσμα του Γαλλοπρωσικού Πολέμου του 1870-71 και, παράλληλα, σαν «πρώτος γύρος» μιας παγκόσμιας κρίσης που κορυφώθηκε με τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο (1939-45). Πέρα από την καταγραφή πολεμικών γεγονότων και πολιτικών και διπλωματικών συσχετισμών, όμως, υπάρχει μία υποχθόνια σχέση ανάμεσα στους δύο παγκόσμιους πολέμους, η οποία αφορά την αξία – ή, για την ακρίβεια, τη μαζική απαξίωση – της ανθρώπινης ζωής...

Διαβάστε το άρθρο

Τετάρτη 11 Ιουλίου 2018

ΤΟ ΒΗΜΑ - Είναι «ηθικός» ο Φιλελευθερισμός;

Milton Friedman, ο "γκουρού" του (νεο-)φιλελευθερισμού

Ο Φιλελευθερισμός, ως γενικότερη φιλοσοφική στάση και όχι αποκλειστικά ως πολιτικό ή οικονομικό δόγμα, υποστηρίζει το δικαίωμα στη μεγιστοποίηση της ελευθερίας του ατόμου – μέλους μιας κοινωνίας. Αυτή η δυνατότητα, όμως, δεν κατανέμεται ομοιόμορφα, αφού συναρτάται άμεσα με τους γενικούς (όχι μόνο τους οικονομικούς!) συσχετισμούς ισχύος ανάμεσα στα άτομα. Έτσι, η εκχώρηση μέρους της ελευθερίας του «ισχυρού» στον «ασθενέστερο» επαφίεται στη συνείδηση του πρώτου και αποτελεί, γενικά, ηθικό ζήτημα στο οποίο ο Φιλελευθερισμός αποφεύγει να πάρει θέση...

Διαβάστε το άρθρο

Τετάρτη 13 Ιουνίου 2018

ΤΟ ΒΗΜΑ - Η ΔΕΗ, τα ΕΛΤΑ, και ο καταναλωτής που πληρώνει την ανάρμοστη σχέση τους


Για το πόσο αξιόπιστα είναι σήμερα τα Ελληνικά Ταχυδρομεία (ΕΛΤΑ) σε ό,τι αφορά την διανομή της αλληλογραφίας, έχουμε γράψει σε προηγούμενο σημείωμα (*). Την τραυματική εμπειρία της «αξιοπιστίας» των ΕΛΤΑ, όμως, βίωσαν πρόσφατα και οι καταναλωτές της ΔΕΗ που επέλεξαν να εξοφλήσουν τους λογαριασμούς τους μέσω Ταχυδρομείου. Ως γνωστόν, για λόγους που ο καθένας μπορεί να υποθέσει, τα ΕΛΤΑ παρακρατούσαν τις εισπράξεις με αποτέλεσμα να βρεθούν οι καταναλωτές αντιμέτωποι με πλασματικές ληξιπρόθεσμες οφειλές στη ΔΕΗ και να απολέσουν την «έκπτωση συνεπείας» του 15%.

Την δυσλειτουργία του συστήματος κλήθηκαν να πληρώσουν οι ίδιοι οι καταναλωτές, με απίστευτη ταλαιπωρία σε ατέλειωτες ουρές στα καταστήματα της ΔΕΗ όπου στήθηκαν για να αποδείξουν ότι «δεν είναι ελέφαντες», κατά την λαϊκή ρήση. Για πολλούς ηλικιωμένους, το βάρος της ταλαιπωρίας εκ των πραγμάτων έπεσε σε συγγενικά ή άλλα πρόσωπα. Σε κάποιους, η έλλειψη προνοητικότητας και κοινωνικής ευαισθησίας εκ μέρους της ΔΕΗ μετέτρεψε ένα πρακτικό πρόβλημα σε εφιάλτη! Το παρακάτω περιστατικό συνέβη σε αναγνώστρια, η οποία μου το μετέφερε.

Η κυρία Ι.Χ. είναι υπέργηρη και καθηλωμένη στο κρεβάτι λόγω σοβαρών κινητικών προβλημάτων. Την Παρασκευή, αργά το μεσημέρι και ενώ λίγες ώρες νωρίτερα ο αρμόδιος υπουργός έδινε εξηγήσεις και υποσχέσεις στη Βουλή για την διόρθωση του προβλήματος που είχε προκύψει ανάμεσα σε ΔΕΗ και ΕΛΤΑ, δέχθηκε τηλεφώνημα από περιφερειακό κατάστημα της ΔΕΗ όπου με αυστηρό τόνο την «ενημέρωσαν» ότι ο τελευταίος λογαριασμός της ήταν απλήρωτος. Η κυρία Χ. διαμαρτυρήθηκε λέγοντας ότι ποτέ δεν αφήνουν απλήρωτους λογαριασμούς στο σπίτι της, πράγμα που ελάχιστα έδειξε να συγκινεί την υπάλληλο της ΔΕΗ καθώς συμβουλευόταν το υπηρεσιακό κομπιούτερ της: «Κυρία μου, εδώ βλέπω ότι ο λογαριασμός σας δεν έχει εξοφληθεί!»

Λεπτομέρεια: Αν και βέβαιο είναι ότι γνώριζε το πρόβλημα που υφίσταται με τα ΕΛΤΑ, η υπάλληλος απέφυγε να κάνει την αυτονόητη ερώτηση αν ο λογαριασμός είχε ήδη εξοφληθεί εκεί, και αν ναι, να σπεύσει να καθησυχάσει την ηλικιωμένη γυναίκα. Πράγματι, τον λογαριασμό είχε προ πολλού εξοφλήσει εμπρόθεσμα στο Ταχυδρομείο της περιοχής η κόρη της κυρίας Χ. Η οποία κόρη, επιστρέφοντας στο σπίτι βρήκε την μητέρα της σε κατάσταση σοκ, ενώ μάταια προσπάθησε να επικοινωνήσει με τον τηλεφωνικό αριθμό από τον οποίο είχε γίνει η κλήση (ο αριθμός όντως ανήκει σε κατάστημα της ΔΕΗ) αφού κανείς δεν υπήρχε, ή απλά δεν ήθελε, να σηκώσει το τηλέφωνο.

Για τις δύο γυναίκες ξεκίνησε έτσι ένα ψυχολογικά βασανιστικό τριήμερο, αφού θα έπρεπε να περιμένουν ως τη Δευτέρα το πρωί για να επικοινωνήσουν με τη ΔΕΗ και να βρουν την άκρη σε ένα αδιανόητο πρόβλημα που τους είχε προκύψει από το «πουθενά». Ίσως κάποιος άλλος στη θέση της κόρης να είχε μπει στον πειρασμό να προβεί ακόμα και σε μηνύσεις για το τηλεφωνικό «μπούλινγκ» που είχε εισπράξει η μητέρα της!

Η συνέχεια της ιστορίας: Δευτέρα πρωί, η κόρη της κυρίας Χ. πήγε στην τοπική ΔΕΗ με το δελτίο πληρωμής από τα ΕΛΤΑ ανά χείρας. Θεωρούσε αυτονόητο ότι, με την επίδειξη του πολύτιμου τεκμηρίου εξόφλησης, η ΔΕΗ αυτομάτως θα διέγραφε το πλασματικό χρέος από τα κομπιούτερ της. Διαπίστωσε προς απογοήτευσή της, όμως, ότι το αυταπόδεικτο δεν συμβαδίζει πάντα με το αυτονόητο σ’ αυτό τον τόπο. Με απλά ελληνικά, και με βάση τις ενδείξεις που υφίστανται τούτη τη στιγμή (αφού το τοπίο είναι εξόχως θολό και κάθε διαπίστωση υπόκειται σε ενδεχόμενη αναθεώρηση), ο ίδιος ο καταναλωτής θα συνεχίσει να χρωστά στη ΔΕΗ όσο συνεχίσουν να της χρωστούν τα ΕΛΤΑ! (Σε κομψή διατύπωση, μέχρι η ΔΕΗ να λάβει τα ηλεκτρονικά αρχεία με τις λίστες από τα ΕΛΤΑ...)

Σε κάθε περίπτωση, και έχοντας ξεκάθαρα αποδώσει το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης για την ταλαιπωρία χιλιάδων καταναλωτών της ΔΕΗ στην (ύποπτη) συμπεριφορά των ΕΛΤΑ, δεν μπορούμε να μην σημειώσουμε και την έλλειψη ευαισθησίας εκ μέρους της ίδιας της ΔΕΗ απέναντι στο πρόβλημα που αντιμετώπισαν, όχι με δική τους υπαιτιότητα, οι πελάτες της. Τους οποίους έσπευσε να χαρακτηρίσει «ενόχους μέχρις αποδείξεως του εναντίου», χρεώνοντάς τους με πλασματικές ληξιπρόθεσμες οφειλές και – σαν να μην έφτανε αυτό – παρενοχλώντας τους τηλεφωνικά και αντιμετωπίζοντάς τους, γενικά, σαν κοινούς «μπαταχτσήδες»!

Οι παλιότεροι αναγνώστες θα θυμούνται ίσως το κλασικό διαφημιστικό σλόγκαν, «Είδες η ΔΕΗ;». Θέλουμε να πιστεύουμε ότι πρόθεση της εταιρείας είναι να συνεχίσει να επαληθεύει την αυθεντική του, θετική σημασία. Όσο για τα ΕΛΤΑ, ίσως ήρθε η ώρα να εξεταστεί το ζήτημα της εν γένει λειτουργίας τους σε όλη του την έκταση. Και, αν χρειάζεται, να ληφθούν αποφάσεις. Όχι απαραίτητα καθολικά αρεστές...

(*) ΤΟ ΒΗΜΑ, 25-8-2017, http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=896930

ΤΟ ΒΗΜΑ

Πέμπτη 7 Ιουνίου 2018

Κουίζ...

(Επιλέξτε την πιο σωστή απάντηση)

Η προτροπή "κοιτάτε αλλά μην αγγίζετε" αφορά τη συμπεριφορά:

- του προϊσταμένου προς τη γραμματέα του,

- του επισκέπτη μουσείου προς ευαίσθητα εκθέματα,

- της ΑΕΚ προς τους μεταγραφικούς της "στόχους".

Η απάντηση, φοβάμαι, προφανής...

Κυριακή 20 Μαΐου 2018

Πόσο «δεξιός» ήταν ο Χίτλερ;


Άκουσα πριν καιρό κάποιον από τον χώρο της Αριστεράς να χαρακτηρίζει τους σημερινούς (νεο)φιλελεύθερους αντιπάλους του ως πολιτικούς απογόνους των συμπαθούντων τους Ναζί. Ομολογώ ότι, ως ακραία αντισυμβατικό χιούμορ, το βρήκα χαριτωμένο! Φαντάζομαι ότι ακόμα περισσότερο χαριτωμένος θα ακουγόταν ένας ισχυρισμός του τύπου, π.χ., ότι ο Χίτλερ υπήρξε πιο αριστερός από τον Μπαράκ Ομπάμα. Το αστείο της υπόθεσης είναι πως, κατά μία έννοια, αυτό το δεύτερο έχει μεγάλη δόση αλήθειας!

Τους πολιτικούς όρους «δεξιός» και «αριστερός» συνηθίζουμε να τους χρησιμοποιούμε χωρίς να πολυ-σκεφτόμαστε τη σημασία τους, σαν a priori έννοιες που δεν υπόκεινται σε ορισμό αλλά επιδέχονται μονοσήμαντη και αυτονόητη ερμηνεία. Κάτι που αντιλαμβάνεται κάποιος σχεδόν διαισθητικά, αλλά το περίγραμμά του είναι τόσο σαφές ώστε με βάση αυτό να μπορούν να κατηγοριοποιούνται άνθρωποι και καθεστώτα. Για πολλούς, δεξιό είναι απλά κάθε πολιτικό σύστημα που «ευνοεί τους πλούσιους», ενώ αριστερό, κάθε σύστημα που «ευνοεί τους φτωχούς».

Η σύγχρονη φιλοσοφική τάση, εν τούτοις, είναι να αντιλαμβανόμαστε το δίπολο «αριστερά – δεξιά» με βάση το αντίστοιχο «ισότητα – ελευθερία». Η αντιστοίχιση, όμως, δεν είναι τόσο γραμμική όσο φαίνεται, αφού υπάρχει μία παράμετρος που συχνά παραβλέπουμε. Αυτή αφορά τον διαχωρισμό ανάμεσα στην κοινωνική (και, κατ’ επέκταση, πολιτική) και την οικονομική διάσταση των πραγμάτων. Αν ληφθεί υπόψη και αυτό το κριτήριο, ούτε η ισότητα είναι αποκλειστικά «αριστερό» προνόμιο, ούτε η ελευθερία αποκλειστικά «δεξιό».

Σε πολύ γενικούς όρους, θα λέγαμε συμβολικά ότι η κοινωνική διάσταση σχετίζεται με το «είμαι», ενώ η οικονομική με το «έχω». Έτσι, τόσο η ελευθερία, όσο και η ισότητα, μπορούν να αξιολογηθούν με βάση δύο διαφορετικές (αλλά συμπληρωματικές) θεωρήσεις.

Κοινωνική (συμπεριλαμβάνοντας και την πολιτική) ελευθερία σημαίνει ελευθερία στον αυτοπροσδιορισμό και την αυτοδιαχείριση του ατόμου. Σημαίνει ατομικά και πολιτικά δικαιώματα, μεταξύ των οποίων η ελευθερία στην πίστη, στον λόγο, στην αντίληψη και διαχείριση του σώματος, στην κοινωνική και πολιτική ένταξη, κλπ.

Η οικονομική ελευθερία είναι κάτι εντελώς διαφορετικό (αν και οι λεγόμενοι φιλελεύθεροι τείνουν αυτό να το αρνούνται). Σημαίνει ελευθερία του ατόμου να επιδιώκει την απόκτηση περισσότερων αγαθών μέσα σε ένα πλαίσιο ανταγωνισμού βάσει θεσμοθετημένων κανόνων (η θεσμοθέτηση των οποίων, εν τούτοις, δεν γίνεται πάντα με τρόπο που σέβεται τις πολιτικές ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα...). Αυτό το είδος ελευθερίας δεν συμβιβάζεται με οποιαδήποτε κρατική συμμετοχή ή παρέμβαση (πέραν των αναγκαίων ελαχίστων) σε οικονομικά ζητήματα, ενώ έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με το κράτος πρόνοιας.

Κοινωνική ισότητα σημαίνει ίσα δικαιώματα και ισότιμη μεταχείριση των ανθρώπων μιας κοινωνίας, ανεξάρτητα από χαρακτηριστικά όπως η φυλή, το φύλο, οι εθνικές και πολιτισμικές καταβολές, κλπ. Αυτονόητα, το είδος αυτό της ισότητας δεν είναι συμβατό με έννοιες όπως ο ρατσισμός, ο σεξισμός, ακόμα και ο εθνικισμός.

Από διαφορετική σκοπιά, οικονομική ισότητα σημαίνει άμβλυνση, κατά το δυνατό (έως και πλήρη εξάλειψη, σε ακραίες περιπτώσεις) των οικονομικών ανισοτήτων σε μία κοινωνία. Και, επειδή μια τέτοια διαδικασία είναι αδύνατο να συντελεστεί με αυθόρμητο τρόπο, η κρατική παρέμβαση καθίσταται αναγκαία. Μια τέτοια παρέμβαση στοχεύει, μεταξύ άλλων, στην διασφάλιση του δικαιώματος στην εργασία, καθώς και στην προσβασιμότητα όλων των πολιτών σε τομείς όπως η παιδεία και το σύστημα υγείας (αυτό που ονομάζουμε, δηλαδή, κράτος πρόνοιας).

Ας δούμε μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα:

1. Το καθεστώς Πινοσέτ στη Χιλή (1973–1990) αντιπροσωπεύει το απόλυτο κοντράστ ανάμεσα στην πολιτική και την οικονομική ελευθερία. Ένα από τα πλέον αιμοσταγή και τυραννικά δικτατορικά καθεστώτα του δεύτερου μισού του εικοστού αιώνα, υπήρξε ταυτόχρονα το πεδίο εφαρμογής του πρώτου πειράματος στην άνευ ορίων οικονομική φιλελευθεροποίηση (αυτό που ονομάζουμε – και θεωρώ τον όρο απόλυτα δόκιμο – νεοφιλελευθερισμό). Όπως είναι φυσικό, το πείραμα επέφερε κοινωνική ανισότητα και οδήγησε μεγάλα τμήματα του λαού της Χιλής σε οικονομική εξαθλίωση. [Οι λεγόμενοι «φιλελεύθεροι» συχνά αποσιωπούν την επιστημονική και ηθική υποστήριξη που πρόσφερε στον Πινοσέτ το ακαδημαϊκό πρότυπό τους, ο Αμερικανός νομπελίστας οικονομολόγος και καθηγητής Μίλτον Φρίντμαν (Milton Friedman). Μια πράξη που θα στιγματίζει για πάντα την υστεροφημία του...]

2. Το καθεστώς του Στάλιν, ακραίο έως απάνθρωπο πρότυπο σκληρού Μαρξιστικού συστήματος, επέβαλε την πολιτική της οικονομικής ισότητας καταλύοντας με βία και μαζικές δολοφονίες κάθε έννοια ατομικής, κοινωνικής, ακόμα και πολιτιστικής ελευθερίας. Γενικά μιλώντας, θα λέγαμε ότι η κομμουνιστική ιδεολογία, στοχεύοντας στην εξίσωση των ανθρώπων μιας κοινωνίας μέσω ολικής κατάργησης της ελευθερίας τους, αποτελεί την αυθεντικότερη εκδοχή της αριστερής κοσμοθεώρησης (με βάση, τουλάχιστον, το διπολικό κριτήριο «ισότητα – ελευθερία», στο οποίο αναφερθήκανε νωρίτερα).

3. Η διακυβέρνηση Ρόναλντ Ρέιγκαν στις ΗΠΑ αποτελεί ακόμα ένα παράδειγμα αντίθεσης ανάμεσα στην οικονομική και την κοινωνική ελευθερία. Από τη μία, η περίοδος Ρέιγκαν σήμανε το οριστικό τέλος της μεταπολεμικής Κεϋνσιανής οικονομικής πολιτικής και την επάνοδο στον κλασικό οικονομικό φιλελευθερισμό, στα πρότυπα του νεοφιλελευθερισμού του Πινοσέτ στη Χιλή και της Θάτσερ στην Αγγλία. (Φυσικά, ο Μίλτον Φρίντμαν καλοδέχτηκε και ύμνησε δεόντως αυτή τη μετάβαση!) Από την άλλη, η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από την επιστροφή της χώρας στον κοινωνικό συντηρητισμό, με μία απόπειρα περιορισμού ή και ολικής κατάργησης πολλών κοινωνικών ελευθεριών που είχαν κατακτηθεί κατά την περασμένη δεκαετία (π.χ., μέσω προώθησης υπερσυντηρητικών δικαστών από τον Ρέιγκαν στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ).

4. Οι υπέρμαχοι των ιδεών του κοινωνικού φιλελευθερισμού στις ΗΠΑ (Liberals), παραδοσιακά ανήκοντες στο Δημοκρατικό Κόμμα και, κατά μία έννοια, πολιτικοί απόγονοι του Ρούσβελτ, θεωρούνται ως οι εκπρόσωποι της «Αριστεράς» στη χώρα εκείνη. Στον τομέα της οικονομίας ασπάζονται τις Κεϋνσιανές ιδέες (αυξημένος κεντρικός έλεγχος της οικονομίας και σχετικός περιορισμός της οικονομικής ελευθερίας, εργασία για όλους, πρόσβαση στο σύστημα εκπαίδευσης και το σύστημα υγείας για κάθε πολίτη, απέχθεια για τον οικονομικό φιλελευθερισμό, κλπ.). Σε κοινωνικό επίπεδο, μάχονται υπέρ της προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων, της ατομικής ελευθερίας και της κοινωνικής ισότητας, ενώ υπερασπίζονται το δικαίωμα στην ιδιαιτερότητα και εναντιώνονται σε κάθε φαινόμενο που παραπέμπει σε ρατσισμό ή σεξισμό.

Τις τελευταίες δεκαετίες, εν τούτοις, ο αμερικανικός κοινωνικός φιλελευθερισμός μοιάζει να προδίδει τις ίδιες τις αρχές του υιοθετώντας το ανελεύθερο και αντιδημοκρατικό δόγμα της πολιτικής ορθότητας, το οποίο θέτει ασφυκτικούς περιορισμούς στην ελευθερία της έκφρασης και έχει οδηγήσει σε ένα παρανοϊκό «κυνήγι μαγισσών» για όσους δεν υποτάσσονται στις επιταγές του.

5. Ποιο διαβόητο καθεστώς υπήρξε, ιστορικά, το πρώτο που συνέλαβε και εφάρμοσε στην πράξη (στον τομέα της οικονομίας μόνο, φυσικά!) τις Κεϋνσιανές ιδέες, πριν ακόμα το διανοηθεί ο ίδιος ο Ρούσβελτ για την αντιμετώπιση της Μεγάλης Οικονομικής Κρίσης της δεκαετίας του ’30 στην Αμερική (και, φυσικά, πολύ πριν ασπαστούν τις ιδέες αυτές οι Αμερικανοί κοινωνικοί φιλελεύθεροι); Πιθανώς το μαντέψατε: το ναζιστικό καθεστώς στη Γερμανία, το οποίο ανέλαβε την εξουσία το 1933 αλλά είχε προ πολλού αποφασίσει το είδος της οικονομικής πολιτικής που επρόκειτο να εφαρμόσει!

Όπως σημειώνουν σε άρθρα τους [1,2] φιλελεύθεροι Αμερικανοί πολιτικοί αναλυτές όπως ο David Gordon και ο L.H. Rockwell, Jr., ήδη από το 1920 το ναζιστικό κόμμα είχε προτείνει ένα οικονομικό πρόγραμμα το οποίο, μεταξύ άλλων, προέβλεπε κοινωνικοποίηση των μεγάλων εμπορικών επιχειρήσεων, οι οποίες θα ενοικιάζονταν φθηνά, στη συνέχεια, σε μικρο-επιχειρηματίες. Ο ίδιος ο Γιόζεφ Γκαίμπελς, μάλιστα, μετέπειτα διαβόητος Υπουργός Προπαγάνδας, υπήρξε φανατικός αριστερός στην αρχή της πολιτικής καριέρας του!

Στην ουσία, η Ναζιστική Γερμανία εφάρμοσε εξαρχής μία Κεϋνσιανή οικονομική πολιτική, στο πλαίσιο της οποίας το κράτος ξόδευε όλο και περισσότερα στην άσκηση κοινωνικής πολιτικής ενώ παράλληλα οδηγούσε τη χώρα στο δρόμο του πολέμου. (Όπως σημειώσαμε πιο πάνω, σε όμοια μονοπάτια κινήθηκε και ο Ρούσβελτ στην Αμερική, αν και η χώρα εκείνη σύρθηκε στον πόλεμο μετά το Περλ Χάρμπορ, έχοντας ως τότε αποφύγει να εμπλακεί σε αυτόν.)

Ο Χίτλερ, λοιπόν, χτύπησε την ανεργία ενεργοποιώντας κολοσσιαία προγράμματα δημοσίων έργων (τα οποία, βέβαια, είχε από πριν στην ατζέντα της η Δημοκρατία της Βαϊμάρης...) όπως η κατασκευή αυτοκινητοδρόμων. Παράλληλα, άσκησε εκφοβισμό στον ιδιωτικό τομέα επιβάλλοντας έλεγχο των τιμών και της παραγωγικότητας, επέβαλε έλεγχο κεφαλαίων (capital controls – κάτι μας θυμίζει αυτό!), δημιούργησε εθνικό σύστημα υγείας και σύστημα ασφάλισης για ανέργους, κλπ. Γενικά, η παρεμβατική οικονομική πολιτική του ναζιστικού κόμματος αντανακλά την απέχθεια του καθεστώτος για την ελεύθερη οικονομία της αγοράς, και τον εναγκαλισμό της ιδέας ενός εθνοκεντρικού «σοσιαλισμού σε μία χώρα». Εξ ου και ο όρος «Εθνικοσοσιαλισμός» – που, παρά τα αντιθέτως λεγόμενα, δεν αποτελεί απλά ευφημισμό. Αξίζει να αναφέρουμε, μάλιστα, ότι ο ίδιος ο Κέυνς (Keynes) είχε αρχικά εκφράσει τον θαυμασμό του για την οικονομική πολιτική των Ναζί!

Η ναζιστική οικονομία, επομένως, κάθε άλλο παρά καπιταλιστική μπορεί να θεωρηθεί. Βέβαια, οι μεταρρυθμίσεις του Χίτλερ δεν πήγαν τόσο μακριά ώστε να καταργηθεί η ατομική ιδιοκτησία ή να εθνικοποιηθούν όλα τα μέσα παραγωγής, όπως στην Σοβιετική Ένωση του Στάλιν. Όμως, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις δεν είχαν πλέον τον έλεγχο των τιμών, αφού αυτές καθορίζονταν τώρα από την κυβέρνηση.

Τούτων λεχθέντων, το θεωρώ περιττό να αναφερθώ στη στάση του ναζιστικού καθεστώτος απέναντι σε ζητήματα όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι κοινωνικές ελευθερίες και η ισότητα μεταξύ των ανθρώπων (τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως και το μαζικό ρατσιστικό έγκλημα του Ολοκαυτώματος στέκουν αδιάψευστοι μάρτυρες κατάργησης, στην πράξη, όλων των παραπάνω αξιών...). Είναι, όμως, τουλάχιστον γελοίο να ταυτίζει κάποιος σήμερα τους Ναζί με τους σύγχρονους νεοφιλελεύθερους, την Μέρκελ, τον Σόιμπλε, ή τους εγχώριους θαυμαστές του Μίλτον Φρίντμαν!

Οι Ναζί δεν αντιπροσωπεύουν απλά μία πολιτική ιδεολογία, ούτε ήταν απλά και μόνο κάποιο ιδιαίτερα αντιπαθές πολιτικό καθεστώς. Υπήρξαν έκφραση του ακραίου, του απόλυτου Κακού. Μια αληθινή «έκρηξη δαιμονισμού στην Ιστορία», για να θυμηθούμε τα λόγια του φιλόσοφου και θεολόγου Emil Fackenheim...

Αναφορές:

[1] David Gordon, Nazi Economic Policy

https://mises.org/library/nazi-economic-policy

[2] L. H. Rockwell, Jr., Hitler’s Economics

https://mises.org/library/hitlers-economics

Aixmi.gr

Τετάρτη 16 Μαΐου 2018

Πώς θα εξηγήσει στην κόρη του ότι δεν πρέπει να ξαναφορέσει τη φανέλα;


Σε έναν τόπο παραθερισμού, πριν πολλά χρόνια, έγινα μάρτυς ενός απίστευτου περιστατικού. Μία κυρία, σύζυγος στελέχους μεγάλης γαλακτοβιομηχανίας, ζητούσε να αγοράσει γάλα για τα δύο μικρά παιδιά της. Για κακή της τύχη, το γάλα της εταιρείας του συζύγου είχε τελειώσει σε όλα τα σούπερ-μάρκετ εκείνη τη μέρα. Τη ρώτησα γιατί δεν αγόραζε γάλα κάποιας άλλης μάρκας. Μου απάντησε με έμφαση με το ρητορικό ερώτημα: "Τι εντύπωση θα δώσω στον κόσμο αν με δουν να αγοράζω γάλα μιας αντίπαλης εταιρείας από αυτήν του άντρα μου;" Εκείνο το βράδυ, τα παιδιά της κυρίας πήγαν στα κρεβάτια τους χωρίς να πιουν το γάλα τους...

Τα παιδιά, λοιπόν, γίνονται μέρος της επαγγελματικής εικόνας του πατέρα. Αυτό, βέβαια, δεν γίνεται πάντα με τρόπο που τα βλάπτει, όπως στην πιο πάνω ιστορία. Κάποιες φορές, μάλιστα, μπορεί ακόμα και να τα διασκεδάζει! Ας δούμε μια τέτοια περίπτωση:

Ο ποδοσφαιριστής Χ αγωνίζεται σε μία μεγάλη ομάδα και, έχοντας πετύχει μερικά θεαματικά γκολ, έχει κατορθώσει να γίνει ο αγαπημένος της εξέδρας. Για να εδραιωθεί, μάλιστα, ακόμα περισσότερο στις καρδιές των φιλάθλων, "πουλάει οπαδηλίκι" με όποιον τρόπο μπορεί. Μεταξύ άλλων, εμφανίζεται στο γήπεδο με την κορούλα του ντυμένη στα χρώματα της ομάδας του μπαμπά της. Το παιδί απολαμβάνει την αγάπη που του δείχνει ο κόσμος, και σίγουρα νιώθει όμορφα φορώντας τη στολή της ομάδας.

Επειδή, όμως, ο κύριος Χ είναι απλά επαγγελματίας ποδοσφαιριστής και όχι οπαδός, κάποια στιγμή αποφασίζει, επειδή θεωρεί ότι τον συμφέρει καλύτερα, να μεταπηδήσει σε άλλο σύλλογο. Και, μαθημένος καθώς είναι να χρησιμοποιεί το παιδί του ως μέρος της επαγγελματικής εικόνας του, το εμφανίζει τώρα σε κάποιο άλλο γήπεδο ντυμένο με άλλη στολή και άλλα χρώματα, προσδοκώντας να κερδίσει κι εκεί την αγάπη της εξέδρας.

Καθώς σκαρώνω αυτή τη φανταστική ιστορία, αναρωτιέμαι δύο πράγματα:

- Πώς θα εξηγήσει ο Χ στο παιδί του ότι απαγορεύεται να ξαναφορέσει τα αθλητικά ρουχαλάκια που είχε αγαπήσει, με τα οποία είχε εισπράξει τόσο μεγάλη αγάπη από τον κόσμο της πρώην ομάδας του μπαμπά;

- Πώς θα εξηγήσει στο παιδί του ότι ακόμα και η "αγάπη" για μια ομάδα είναι πράγμα που πουλιέται κι αγοράζεται στο πλαίσιο μιας ψυχρής επαγγελματικής πλειοδοσίας;

Η μικρή Θάλεια, ανιψιά της γυναίκας μου, φοράει από μωρό τα κιτρινόμαυρα. Είναι τυχερή, γιατί κανείς δεν θα της πει ποτέ πως αυτό ήταν λάθος που δεν πρέπει να ξαναγίνει, κανείς δεν θα την εξαναγκάσει να μάθει να περιφρονεί (ακόμα και να μισεί) αυτό που αγαπούσε πριν! Βλέπετε, ο μπαμπάς της είναι πιστός οπαδός, όχι μισθοφόρος γυρολόγος των γηπέδων...

Το κοριτσάκι της φανταστικής ιστορίας μας, όμως, θα αναγκαστεί από νωρίς στη ζωή του να συνειδητοποιήσει μερικές σκληρές αλήθειες. Όπως, ότι το χρήμα τα πάντα κυβερνά, ακόμα και την αγάπη.

"Και τι θέλεις να κάνει ο άνθρωπος, ηλίθιε ρομαντικέ ιδεολόγε; Να μην κοιτάξει το συμφέρον του ως επαγγελματίας ποδοσφαιριστής;" 

Ασφαλώς να το κοιτάξει, ούτε λόγος! Όμως, ας αφήνει στο εξής το παιδί στο σπίτι, να παίζει με τα παιχνίδια του. Ή, αν επιμένει να το παίρνει μαζί στο γήπεδο, ας μην το ντύνει, τουλάχιστον, με τη στολή της ομάδας που τυχαίνει να τον πληρώνει.

Γιατί, δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι τα παιδιά μπορούν εύκολα να αγαπούν και να ξε-αγαπούν τα χρώματα, ανάλογα με το συμβόλαιο που τους προσφέρεις...