Τετάρτη 20 Δεκεμβρίου 2023

Παραποίηση συμβόλου...

Η ροζ ελληνική σημαία που εκτέθηκε στο Ελληνικό Προξενείο στη Νέα Υόρκη προκάλεσε οργισμένες αντιδράσεις στην Ελλάδα. Ακραιφνής πατριδολατρία ή αίσθημα ενοχής μιας πατριαρχικής κουλτούρας μπροστά στον καθρέφτη;

Η παραποίηση ενός συμβόλου, οσοδήποτε ιερού, δεν είναι a priori ανόσια πράξη. Εξαρτάται από το κίνητρο και τις προθέσεις.

Αν σκοπός της πράξης είναι ο ευτελισμός του συμβόλου και η προσβολή της ιδέας που εκπροσωπεί, πρόκειται για απαράδεκτη ενέργεια που οφείλει να τύχει καθολικής αποδοκιμασίας.

Αν, αντίθετα, η πράξη της παραποίησης έχει σαν στόχο να θέσει το σύμβολο στην υπηρεσία μίας ευγενούς ιδέας που δεν αντίκειται σε εκείνη που το σύμβολο πρωταρχικά εκφράζει, η πράξη αυτή όχι μόνο δεν είναι αξιοκατάκριτη αλλά και οφείλει να επαινείται!

Μεταξύ των δύο ακραίων εκδοχών υπάρχει, φυσικά, και η πιο ουδέτερη: Χωρίς να έχει κάποιος την παραμικρή πρόθεση να προσβάλει το σύμβολο, του προσθέτει στοιχεία που του δίνουν μια πιο προσωπική χροιά. Για παράδειγμα, στο γήπεδο της ΑΕΚ έχουμε δει πάμπολλες φορές την ελληνική σημαία σε... κιτρινόμαυρο χρώμα και με ευδιάκριτο τον θυρεό της ΑΕΚ. Δεν θυμάμαι κανέναν υπερπατριώτη να ενοχλήθηκε ποτέ γι' αυτό, και καλώς, αφού ο κάτοχος της σημαίας θέλει απλά να δηλώσει υπερήφανος ως Έλληνας και ως οπαδός της ΑΕΚ!

Μου είναι λοιπόν δύσκολο να κατανοήσω τον θόρυβο που ξεσήκωσε η "ροζ ελληνική σημαία" που εκτέθηκε ως καλλιτεχνικό έργο (και αποσύρθηκε κακήν - κακώς) στο Ελληνικό Γενικό Προξενείο της Νέας Υόρκης. Το ροζ χρώμα κουβαλά έναν θλιβερό συμβολισμό: το αίμα που, με όλο και μεγαλύτερη συχνότητα σήμερα, χύνεται μέσα σε ελληνικά σπίτια σαν συνέπεια της ενδοοικογενειακής βίας. Μάλιστα, η σημαία φτιάχτηκε από κομμάτια σεντονιών σε σπίτια που γνώρισαν την εμπειρία αυτής της μορφής βίας.

Ας με συγχωρήσει ο φίλος αναγνώστης, αλλά το επιχείρημα ότι "τη σημαία τη βάφει κόκκινη μόνο το αίμα των ηρώων" το θεωρώ προσχηματικό, αν όχι υποκριτικό! Για ποιο σκοπό έχυσαν το αίμα τους οι ήρωες, αν το όραμά τους δεν ήταν να αφήσουν πίσω τους μία καλύτερη Ελλάδα, μια Ελλάδα στην οποία νιώθει κάποιος περήφανος να λέει πως ανήκει; Όμως, πόσο περήφανοι μπορούμε να αισθανόμαστε όταν τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί εκθετικά (κυριολεκτώ!) τα εγκλήματα που συμβαίνουν μέσα σε ελληνικά σπίτια, με δράστες κάποιους ψευτο-νταήδες που ουδεμία σχέση έχουν με τους ήρωες που πολέμησαν για την ελευθερία όλων μας; Κάθε μορφή ελευθερίας!

Και υπάρχει στ' αλήθεια κάποιος που πιστεύει πως, αν - μεταφυσικά - ζητούσαμε από έναν ευγενή ήρωα να μας επιτρέψει την "ιεροσυλία" της παραποίησης του εθνικού συμβόλου, με σκοπό την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας πάνω σε ένα κοινωνικό πρόβλημα που κατωτεροποιεί τη χώρα μας, θα υπήρχε περίπτωση ο ήρωας αυτός να μας το αρνηθεί;

Ας μη μιλούμε, λοιπόν, για λογαριασμό ηρώων. Στην καλύτερη περίπτωση, είναι μια ανεπίτρεπτη πράξη αυθαιρεσίας!

Μένω, όμως, να αναρωτιέμαι για τις πραγματικές ρίζες του ιερού θυμού που ρέει άφθονος τις μέρες αυτές στα social media, με αφορμή τη ροζ σημαία: Είναι έκφραση ακραιφνούς πατριδολατρίας, ή μήπως ενοχική αντίδραση μιας πατριαρχικής κουλτούρας που βλέπει ξαφνικά τη μορφή της μέσα στον καθρέφτη;

Έχω απάντηση, αλλά θα την κρατήσω για τον εαυτό μου...

Υ.Γ: Όταν ένας υπουργός Εξωτερικών εμφανίζεται φοβικός και ευπειθής απέναντι στον αρχηγό ενός κόμματος που συντίθεται κατά κύριο λόγο από γραφικούς, αναρωτιέμαι πώς θα σταθεί απέναντι σε διπλωματικά θηρία άλλων χωρών, όχι κατ' ανάγκη φιλικών...

Τρίτη 12 Δεκεμβρίου 2023

Οι «φίλαθλοι» που σκοτώνουν...


Το κοινωνικό περιθώριο έχει παρεισφρήσει στις τάξεις των οργανωμένων οπαδών των αθλητικών συλλόγων και εκτονώνει τα εγκληματικά του ένστικτα στο όνομα της «αγάπης» για την ομάδα...

Κάποια εποχή πηγαίναμε τακτικά στα Εξάρχεια. Είχαν μερικές από τις καλύτερες ταβέρνες και τα ωραιότερα καφέ της Αθήνας, και οι γειτονιές τους προσφέρονταν για μία χαλαρωτική περιδιάβαση τα σαββατοκύριακα.

Δεν ήταν λίγες οι φορές που είδα γραμμένο στους τοίχους της γειτονιάς το όνομα της ομάδας μου. Πολύ περισσότερο απ’ ό,τι το βλέπει κανείς ακόμα και στη Φιλαδέλφεια! Με μία ιδιαιτερότητα, όμως: το «άλφα» περιβαλλόταν συχνά (αν όχι πάντα) από έναν κύκλο που το μετέτρεπε σε αντιεξουσιαστικό σύμβολο. Κι αυτός ο κύκλος – κάτι σαν θηλιά ασφυκτική γύρω από την ίδια την ιδέα του αθλητισμού – αντικατόπτριζε μία διαχρονική, αμαρτωλή σχέση του σκληρού οπαδικού πυρήνα της ΑΕΚ με τις πιο ακραίες δυνάμεις του πολιτικού περιθωρίου (αν και η χρήση, εδώ, της λέξης «πολιτικό» μάλλον προσβάλλει την έννοια παρά περιποιεί τιμή σε αυτήν).

Το περιθώριο, όμως, έχει εδώ και πολλά χρόνια παρεισφρήσει στις τάξεις των οργανωμένων οπαδών όλων, σχεδόν, των μεγάλων ομάδων. Το πέτυχε αξιοποιώντας μία νοσηρή ανάγκη κάποιων ακραίων στοιχείων της κοινωνίας να εκφράσουν «αγανάκτηση» μέσω της βίας. Ο πραγματικός αντίπαλος, εν τούτοις, δεν βρίσκεται μέσα στους αγωνιστικούς χώρους αλλά έξω από αυτούς. Είναι οι αστυνομικές δυνάμεις, με τις οποίες – για λόγους που μόνο η ψυχιατρική επιστήμη θα μπορούσε να εξηγήσει – το περιθώριο συντηρεί μία ατέλειωτη βεντέτα υπό την (τουλάχιστον περίεργη) ανοχή της εκάστοτε πολιτικής εξουσίας.

Η ΑΕΚ έχει πληρώσει πολύ ακριβά τη δράση αυτών των ατόμων: με βαριά πρόστιμα, με τιμωρίες της έδρας της, ακόμα και με αφαίρεση βαθμών στο πρωτάθλημα. Όμως, πάνω που επήλθε μία σχετική ηρεμία στον οπαδικό χώρο της (έπαιξε κατευναστικό ρόλο το χτίσιμο του νέου γηπέδου αλλά και η κατάκτηση του περσινού «νταμπλ»), η σκυτάλη της οπαδικής ανωμαλίας δείχνει να έχει περάσει κατά κύριο λόγο στον χώρο του Ολυμπιακού. Με αποκορύφωμα την πρόσφατη δολοφονική επίθεση «οπαδών» του στις αστυνομικές δυνάμεις σε αγώνα βόλεϊ, που είχε σαν αποτέλεσμα τον σοβαρότατο τραυματισμό ενός αστυνομικού (τις στιγμές που γράφονται αυτές οι γραμμές, ο άνδρας βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση στο νοσοκομείο).

Ο αθλητισμός – ακόμα και ο λιγότερο «ρομαντικός» επαγγελματικός – δεν συμβιβάζεται με φαινόμενα ακραίας βίας και συμπεριφορές οπαδικής αλητείας. Το ερώτημα είναι αν υπάρχει τρόπος να απομακρυνθούν τα περιθωριακά στοιχεία από τις τάξεις των οπαδών των ομάδων και, κυρίως, από τα γήπεδα όπου αυτές αγωνίζονται. Θεωρητικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι τρόποι είναι δύο:

1. Μία γενναία απόφαση αυτόβουλης αυτο-κάθαρσης των ίδιων των οργανωμένων οπαδών. Όπως θα έλεγε γραφικός πρώην υπουργός (αν τον παραφράσουμε λιγάκι), επαφίεται στο «ρωμαλέο οπαδικό κίνημα» να απομονώσει και να αποβάλει τα ταραχοποιά και εγκληματικά στοιχεία από τις τάξεις του. Ας μου επιτραπεί να πω, εν τούτοις, ότι αυτό μοιάζει τόσο δύσκολο να επιτευχθεί όσο το να κινήσει κάποιος μία βάρκα χωρίς κουπιά στο νερό, σπρώχνοντάς την από μέσα (ακόμα και οι πρωτοετείς φοιτητές μου στη Φυσική γνωρίζουν ότι κάτι τέτοιο είναι αδύνατο!).

2. Να αναλάβουν τις ευθύνες τους οι ίδιες οι διοικήσεις των ομάδων, αν μη τι άλλο υποβάλλοντας σε αυστηρότερο έλεγχο (βάσει πολύ συγκεκριμένων κριτηρίων) τους οργανωμένους οπαδούς στους οποίους θα επιτρέπεται η είσοδος στο γήπεδο. Ακόμα καλύτερα: «εκβιάζοντας», εν ανάγκη, τους «οργανωμένους» με οριστική στέρηση δικαιώματος εισόδου στο γήπεδο, αν δεν προχωρήσουν σε ριζική και ουσιαστική κάθαρση του χώρου τους από άτομα που βρίσκονται εκεί για λόγους που ελάχιστη σχέση έχουν με την αγάπη για την ομάδα. Πρακτικά μιλώντας, αυτή θα ήταν ίσως και η μόνη ρεαλιστική αντιμετώπιση του φαινομένου της οπαδικής βίας.

Υπάρχουν, βέβαια, και πιο ριζοσπαστικές λύσεις. Όπως, για παράδειγμα, να επιβάλει η πολιτεία την επ' αόριστον διακοπή όλων των αγώνων σε όλα τα ομαδικά αθλήματα, ή τη διεξαγωγή των αγώνων μπροστά σε άδειες εξέδρες. Πρόκειται, φυσικά, για οριζόντια τιμωρητικά μέτρα επί δικαίων και αδίκων, που ισοδυναμούν με ομολογία αποτυχίας ολόκληρου του συστήματος (πολιτείας και διοικήσεων των αθλητικών συλλόγων).

Ας ελπίσουμε, λοιπόν, ότι οι διοικούντες τις ομάδες θα αναλάβουν, επιτέλους, τις ευθύνες που τους αναλογούν και θα πράξουν τα δέοντα (εκτός αν, για λόγους που δεν μπορούμε να υποθέσουμε, κάτι τέτοιο δεν συνάδει με τα γενικότερα συμφέροντά τους). Προπάντων, ας αποφεύγουν να εκδίδουν εμπρηστικές ανακοινώσεις που μιλούν για «δίκαιη οργή» του κόσμου της ομάδας τους ενώ, παράλληλα, περιγράφουν την Αστυνομία ως οιονεί εγκληματική οργάνωση που – προφανώς από διαστροφή – πετάει βόμβες κρότου - λάμψης σε «αγνούς» και «αθώους» φιλάθλους (όπως ακούσαμε πρόσφατα σε ανακοίνωση διοίκησης μεγάλης ΠΑΕ). Με τον τρόπο αυτό οι διοικούντες προσφέρουν στη γηπεδική αλητεία ηθικό άλλοθι για επιθέσεις κατά των αστυνομικών δυνάμεων, εντός και εκτός των γηπέδων. Κι αυτό ισοδυναμεί με ηθική αυτουργία σε εγκληματικές ενέργειες που δυσφημούν την ίδια την ιδέα του αθλητισμού!

Επί του πιεστηρίου: Πριν από λίγο ανακοινώθηκαν νέα «σκληρά μέτρα» για την πάταξη της οπαδικής βίας. Μέρος των οποίων μέτρων είναι η... εφαρμογή (λέμε τώρα) των παλιότερων. Ομολογώ πως σκιάχτηκα!

ΑΝΤΙΟ ΝΕΣΤΟΡΑ...


Τετάρτη 27 Σεπτεμβρίου 2023

Από την Αντίσταση στον Ναζισμό: Η παρακμιακή διαδρομή των οργανωμένων οπαδών του ΠΑΟ


Διαβάζω στο άρθρο "Ακροδεξιά και Εξέδρα: Η Περίπτωση του Παναθηναϊκού", μία ιστορική αναφορά στην αντιναζιστική στάση των ανθρώπων του ΠΑΟ τα χρόνια της Κατοχής:

--------------------------------

Η πρώτη καταγεγραμμένη αντιφασιστική δράση στη Λεωφόρο, ήρθε τη μακρινή άνοιξη του 1942: Εκείνη την εποχή, μεσούσης της Κατοχής, ΑΕΚ και Παναθηναϊκός ήρθαν αντιμέτωποι σε φιλικό αγώνα στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας με 15.000 άτομα να τους παρακολουθούν από τις εξέδρες. Μια επιτροπή από ποδοσφαιριστές -ο Τάσος Κρητικός απ’ τον Παναθηναϊκό, ο Τζανετής και ο Κλεάνθης Μαρόπουλος από την ΑΕΚ- πήγε στο γραφείο του Απόστολου Νικολαΐδη, του τότε Πρόεδρου του ΠΑΟ και ζήτησαν μέρος από τις εισπράξεις να δοθεί στο Νοσοκομείο «Σωτηρία» για τους ασθενείς από φυματίωση, μεταξύ των οποίων ήταν και αθλητές. Ο Νικολαΐδης τούς ενημέρωσε ότι το γήπεδο αφενός το έχουν επιτάξει οι Γερμανοί, οι οποίοι είχαν σκοπό να κρατήσουν τα κέρδη και αφετέρου είχαν σκοπό να επιβάλουν ως διαιτητή έναν Αυστριακό αξιωματικό των δυνάμεων Κατοχής. Οι δύο ομάδες αποφάσισαν να μην αγωνισθούν. Η είδηση μεταφέρθηκε στις εξέδρες και λίγο μετά προκλήθηκαν επεισόδια που κατέληξαν σε μια αυθόρμητη διαδήλωση στους δρόμους της Αθήνας, με τελικό προορισμό την Ομόνοια, από τους φιλάθλους και των δύο ομάδων. Ήταν μια από τις πρώτες καταγεγραμμένες αντιδράσεις κατά της Κατοχής, εντός του αστικού τοπίου.

Δύο χρόνια αργότερα, το 1944, ο διευθυντής του γηπέδου, Αντώνης Βρεττός, λίγες ημέρες πριν από την αποχώρηση των Γερμανών από την Αθήνα, υψώνει πρώτος στη Λεωφόρο και στον αττικό ουρανό την ελληνική σημαία, ως σύμβολο ελευθερίας. Υπάρχουν και άλλες πολλές ιστορίες συνδεδεμένες με την αντίσταση στο παρελθόν του Παναθηναϊκού. Ενδεικτικά, ο Μιχάλης Παπάζογλου, αθλητής και μετέπειτα γενικός γραμματέας της ομάδας, ήταν εκείνος που είχε προτείνει ως έμβλημα της ομάδας το τριφύλλι. Κατά την περίοδο της Κατοχής, υπήρξε δραστήριο μέλος της Εθνικής Αντίστασης. Συνελήφθη μάλιστα τον Οκτώβριο του 1942 από τους Γερμανούς, βασανίστηκε και είδε τους συντρόφους του να εκτελούνται. Ο ίδιος προσποιήθηκε τον τρελό και κλείσθηκε στο Αιγινήτειο Ψυχιατρείο. Αργότερα, αφού είχε μεταφερθεί στις φυλακές Αβέρωφ που ήταν απέναντι από τη Λεωφόρο, κατάφερε να αποδράσει, έχοντας εξωτερική βοήθεια.

--------------------------------

Κάνοντας άλμα στον χρόνο, διαβάζω στη ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ, στο άρθρο "Ναζιστική Οργάνωση Παναθηναϊκών Οπαδών", κάτι που ευτελίζει την ίδια την ιστορία του Παναθηναϊκού:

--------------------------------

Η Ναζιστική Οργάνωση Παναθηναϊκών Οπαδών (ΝΟΠΟ) ήταν φασιστική και ρατσιστική συσπείρωση οπαδών του Παναθηναϊκού, που ιδρύθηκε το 1977, αλλά κυρίως έδρασε τη δεκαετία του 1980, εποχή μεγάλης άνθησης του κινήματος των οργανωμένων οπαδών, την οποία προσπάθησε να εκμεταλλευτεί. Τα πιο γνωστά επεισόδια στα οποία έλαβε μέρος, σημειώθηκαν το 1982, στον αγώνα με τον ΠΑΟΚ.

Η μεγάλη πλειονότητα των φιλάθλων του Παναθηναϊκού ήταν εξ αρχής αντίθετη με την ύπαρξη και δράση της ΝΟΠΟ, όπως και η διοίκηση της ομάδας, που τελικά κατάφερε να διαλύσει την οργάνωση σε συνεργασία με τον αρχηγό της Αστυνομίας, Νίκωνα Αρκουδέα, και τον διευθυντή της Ασφάλειας Αττικής, Μανώλη Μποσινάκη.

Ο πολιτικός Μάκης Βορίδης υπήρξε μέλος της οργάνωσης με το ψευδώνυμο Mavor, καθώς και ο πρώην βουλευτής της Χρυσής Αυγής, Ηλίας Παναγιώταρος.

--------------------------------

Τέλος, σε πρόσφατο αγώνα ΠΑΟ-ΑΕΚ στη Λεωφόρο, σε θλιβερή ιστορική αντίστιξη με την ηρωική στάση των ίδιων ομάδων στο ίδιο γήπεδο την περίοδο της Κατοχής, βλέπω πανό των οργανωμένων οπαδών του ΠΑΟ να ζητά την απελευθέρωση εγκληματιών φιλο-ναζιστών Κροατών οπαδών, με τους οποίους οι οπαδοί του ΠΑΟ είναι "αδελφοποιημένοι"! Και βλέπω (ας μην κρυβόμαστε) τη διοίκηση των "πρασίνων" κατ' ουσίαν να επικροτεί δια της παρεμφατικής σιωπής...

Λένε ότι η Ιστορία κάνει κύκλους. Κάποιες φορές, όμως, ένας κύκλος μπορεί να είναι καθοδικό σπιράλ. Φοβάμαι πως αυτή είναι η περίπτωση του Παναθηναϊκού σήμερα. Όχι στους αγωνιστικούς χώρους, αλλά στις εξέδρες της Λεωφόρου και στις πολυθρόνες των γραφείων των διοικούντων...

Κ.