Μια ιστορική ρήση και ένα εύλογο συμπέρασμα...

                     

"Κουμάντο κάνει στην ΑΕΚ αυτός που βάζει τα λεφτά"

(Μάκης Ψωμιάδης)

Δηλαδή, στην ΑΕΚ σήμερα θα έπρεπε να κάνει κουμάντο ο... Κανένας!

Βαγγέλης Αρναούτογλου: "Το σκέφτηκες, Μανόλο;"

Αυτή η ομολογία έλλειψης σχεδίου και λάθους στρατηγικής που συντελείται με την επαναπροβολή του έργου Χιμένεθ, δεν συνιστά δικαίωση του ιδίου για την τόσο στραβή ιδέα να τον "αδειάσουν" το καλοκαίρι του 2019 επιλέγοντας τον Μιγκέλ Καρντόσο κι ενώ ο ίδιος είχε επιστρέψει στην Ισπανία με τη σιγουριά ότι συνεχίζει στην ΑΕΚ, αλλά μάλλον την πιο τρανή απόδειξη για την ασύλληπτη αυτοχειρία του 2018. Τότε που ο ίδιος ο οργανισμός αποφάσισε να αποδομήσει την ομάδα που κατέκτησε το πρωτάθλημα με εκείνον στον πάγκο, προχωρώντας σε διαδοχικές αντιποδοσφαιρικές επιλογές, αρνούμενη να τον ακούσει για όσα έπρεπε να συμβούν. Τι έρχεται λοιπόν να κάνει πίσω ο Χιμένεθ; Όποιος αντιμετωπίζει τα πράγματα ψυχρά και βασίζεται στα γεγονότα, περισσότερες πιθανότητες δίνει στο να αντιμετωπιστεί ξανά ως το εξιλαστήριο θύμα στην περίπτωση που τα πράγματα δεν πάνε καλά...

Η ΑΕΚ δεν φέρνει πίσω τον Χιμένεθ επειδή τον έχει μετρήσει ως τον προπονητή που θα τον βάλει στο γήπεδό της, αλλά επειδή τον έχει εύκολο όταν όλα πάνε στραβά. Το αποκούμπι και ο αποδιοπομπαίος τράγος της μαζί. Όταν (και αν) τα πράγματα γίνουν χειρότερα, θα του φορτώσουν όλες τις αμαρτίες στο σαμάρι και θα τον εξορίσουν στην έρημο...

Διαβάστε το άρθρο του Βαγγέλη Αρναούτογλου

Όταν «ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες» δολοφονούν ηλικιωμένους...

                        

Γράφει: Κώστας Παπαχρήστου

Η δολοφονία ενός αριστερού ράπερ από έναν ρατσιστή είναι ένα τραγικό γεγονός. Η δολοφονία, όμως, ενός υπερήλικα από έναν προστατευόμενο του αντιρατσιστικού κινήματος είναι απλά «στατιστική». Το θύμα δεν έχει όνομα, έχει αριθμό...

Με καθυστέρηση αρκετών ημερών πληροφορηθήκαμε από ηλεκτρονικά, κυρίως, μέσα ενημέρωσης μία φρικτή δολοφονία που συνέβη πρόσφατα στη Θεσσαλονίκη. Δύο παιδιά 14 και 12 ετών εισέβαλαν στην οικία 86-χρονου με σκοπό την ληστεία. Το όλο εγχείρημα έλαβε χώρα υπό την εποπτεία και καθοδήγηση της γιαγιάς των παιδιών και του φίλου της, οι οποίοι επιτηρούσαν την περιοχή (κοινώς, φύλαγαν τσίλιες). 

Ο ηλικιωμένος είχε την κακή τύχη να αντιληφθεί την παρουσία των παιδιών μέσα στο σπίτι του – στο οποίο ζούσε μόνος – και, όπως ήταν φυσικό, προέβαλε αντίσταση, αρνούμενος παράλληλα να αποκαλύψει πού είχε κρυμμένα τα χρήματα. Άρνηση που πλήρωσε με τη ζωή του μετά από κτηνώδη βασανιστήρια στα οποία τον υπέβαλαν τα δύο «παιδιά». Τα τελευταία έφυγαν από το σπίτι αφού πήραν 200 ευρώ που βρήκαν φυλαγμένα. 

Αργότερα, οι δύο ανήλικοι δολοφόνοι της Θεσσαλονίκης συνελήφθησαν από την αστυνομία και ομολόγησαν την πράξη τους. Στη συνέχεια αφέθηκαν στην χαλαρή «φύλαξη» κοινωνικού ιδρύματος της περιοχής, από το οποίο ο ένας απέδρασε χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία και, τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, αναζητείται... 

Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι το γεγονός ότι τα περισσότερα μέσα ενημέρωσης, πιθανώς υπό τον φόβο κριτικής για παραβίαση της «πολιτικής ορθότητας», απέφυγαν να αναφέρουν, ή ανέφεραν με ψιλά γράμματα, ότι τα παιδιά ανήκαν σε συγκεκριμένη «ευαίσθητη κοινωνική ομάδα»: ήταν Ρομά. Την ίδια φοβική συμπεριφορά έχουν επιδείξει τα μέσα ενημέρωσης σε αναρίθμητες (στην κυριολεξία) παρόμοιες περιπτώσεις δολοφονίας ηλικιωμένων ατόμων από άτομα ανήκοντα σε «ευαίσθητες» ομάδες, είτε εγχώριες (όπως στην προκειμένη περίπτωση) είτε εισαγόμενες στο πλαίσιο του «πολυπολιτισμικού μετασχηματισμού» της χώρας. Η κοινωνική συλλογικότητα στην οποία ανήκουν οι δράστες συχνά δεν υπονοείται καν... 

Όπως προανέφερα, έχουμε χάσει το μέτρημα – ιδίως τα τελευταία 10 χρόνια – με τα φρικιαστικά, κτηνώδη κι απάνθρωπα εγκλήματα σε βάρος ηλικιωμένων (και συχνά ανήμπορων) ανθρώπων, τα οποία διαπράττονται από μέλη «ευαίσθητων» κοινωνικών χώρων. Το αυτί της Αριστεράς της «προόδου», του «ανθρωπισμού» και της «κοινωνικής ευαισθησίας», εν τούτοις, δεν έδειξε να ιδρώνει ποτέ γι’ αυτό το φαινόμενο. Ίσως γιατί οι θύτες ανήκουν στη δική της προστατευόμενη ομάδα του κοινωνικού περιθωρίου, και κάθε φόνος με κίνητρο τη ληστεία θεωρείται a priori ως απεγνωσμένη πράξη αυτοσυντήρησης των απόκληρων της κοινωνίας και των κυνηγημένων από «το σύστημα». Όσο για τους ηλικιωμένους, αυτοί στο κάτω – κάτω τα έφαγαν τα ψωμιά τους, είχαν και μια σύνταξη για να ζήσουν, άσε δε που ψηφίζουν και τους «άλλους»! 

Δεν διέκρινα ποτέ, όμως, κάποιες σχετικές ευαισθησίες και από το άλλο στρατόπεδο, εκείνο των «φιλελεύθερων». Θα έλεγα ότι, για κάθε σύστημα εξουσίας, μία δολοφονία ηλικιωμένου είναι απλά ένα γεγονός που καταγράφεται στο καθημερινό αστυνομικό δελτίο συμβάντων, δίχως ιδιαίτερες κοινωνικές προεκτάσεις. Άλλωστε, το θύμα δεν είναι παρά ένα «αντιπαραγωγικό» υπερήλικο άτομο το οποίο, εκ των πραγμάτων, ελάχιστα είναι πλέον σε θέση να προσφέρει στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Χώρια που επιβαρύνει την ήδη προβληματική οικονομία με μία επί πλέον σύνταξη, αλλά και φορτώνει το πάσχον σύστημα υγείας με πρόσθετες δυσβάσταχτες υποχρεώσεις!

Παραφράζοντας τη γνωστή κυνική ρήση του Άντολφ Άιχμαν, η δολοφονία ενός αριστερού ράπερ από έναν ρατσιστή είναι ένα τραγικό γεγονός. Το ίδιο και η ανάλογη δολοφονία ενός ακτιβιστή με σεξουαλικές ιδιαιτερότητες. Η δολοφονία, όμως, ενός υπερήλικα από έναν προστατευόμενο του αντιρατσιστικού κινήματος είναι απλά «στατιστική». Το θύμα δεν έχει όνομα, έχει αριθμό. 

Όμοια όπως αριθμό είχαν οι στρατιώτες στα χαρακώματα και οι μελλοθάνατοι στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Αλλά, αυτά ανήκουν στην Ιστορία...

Pregame...

Κον Μάσιμο Καρέρα, Ενταύθα

Σημαντική υπενθύμιση:

Το να παίζεις χωρίς άμυνα με Ολυμπιακό είναι σαν να μπαίνεις χωρίς μάσκα και στολή σε μονάδα Covid-19!

Αυτό...

Και όμως, ο Τάκης μιλάει σωστά!

Εμβόλια για εγκεφάλους, υπάρχουν;

 

Photo: tovima.gr

Κι ενώ η μαύρη λίστα του θανάτου συνεχώς μεγαλώνει τριγύρω, κάποιοι εξακολουθούν να πουλάνε τρέλα μιλώντας για "μια ήπια σε γενικές γραμμές λοίμωξη" που κάποιες σκοτεινές δυνάμεις χρησιμοποιούν - υποτίθεται - σαν πρόσχημα για να μας κλείσουν σε μία παγκόσμια φυλακή και να ελέγχουν τις ζωές μας! Ζητείται ελπίς - ή μάλλον, ένα εμβόλιο για εγκεφάλους...

Την ιστορία την άκουσα χθες από ρεπορτάζ δελτίου ειδήσεων της TV. Είναι αληθινά τραγική: Πατέρας γύρω στα 50, διασωληνωμένος λόγω Covid-19. Δεν μπόρεσε να πάει στην κηδεία του γιου του, που έφυγε από την ίδια φονική νόσο. Συνέβη στην Ελλάδα...

Μία εξίσου τραγική είδηση διάβασα επίσης χθες: 47χρονη νοσηλεύτρια, μητέρα δύο παιδιών, κατέληξε στο Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών, στο οποίο υπηρετούσε, αφού πάλεψε για τη ζωή της επί δύο εβδομάδες στη ΜΕΘ του νοσοκομείου. Ένα ακόμα όνομα στη μαύρη λίστα του Covid...

Οι ιστορίες αυτές, καταχωρισμένες στα ιατρικά συμβάντα μίας τυχαίας μέρας του χρόνου, είναι απλά ενδεικτικές της καθημερινότητας που βιώνουμε από το ξεκίνημα της πανδημίας. Άνθρωποι φεύγουν πριν καν συνειδητοποιήσουν τι τους έχει συμβεί, συχνά από πολυοργανικές ανεπάρκειες που σαρώνουν τον οργανισμό τους με την ταχύτητα λάβας ηφαιστείου που πνίγει μια ολόκληρη πόλη απ' άκρου εις άκρο! Παιδιά μένουν δίχως γονείς, ακόμα και γονείς δίχως παιδιά...

Μέσα σε αυτό το σαδιστικό πάρτι του θανάτου, οι φωνές των ηλιθίων (ή, κάποιων που απλά το παίζουν ηλίθιοι, άγνωστο γιατί) αποτελούν ψυχεδελική ροκ μουσική υπόκρουση. Διαβάζω σε πολύ σοβαρό - και υπέρ το δέον δημοκρατικό και φιλελεύθερο - ειδησεογραφικό site:

Δεν είναι τρομακτική ως επιδημία ο Covid-19, είναι τρομακτικό αυτό που αναδύεται με αφορμή μια ήπια σε γενικές γραμμές λοίμωξη. Η νέα κανονικότητα η οποία χτίζεται με όρους κοινωνικής μηχανικής συνοψίζεται στο εξής: θα βρισκόμαστε σε διαρκή εν δυνάμει υγειονομική κρίση με διαλείμματα μη κρίσης.

(...)

Πάντα όμως θα έχουμε μια Καταστροφή να κρέμεται πάνω από το κεφάλι μας. Κι αυτή η καταστροφή για να εξευμενιστεί ζητά από τους ανθρώπους να είναι υπάκουα και πειθαρχημένα παιδιά. Να μην διασκεδάζουν ανεύθυνα, να μην απολαμβάνουν πολύ. Να μην περιφέρονται άσκοπα. Να υπολογίζουν συνεχώς τις πιθανότητες. Τις αναλογίες ρίσκου.

(...)

Μη χαλαρώνετε, να 'στε σε εγρήγορση, ο ειδικός παραμονεύει να καταδικάσει τον αιρετικό που δεν πιστεύει!

Και μένω, τελικά, να αναρωτιέμαι αν ένα κοινό, βιολογικού τύπου εμβόλιο θα αποδειχθεί αρκετό για να μας γλιτώσει από τον Covid. Ίσως πριν απ' αυτό θα έπρεπε να έχει ανακαλυφθεί ένα ακόμα πιο ισχυρό εμβόλιο για εγκεφάλους. Κι αυτό, φοβάμαι, έχει ήδη αργήσει πολύ...

Εμ-παίζοντας με τα σύμβολα...

Ακόμα και η "Αγιά Σοφιά" στην Αθήνα έγινε επισήμως

"OPAP ARENA".

Για ποιον Ερντογάν μιλάμε τώρα;

Λιανεμπόριο: Όταν η κοινή λογική μένει από... μπαταρία!

 

Την ώρα που τα κορυφαία πολιτικά ζητήματα στη χώρα είναι οι παραθαλάσσιες βίλες και οι χαρούμενες ποδηλασίες στα βουνά, τα μικρά μαγαζιά της γειτονιάς αργοπεθαίνουν λόγω του lockdown. Θύματα μιας "οριζόντιας" λογικής που αδυνατεί να διακρίνει ανάμεσα στο κοσμοβριθές κεντρικό πολυκατάστημα μαζικής εξυπηρέτησης και στη μικρή συνοικιακή επιχείρηση που εξυπηρετεί βασικές τοπικές ανάγκες...

Μία ιατρική συσκευή μετρήσεων, απόλυτα απαραίτητων, βρήκε την ώρα να μείνει από μπαταρία. Τη συσκευή αυτή μέχρι πρότινος χορηγούσαν δωρεάν τα φαρμακεία (ακριβοπλήρωνες, ασφαλώς, τα σχετικά αναλώσιμα). Έτσι, τηλεφώνησα πρωί-πρωί στη φαρμακοποιό μου να ρωτήσω αν της βρίσκονται συσκευές, να περάσω να πάρω μία. Με ενημέρωσε ευγενικά ότι η εταιρεία, δυστυχώς, έχει καιρό να στείλει, και μου πρότεινε ως βέλτιστη λύση να πάω τη συσκευή μου σε κοντινό κατάστημα που πουλά μπαταρίες.

Καλού-κακού, πριν ξεκινήσω είπα να κάνω ένα τηλεφώνημα στο κατάστημα. Κι εκεί η αρμόδια υπάλληλος με πληροφόρησε με λυπημένη φωνή ότι ενδέχεται να έχει τη μπαταρία που χρειάζομαι, δεν επιτρέπεται όμως να την πουλήσει καθώς είναι είδος που ανήκει στο λιανεμπόριο. Και, ως γνωστόν, τούτη την περίοδο του lockdown λόγω covid το λιανεμπόριο είναι κλειστό. Σημειώνω ότι υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση στο κατάστημα για πληρωμή λογαριασμών τηλεφώνου. Φεύγοντας, όμως, δεν επιτρέπεται να πάρεις μαζί σου μια απλή μπαταρία που αγόρασες!

Σαν να μην έφτανε αυτό, λαλίστατος - και συχνάκις κραυγάζων αλλοφρόνως εις τα μίντια - υπουργός της κυβέρνησης δήλωσε λίαν προσφάτως ότι δεν είναι καθόλου ορατό το άνοιγμα του λιανεμπορίου, παρά τις "ανεύθυνες διαδόσεις" περί του αντιθέτου (πολλές εκ των οποίων, εν τούτοις, άμεσα ή έμμεσα διακινήθηκαν από συναδέλφους του).

Το μόνο που με παρηγορεί είναι ότι, αν μη τι άλλο, ανοίγουν οσονούπω τα καταστήματα με τα εποχιακά είδη. Και, μπροστά σε πολύχρωμες μπάλες, παιχνίδια και φανταχτερά στολίδια, ποιος νοιάζεται τώρα αν ένα ηλίθιο μηχάνημα που κάνει κάτι μετρήσεις, έχει μπαταρία για να δουλέψει; Μια μπαταρία που δεν ξέρω από πού στα κομμάτια να την παραγγείλω για να μου την στείλουν (λέμε τώρα) με "delivery", αφού μάλιστα δεν μπορώ να προσδιορίσω με βεβαιότητα τον τύπο της (στο κατάστημα η διάγνωση θα ήταν δουλειά του ειδικευμένου τεχνικού). Άσε που η ηλικιωμένη θεία μου, η οποία δεν σκαμπάζει γρι από κομπιούτερς και διαδίκτυα, δεν θα ήξερε καν πώς να βρει πού πουλάνε τέτοια πράματα!

Όμως, οι μπαταρίες δεν είναι το μόνο, ούτε το πιο σημαντικό από τα είδη λιανεμπορίου που χρειαζόμαστε καθημερινά αλλά μας λείπουν. Το ίδιο όπως λείπει, δυστυχώς, και ο ορθολογικός σχεδιασμός από τους κυβερνώντες. Γιατί, ποια επιδημιολογική επιβάρυνση θα προκαλούσε ένα μικρό μαγαζί μιας γειτονιάς αν εφαρμοζόταν αυστηρά ο απλός κανόνας "ένας πελάτης τη φορά"; Γιατί να μη λειτουργούν κουρεία και κομμωτήρια με τον ίδιο κανόνα; Τι θα πείραζε να μείνει ανοιχτό το συνοικιακό κατάστημα που πουλά ηλεκτρικά είδη καθημερινής χρήσης; Πού θα "σκανάρει" κάποιος ένα έγγραφο για να το στείλει εμπρόθεσμα σε ηλεκτρονική μορφή σε μία δημόσια υπηρεσία, και πού θα τυπώσει το σημείωμα πληρωμής για τα τέλη κυκλοφορίας του αυτοκινήτου του, αν το κοντινό βιβλιοπωλείο που τον εξυπηρετούσε ως τώρα είναι κλειστό; Εγώ που δεν έχω printer στο σπίτι και τούτη τη στιγμή δεν μπορώ να βρίσκομαι στο γραφείο μου, πώς θα τυπώσω ένα κείμενο που μου έστειλαν ηλεκτρονικά, πάνω στο οποίο απαιτείται να κάνω χειρόγραφες σημειώσεις; Κι αυτό είναι μόνο ένα μικρό δείγμα από δεκάδες παρόμοιες ερωτήσεις που θα μπορούσαν να τεθούν.

Οι αρμόδιοι που δημοσίως εκφράζουν "αγωνία" για την οικονομική κατάσταση των μικρο-μεσαίων που καταστρέφονται λόγω της πανδημίας, ας καθίσουν για λίγο να σκεφτούν αν το πρωτογενές αίτιο είναι το μόνο που φταίει, ή αν ευθύνεται και ο δικός τους ανορθολογικός σχεδιασμός στο περίφημο lockdown. Και, φυσικά, με επιδόματα - ψίχουλα δεν σώζεται η κατάσταση στο τοπικό εμπόριο (οι μεγάλοι του κέντρου θα βρουν πάντα τον τρόπο να σταθούν στα πόδια τους).

Αν το καλο-εξετάσουμε, σε μικρή κλίμακα δεν τίθεται καν ζήτημα διλήμματος ανάμεσα σε δημόσια υγεία και οικονομία. Το μόνο διακύβευμα είναι η επιβίωση χιλιάδων επαγγελματιών που, εκτός από τον covid, πλήττονται και από μία πολιτική του τύπου "ακριβοί στα πίτουρα και φτηνοί στο αλεύρι". Δηλαδή, κλείνω το μαγαζάκι της γειτονιάς, στο οποίο μπαίνει ένας πελάτης κάθε τέταρτο της ώρας, ενώ έχω προηγουμένως κάνει τα στραβά μάτια σε μαζικά γλεντοκοπήματα και άλλες δημόσιες συναθροίσεις (το άτιμο το πολιτικό κόστος!) ως τη στιγμή που φτάνει ο κόμπος στο χτένι και αρχίζουν να τελειώνουν οι ΜΕΘ. Και τότε ως εύκολη λύση επιβάλλω πολιτική οριζόντιας "ποινολόγησης" επί δικαίων και αδίκων...

Επί του πιεστηρίου: Μόλις είχα κλείσει το πιο πάνω σημείωμα όταν αποφάσισα να κάνω μία βόλτα ως το φαρμακείο της γειτονιάς για διάφορες προμήθειες. Κι εκεί με περίμενε μια έκπληξη: η καλή φαρμακοποιός έψαξε και βρήκε τις μπαταρίες που χρειαζόμουν για τη συσκευή. Μάλιστα, μου τις έκανε δώρο! Τελικά, τις λύσεις στα προβλήματα τις δίνουν άνθρωποι, όχι κυβερνήσεις...

Aixmi.gr

Συνειρμοί...

Στην Πόλη οι βάρβαροι έκαναν

την Αγιά Σοφιά τζαμί.

Στην Αθήνα κάποιος την έκανε άλλοθι

για τη διάλυση μιας ομάδας...

ΤΥΦΛΑ ΝΑ 'ΧΕΙ Ο ΜΑΡΛΟΝ ΜΠΡΑΝΤΟ (1963)

Στον έρωτα, το πρότυπο του «καλού εραστή» συχνά διαμορφώνεται με βάση τις προεπιλογές δημοφιλίας ενός παντοδύναμου «star system». Και ο εντυπωσιασμός της καθιερωμένης εικόνας προεξάρχει της αντικειμενικής αξιολόγησης. Το απέδειξε περίτρανα το 1963 ο Ορέστης Λάσκος με την θρυλική ταινία του "ΤΥΦΛΑ ΝΑ ‘ΧΕΙ Ο ΜΑΡΛΟΝ ΜΠΡΑΝΤΟ", στην οποία δίνει πραγματικά τα «ρέστα» του ο αξέχαστος Θανάσης Βέγγος. Μια ταινία που δεν βαριέται ποτέ κανείς να ξαναβλέπει, και που αποτελεί μία κατά βάθος μελαγχολική αλληγορία πάνω στην εύκολη δημιουργία και το ακόμα πιο εύκολο γκρέμισμα των ειδώλων. Και όχι μόνο των ερωτικών...

 

Υπάρχει πάντα το δικαίωμα στην ομαδική αυτοχειρία;

Με αφορμή την απαγόρευση των μαζικών εκδηλώσεων για την επέτειο του Πολυτεχνείου εν μέσω φονικής πανδημίας, γίνεται συζήτηση πολλή τούτες τις μέρες για το δικαίωμα κάποιου να θέτει τις συνταγματικές του ελευθερίες πάνω από την ίδια του την υγεία και τη ζωή. Με απλά λόγια, αν επιθυμώ να ρισκάρω τη ζωή μου συμμετέχοντας σε μία δημόσια συνάθροιση – ακόμα περισσότερο αν αυτή γίνεται για να τιμήσει μία ιστορική πράξη αντίστασης απέναντι σε ένα αυταρχικό καθεστώς – ποιος νόμος μίας δημοκρατικής πολιτείας μπορεί να μου το απαγορεύσει;

Δεν είμαι νομικός, έτσι η πιο κάτω τοποθέτησή μου αντανακλά την προσωπική μου λογική και μόνο, χωρίς να διεκδικεί δάφνες νομικής αυθεντίας...

Όσοι αντιτίθενται στην απαγόρευση των συγκεντρώσεων υποστηρίζουν, κατ' ουσίαν, την ύπαρξη συνταγματικού δικαιώματος στην ομαδική αυτοχειρία. Γιατί, μόνο ως οιονεί απόπειρα αυτοκτονίας μπορεί να αξιολογηθεί μία αυτόβουλη μαζική συνάθροιση κάτω από τις παρούσες πανδημικές συνθήκες!

Ίσως και να συμφωνούσε κάποιος, καταρχήν, με αυτή την ιδιότυπη δικαιωματική άποψη, υπό μία όμως προϋπόθεση: Η υποψήφια προς αυτοχειρία ομάδα να είναι περίκλειστη και απομονωμένη από το λοιπό κοινωνικό σύνολο, έτσι ώστε η εκούσια, γι’ αυτήν, έκθεση σε θανάσιμο κίνδυνο να μην επεκτείνεται de facto και σε άτομα που δεν επιθυμούν να ανήκουν στην ομάδα.

Ας εξηγήσω: Είναι κατανοητό να θέλουν κάποιοι να εξασκήσουν το (θεωρούμενο από εκείνους ως) «συνταγματικό τους δικαίωμα» στην ομαδική έκθεση σε ακραίο κίνδυνο, ως πράξη απείθειας απέναντι σε μία «αυταρχική» (όπως πιστεύουν) εξουσία. Αρκεί όμως να μην διασταυρωθούν οι δρόμοι τους με κάποιους άλλους που παίρνουν συνειδητά την απόφαση να παραιτηθούν από το δικαίωμα αυτό προς χάριν της προστασίας της ζωής τους. Γιατί, όπως καλά γνωρίζουμε, η πηγή του κινδύνου είναι άκρως μεταδοτική και δεν κάνει διάκριση ανάμεσα σε «εθελοντές» και ακουσίως παρατυγχάνοντες!

Στην πράξη, βέβαια, μία τέτοια προϋπόθεση απόλυτης τήρησης αποστάσεων θα ισοδυναμούσε με «γκετοποίηση», πράγμα που – πέραν του ότι είναι πρακτικά ανέφικτο – θα παραβίαζε και κάθε έννοια συνταγματικής ηθικής.

Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι, ακόμα και αν κάποιοι, για λόγους ιδεολογίας και εν μέσω ακραίας πανδημικής κρίσης, είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν το τίμημα της ανυπακοής τους στο «σύστημα» με την ίδια τους τη ζωή, είναι εκ των πραγμάτων αδύνατο να το πληρώσουν εκείνοι και μόνο. Γιατί, στην περίπτωση που θα συναπαντηθούν μαζί μου, ίσως κληθώ εν αγνοία μου να το πληρώσω κι εγώ. Και οι νόμοι της πολιτείας οφείλουν τότε να με προστατέψουν...

Aixmi.gr

Το σύνδρομο των Λαδάδικων και η ανεύθυνη «μαγκιά» μιας πόλης…

Έχω πολλούς φίλους Θεσσαλονικιούς, άντρες και γυναίκες (κάποιοι από αυτούς ζουν τώρα μόνιμα στην Αθήνα). Υπέροχοι άνθρωποι όλοι, κοινωνικοί, ανοιχτόκαρδοι και, γενικά, εξόχως θετικές προσωπικότητες. Και είμαι σίγουρος ότι το προφίλ τους αντιπροσωπεύει σε μεγάλο βαθμό τον μέσο άνθρωπο με καταγωγή από τη συμπρωτεύουσα.

Δυστυχώς, όμως, το όνομα της πόλης αμαυρώνεται διαχρονικά από μία μειοψηφική υποκουλτούρα, η οποία προβάλλει με περισσή έπαρση μία κακώς εννοούμενη "μαγκιά" ως θεμελιακό στοιχείο του θεσσαλονικιώτικου DNA. Σύμφωνα με το σχετικό τοπικιστικό αφήγημα, στη Θεσσαλονίκη - και μόνο σ' αυτήν - υπάρχουν "αληθινοί άντρες" που, σε αντίθεση με τους φοβικούς "φλώρους" Αθηναίους, κάνουν ό,τι γουστάρουν γιατί "έτσι τους αρέσει"! Ακόμα και αν αυτό παραβιάζει κατάφωρα τους νόμους του "ψευδοκράτους των Αθηνών", όπως θα έλεγε και ο πολύς Κώστας Ζουράρις.

Η "μαγκιά" του Θεσσαλονικιού, όμως, δεν είναι πάντα μία απλή πολιτισμική γραφικότητα αλλά μπορεί να αναδειχθεί σε κάτι πολύ πιο επικίνδυνο για την πόλη, αλλά και για την ίδια τη χώρα γενικότερα. Γίναμε πρόσφατα μάρτυρες απίστευτων σκηνών μαζικής ανευθυνότητας όπου εκατοντάδες Θεσσαλονικέων, κυρίως νεαρής ηλικίας, "γιόρτασαν" στα Λαδάδικα την αρχή της καραντίνας με άνευ προηγουμένου συνωστισμό και απουσία κάθε έννοιας τήρησης των απαιτούμενων προληπτικών μέτρων. Και όλα αυτά στη βάση, προφανώς, του δόγματος ότι "τίποτα δεν τον σκιάζει τον Σαλονικιό" !

Απ' ό,τι, μάλιστα, πληροφορήθηκα, κάποια παίκτρια σε "ριάλιτι" της τηλεόρασης, με αφορμή και το πιο πάνω γεγονός, διατύπωσε προκλητικά πριν λίγες μέρες το αξίωμα ότι "θα πρέπει να βγάζει διαβατήριο" όποιος νομίζει ότι είναι αρκετά άντρας ώστε να έρθει στη Θεσσαλονίκη!

Τα αποτελέσματα της ανέμελης και ανεύθυνης "μαγκιάς" των Θεσσαλονικέων τα βιώνει ήδη οδυνηρά η πόλη, με τα επιδημιολογικά δεδομένα της να έχουν εκτοξευθεί επικίνδυνα κοντά στα όρια του μη-ελεγχόμενου. Και, επειδή το πολιτικό κόστος της επιβολής μέτρων τοπικού χαρακτήρα είναι μεγάλο όταν πρόκειται για τη Θεσσαλονίκη, η κυβέρνηση έσπευσε να "τιμωρήσει" εξαρχής ολόκληρη τη χώρα με το οριζόντιο μέτρο του καθολικού lockdown...

Υπάρχει, εν τούτοις, και μία υποψία θετικότητας σε αυτή την άκρως δυσάρεστη κατάσταση. Η σοβαρή επιδημική κρίση που τώρα πλήττει τη Θεσσαλονίκη είναι ταυτόχρονα και μία αυτογνωστική ευκαιρία για την πόλη να αποβάλει εκείνο που, στο πνεύμα ενός επίκαιρου συμβολισμού, θα ονομάζαμε "σύνδρομο των Λαδάδικων". Δηλαδή, την αυτάρεσκη αυτοεικόνα της πόλης τού "μάτσο μάγκα" που δεν λογαριάζει και δεν φοβάται τίποτα!

Και, αν μη τι άλλο, ας τιμήσουν επιτέλους οι Θεσσαλονικείς τον "δικό τους" φιλόσοφο, τον Αριστοτέλη, που δίδαξε στον κόσμο την λογική και το μέτρο. Αν βέβαια περισσεύει κάτι από αυτά σήμερα...

Aixmi.gr

Πού είναι η μπάλα;

- Γιατί σταμάτησε το πρωτάθλημα;

- Απαγορεύτηκε η κυκλοφορία της μπάλας. Για κάθε πάσα απαιτείται sms!

Πολυπολιτισμικότητα, αλλά με προϋποθέσεις!

 

<< Θα πρέπει να πάψουμε να κλείνουμε τα μάτια στις προβληματικές όψεις του πολυπολιτισμικού φαινομένου, έτσι όπως αυτό κυριαρχεί σήμερα στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Και να συμφωνήσουμε ότι πολυπολιτισμικότητα χωρίς προϋποθέσεις απλά δεν είναι εφικτή!>>

 Διαβάστε το άρθρο

Νέα κείμενα

 Ομολογώ ότι παραμέλησα το blog, υπό το βάρος πιεστικών υποχρεώσεων. Δίνω τα links μερικών νέων κειμένων που ίσως ενδιαφέρουν:

Πολιτική ορθότητα και αμερικανικές εκλογές

Τα πολλά πρόσωπα του λαϊκισμού

Αντισυμβατική επιστήμη ή ανεύθυνη συνωμοσιολογία;

Ο ρατσισμός των 65-plus: Όταν η ηλικία είναι ποινικό αδίκημα...

Δικαιούται ο Ναζισμός το "εύσημο" του κακού;

Ναζισμός και νεοναζισμός: Από τη Βαϊμάρη στην Ελλάδα της κρίσης

Καλή ανάγνωση και... σχόλια δεκτά!

Μια απάντηση στον Γιάννη (Αντετοκούνμπο)...

Γράφει: Κώστας Παπαχρήστου

Αγαπητέ Γιάννη,

Διάβασα πρόσφατα τα όσα ανέφερες για τη χώρα σου σε αμερικανικό μέσο ενημέρωσης. Και δεν θα τα είχα πάρει είδηση αν δεν τα καθιστούσε γνωστά (σε εμένα, τουλάχιστον) ο θόρυβος που προκάλεσε μία κατάπτυστη, ακραία υβριστική και απόλυτα ρατσιστική ανάρτηση κάποιου ανάξιου Έλληνα «πανεπιστημιακού» με θεσμικό, μάλιστα, ρόλο στην ελληνική πολιτεία. Τον «κύριο» αυτό τον τακτοποίησε όπως του έπρεπε η αρμόδια υπουργός, και δεν προτίθεμαι να ασχοληθώ περαιτέρω μαζί του. Δεν μπορώ, όμως, να προσπεράσω έτσι εύκολα τις δικές σου θέσεις...

Μεταφέρω εδώ τις δηλώσεις σου, όπως τις διάβασα:

«Η πρώτη φορά που είδα μαύρο άνδρα να οδηγεί αυτοκίνητο, ήταν στις ΗΠΑ. Ήμουν σοκαρισμένος, αναρωτιόμουν τι συμβαίνει εδώ. Με έκανε να αναρωτιέμαι αν η χώρα μου δίνει αρκετές ευκαιρίες σε όσους δεν είναι από εκεί, άρχισα να το σκέφτομαι αυτό. Η Ελλάδα είναι μια χώρα λευκών, μπορεί να γίνει δύσκολη η ζωή κάποιου με το χρώμα του δικού μου δέρματος. Πηγαίνεις σε πολλές γειτονιές και αντιμετωπίζεις αρκετή αρνητικότητα, ρατσισμό. Οι γονείς μου έκαναν τρομερή δουλειά, πάλευαν για εμάς σε καθημερινή βάση. Μας παρείχαν όσα χρειαζόμασταν σαν οικογένεια ακόμη κι αν έπρεπε να πουλήσουν πράγματα στους δρόμους. Η φτώχεια μπορεί να σε ωθήσει στα όριά σου. Δεν είναι διασκεδαστικά, όμως στο τέλος της ημέρας πρέπει να το αποδεχθείς και αυτό κάναμε ως οικογένεια. Είχαμε ο ένας τον άλλο, κάναμε αυτό που έπρεπε.

Οι γονείς μου ήταν παράνομοι, δεν μπορούσαμε να βγάλουμε ένα διαβατήριο ή μια ελληνική ταυτότητα. Όταν είσαι παράνομος στην Ελλάδα, ξέρεις ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να απελαθείς. Ό,τι κι αν έκαναν οι γονείς μου, το έκαναν πολύ προσεκτικά. Όταν είσαι παράνομος δεν θέλεις να περπατάς στον δρόμο, η Αστυνομία μπορεί να σε σταματήσει και να σε στείλει πίσω στη χώρα σου, μπορεί να μην ξαναδείς ποτέ τα παιδιά σου. Αν γύριζα από το σχολείο και δεν έβρισκα τη μητέρα μου, το μυαλό μου έτρεχε. Σκεφτόμουν πού βρισκόταν, αναρωτιόμουν αν ήταν καλά εκείνη και ο πατέρας μου. Πολλές φορές σκέφτηκα ότι θα απελαθούν οι γονείς μου, ευτυχώς αυτή η μέρα δεν ήρθε ποτέ. Σαν οικογένεια βάλαμε τους εαυτούς μας γύρω από ανθρώπους θετικούς, όπως ο ιδιοκτήτης ενός καφέ, ο κύριος Γιάννης. Ήταν δύσκολο και πάντα θα είναι δύσκολο να είσαι μαύρος σε μια χώρα λευκών, έρχονται στιγμές που αισθάνεσαι ότι δεν είσαι αυτός που πραγματικά είσαι. Εγώ γεννήθηκα στην Ελλάδα, δεν έχω πάει ποτέ στη Νιγηρία, πήγα σε ελληνικό σχολείο με τους φίλους μου, η Ελλάδα είναι όσα γνωρίζω. Δεν βγήκα ποτέ από εκείνη μέχρι τα 18 μου.»

Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά:

1. Αν γνωρίζεις κάποιον νόμο που να απαγορεύει σε μαύρο άνδρα να οδηγεί αυτοκίνητο στην Ελλάδα, σε παρακαλώ διαφώτισέ με. Προσωπικά, και σε αντίθεση με εσένα, έχω δει πολλούς τέτοιους οδηγούς (να υποθέσω ότι οδηγούσαν παράνομα;). Όσο για τους μαύρους άνδρες που βλέπεις «σοκαρισμένος» να οδηγούν το αυτοκίνητό τους στις ΗΠΑ, μη σου κάνει εντύπωση: πρόκειται απλά για νόμιμους Αμερικανούς πολίτες που έχουν τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες ευκαιρίες με όλους τους άλλους πολίτες. Αν δεν σου κάνει κόπο, όμως, κάνε μία έρευνα πόσοι από τους παράνομους μετανάστες (π.χ., από το Μεξικό) απολαμβάνουν τα δικαιώματα αυτά. Ή μάλλον, πόσοι απολαμβάνουν τα δικαιώματα των παρανόμων μεταναστών που βρίσκονται στην Ελλάδα (των μαύρων μη εξαιρουμένων, φυσικά).

2. Αν πιστεύεις ότι η χώρα σου «δεν δίνει αρκετές ευκαιρίες σε όσους δεν είναι από εκεί», θα σου πρότεινα να πας μια βόλτα στο κέντρο της Αθήνας και να μετρήσεις τις επιχειρήσεις μεταναστών σε ακτίνα αρκετών χιλιομέτρων. Μπορείς, βέβαια, αν δεν βαριέσαι, να επεκτείνεις την έρευνά σου και στην επαρχία. Όμως, υπάρχει εδώ μία σημαντική υποσημείωση: οι ευκαιρίες δίνονται σε εκείνους που σέβονται τους νόμους της χώρας και όχι σε αυτούς που (όπως ο ίδιος παραδέχεσαι) παρανομούν. Και, επειδή δεν ξέρω αν το γνωρίζεις, σου το ξαναλέω: το ίδιο ισχύει ακόμα περισσότερο στη χώρα που τώρα σε φιλοξενεί και στην οποία διαπρέπεις. Ρώτησε και θα σου πουν...

3. Ρατσισμός σημαίνει να υποτιμάς κάποιον με βάση το χρώμα του. Ακόμα και αν αυτό είναι το λευκό! Το να συκοφαντείς, λοιπόν, μία χώρα ολόκληρη (πλην κυρίου Γιάννη, ιδιοκτήτη καφέ) ως «ρατσιστική», με κύριο επιχείρημα ότι είναι «χώρα λευκών», δεν απέχει πολύ από τον ρατσισμό που καταγγέλλεις. Και, για να έχουμε καλό ρώτημα, πώς ακριβώς βίωσες εσύ τον ρατσισμό; Απ’ όσο γνωρίζω, ο τόπος αυτός σου πρόσφερε μόρφωση, κι εδώ αναδείχθηκε η αξία σου πριν η φήμη σου περάσει τα σύνορα. Και σήμερα είσαι το ίνδαλμα χιλιάδων νέων παιδιών που ονειρεύονται μια μέρα να σου μοιάσουν. Λες να είναι κι αυτά οι εκκολαπτόμενοι «ρατσιστές» του μέλλοντος; Ας σοβαρευτούμε...

4. Δεν γνώριζα ότι αποκλειστικά και μόνο στις «ρατσιστικές» χώρες οι παράνομοι μετανάστες δεν δικαιούνται διαβατηρίου και αστυνομικής ταυτότητας, ενώ «ανά πάσα στιγμή μπορεί να απελαθούν». (Μεταξύ μας, ξέρεις πολλούς μετανάστες που έχουν απελαθεί από την Ελλάδα;) Αν θέλεις, ρώτησε ποιοι σχετικοί νόμοι ισχύουν στις «αντιρατσιστικές» ΗΠΑ. Εκεί όπου και οι μαύροι μπορούν να οδηγούν αυτοκίνητο, όπως λες...

Και τώρα, Γιάννη, επίτρεψέ μου να σου πω μερικά πράγματα σχετικά με αυτό που εσύ αντιλήφθηκες ως «ρατσισμό» στην Ελλάδα. Από την αρχαιότητα ακόμα, οι Έλληνες υπήρξαν φιλόξενος λαός (έχεις ακούσει τον όρο «Ξένιος Ζευς»;). Ο μετανάστης ήταν πάντα καλοδεχούμενος, και οι ντόπιοι ήταν πρόθυμοι να μοιραστούν μαζί του το λιγοστό ψωμί τους. Τα τελευταία τριάντα χρόνια, όμως, συντελέστηκε μία δραματική αλλαγή στη σχέση του Έλληνα με τους μετανάστες. Τούτο οφείλεται στο ότι, μαζί με τους ανθρώπους που ήρθαν στη χώρα για να αναζητήσουν με τρόπους τίμιους μία καλύτερη ζωή, εισέβαλαν και τυχοδιωκτικά στοιχεία που, σε μεγάλο μέρος τους, ήταν αδίστακτοι κακοποιοί. Σχεδόν καθημερινά ακούγαμε (και, δυστυχώς, ακούμε ακόμα) για φρικιαστικά εγκλήματα, συχνά με θύματα ανήμπορους ηλικιωμένους. Στο κέντρο της πόλης τα ναρκωτικά πουλιούνται κι αγοράζονται ελεύθερα, ενώ αντίπαλες συμμορίες σφάζονται (κυριολεκτικά) στη μέση του δρόμου για το ποια θα έχει τον πρώτο λόγο στην «αγορά». Σε πολλές γειτονιές της Αθήνας οι κάτοικοι έφτασαν να φοβούνται να βγουν από τα σπίτια τους!

Όταν με τόση ευκολία λες ότι «σε πολλές γειτονιές αντιμετωπίζεις αρνητικότητα και ρατσισμό», αυτό που στην πραγματικότητα εννοείς είναι ότι σε πολλές γειτονιές – κατά κανόνα τις πιο φτωχικές – οι άνθρωποι ζουν μέσα στο φόβο. Και ο φόβος είναι θέμα αυτοσυντήρησης, όχι ρατσισμού!

Και θα σου πω και κάτι που μπορεί να μη σου αρέσει, Γιάννη. Τον αληθινό ρατσισμό δεν τον έζησες εσύ, τον βιώνουν άνθρωποι ανήμποροι κι απροστάτευτοι από την πολιτεία, που κακοποιούνται άγρια ή και δολοφονούνται για λίγα μόλις ευρώ. Λες και η ίδια η ανημπόρια τους – κυρίως λόγω προχωρημένης ηλικίας – τους καθιστά άξιους να αφανιστούν! Κι αν έφτασαν οι άνθρωποι της γειτονιάς να φοβούνται, πια, όλους τους μετανάστες, ας μην το χρεώνουμε αποκλειστικά στους πρώτους. Όταν οι όροι της φιλοξενίας παραβιάζονται, εκείνοι που το διαπράττουν δεν λέγονται πλέον φιλοξενούμενοι αλλά εισβολείς!

Τελειώνοντας, στην Αμερική έγινες δημοφιλής με το αγωνιστικό παρατσούκλι “Greek Freak”. Θα σου πρότεινα να ζητήσεις να αφαιρεθεί το “Greek” (αφήνοντας μόνο του το “Freak”) αν όντως πιστεύεις ότι η χώρα σου, την οποία δυσφημείς αντί να διαφημίζεις στο εξωτερικό, είναι χώρα ρατσιστών. Στο κάτω-κάτω, δεν σε τιμά να δηλώνεις καταγωγή από μια τέτοια χώρα!

Σε διαφορετική περίπτωση, ανακάλεσε άμεσα όλα όσα δήλωσες στην περιβόητη συνέντευξη. Πες ότι ήταν απλά ένα καπρίτσιο της στιγμής, από εκείνα που εύκολα συγχωρούνται στους σταρ. Και τότε όλα τα ξεχνούμε, αν θες.

Αλλιώς, δικαιούμαστε να δηλώνουμε πολύ, πάρα πολύ απογοητευμένοι από σένα...

Ειλικρινά,
Κώστας από την Αθήνα

Το αληθινό νόημα του πρωταθλητή...

Καθώς διαβάζω στα social media ανεπίτρεπτες χυδαιολογίες φίλων Ολυμπιακών κατά της ΑΕΚ μετά το χθεσινοβραδινό παιχνίδι στο "Καραϊσκάκη", αισθάνομαι την ανάγκη να τους θυμίσω ότι ο σεβασμός στον αντίπαλο είναι που κάνει τον αληθινό πρωταθλητή!

Το παρακάτω οργισμένο κείμενο είχα γράψει πριν δύο χρόνια μετά από μια νίκη της ΑΕΚ επί του Ολυμπιακού. Όχι, η οργή δεν στόχευε τον Ολυμπιακό αλλά μία μερίδα διαδικτυακών οπαδών της ΑΕΚ που είχαν μπερδέψει το θεμιτό πείραγμα στον αντίπαλο με την χυδαιολογία.

Το αφιερώνω στους φίλους Ολυμπιακούς που θεωρούν, ομοίως, ότι το να παρομοιάζεις μία ποδοσφαιρική νίκη με ομαδικό βιασμό είναι "μια αθώα πλακίτσα που κάνουμε οι φίλαθλοι μεταξύ μας, μωρέ"...

Διαβάστε το άρθρο

Έγκλημα στα Παρασκήνια (1960)

Φιλμ-νουάρ του 1960, σε σκηνοθεσία Ντίνου Κατσουρίδη και σενάριο ενός πολύ μεγάλου Αεκτζή: του "πατέρα" του ελληνικού αστυνομικού μυθιστορήματος, Γιάννη Μαρή!

Έγκλημα στα Παρασκήνια 1960

"Ο Ταμτάκος στο Ναυτικό"

Ο Μιχάλης Μόσιος δίνει ρέστα σαν "ναύτης Ταμτάκος", πλαισιωμένος από δύο σπουδαίους ηθοποιούς που, δυστυχώς, δεν υπάρχουν πια: τον Γιώργο Τζώρτζη και τον Σπύρο Μισθό.

Η ταινία είναι γυρισμένη στο Κέντρο Εκπαιδεύσεως "Κανελλόπουλος" του Π.Ν. - το θρυλικό ΚΕΚΑΝ για όσους υπηρετήσαμε εκεί...

Μεγάλα και μικρά Ολοκαυτώματα (λίγες σκέψεις 10 χρόνια μετά τη Marfin)

Όσο κι αν βασανίζω τη σκέψη μου, νιώθω αδύναμος να κατανοήσω τα Ολοκαυτώματα. Μεγάλα ή μικρά, από αιμοσταγείς παρανοϊκούς δικτάτορες ή από μικρούς κι ασήμαντους - αλλά εξίσου διεστραμμένους - φανατικούς που νομίζουν ότι δολοφονώντας όσους δεν ασπάζονται την "ιδεολογία" τους, κάνουν "επανάσταση"...

Τα Ολοκαυτώματα έχουν μέσα τους κάτι το μεταφυσικό που τα τοποθετεί έξω από τη λογική του καθημερινού ανθρώπου. Αλλά, ακόμα και από τη λογική των ίδιων των σοφών! Μιλώντας για το ναζιστικό έγκλημα των 6 εκατομμυρίων, ο φιλόσοφος και θεολόγος Emil Fackenheim είπε ότι ήταν "ένα φαινόμενο έξω από τα ανθρώπινα μέτρα, του οποίου το νόημα δεν πρέπει να αναζητήσουμε στην Ιστορία ή την Κοινωνιολογία αλλά στη Θεολογία, αφού η εξήγησή του – αν υπάρχει – μπορεί να είναι γνωστή μόνο στον Θεό".

Φοβάμαι ότι σε ανάλογο συμπέρασμα θα καταλήξουν οι φιλόσοφοι του μέλλοντος (αν το είδος αυτό υπάρχει ακόμα σε έναν κόσμο που έχει πάψει πια να σκέπτεται) προσπαθώντας να κατανοήσουν το έγκλημα στη Marfin, που στιγμάτισε ανεξίτηλα μία κοινωνική διαμαρτυρία 10 Μαΐους πριν (5-5-2010). Τρεις νέοι άνθρωποι και ένα αγέννητο μωρό κάηκαν ζωντανοί, πέφτοντας θύματα ενός παρανοϊκού μίσους που ξεπερνά ακόμα και αυτά τα ακρότατα του "πολιτικού" ακτιβισμού και εισέρχεται στον μυστηριακό κόσμο του απόλυτου Κακού. Ενός Κακού που τεντώνει τόσο πολύ τα ιδεολογικά άκρα ώστε να τα κάνει να συναντηθούν, έτσι που η διαστροφή του ναζισμού να μη διαφέρει, τελικά, σε τίποτα από εκείνη όσων δηλώνουν φανατικά πολέμιοί του!

Οι δολοφόνοι της Marfin δεν τιμωρήθηκαν ποτέ, γι' αυτούς δεν υπήρξε (ούτε, δυστυχώς, θα υπάρξει) "Νυρεμβέργη". Κι όσοι αρνήθηκαν να κρατήσουν ξεκάθαρες πολιτικές αποστάσεις από εκείνους, ανταμείφθηκαν ακόμα και με θεσμικά αξιώματα από έναν λαό που από την αρχή της Ιστορίας του έμαθε να μισεί για να υπάρχει. Και, σαν να μην έφταναν οι εξωτερικοί εχθροί - αληθινοί ή επινοημένοι - φρόντιζε πάντα να διχάζεται ώστε οι μισοί να εχθρεύονται τους άλλους μισούς...

Οι νεκροί της Marfin δεν θα βρουν, τελικά, ποτέ δικαίωση. Ας ευχηθούμε τουλάχιστον η θυσία τους να μην ξεχαστεί (και - γιατί όχι; - να μην πάει χαμένη) σε έναν τόπο όπου η πολιτική αντιπαράθεση δεν οδηγεί σε δημιουργική σύνθεση ιδεών αλλά σε αυτοκαταστροφική αλληλοεξόντωση. Κι έναν τόπο όπου ακόμα και η καταμέτρηση νεκρών φτάνει να γίνει εργαλείο πολιτικής. Είτε αυτοί πεθαίνουν από καλοκαιρινή πυρκαγιά, είτε από ανοιξιάτικη πανδημία...

Aixmi.gr

ΤΟ ΒΗΜΑ - Θα ήταν φιλελεύθερο μέτρο ο περιορισμός των ηλικιωμένων;

Διάχυτη ήταν την περασμένη εβδομάδα η εντύπωση ότι η κυβέρνηση λάμβανε εισηγήσεις για εξαίρεση των «ηλικιωμένων» (κατά πληροφορίες, ως τέτοιοι ορίζονταν οι άνω των 65 χρόνων) από την χαλάρωση των μέτρων περιορισμού για τον COVID-19. Δεν είμαστε, φυσικά, σε θέση να αξιολογήσουμε τις εισηγήσεις αυτές από επιδημιολογική άποψη, καθώς δεν διαθέτουμε τις απαραίτητες γνώσεις. Μπορούμε, όμως, να σχολιάσουμε τις ιδεολογικές και πολιτικές διαστάσεις που θα είχε η υιοθέτησή τους από την πολιτεία, στην περίπτωση που η τελευταία είχε πειστεί να τις εφαρμόσει.

Με τον τρόπο, τουλάχιστον, που το ζήτημα είχε τεθεί δημοσίως, τα μέτρα (συνεχιζόμενου ή και διευρυμένου) περιορισμού των ηλικιωμένων δεν θα αφορούσαν την προστασία της υπόλοιπης κοινωνίας από τους ηλικιωμένους αλλά την προστασία των ίδιων των ηλικιωμένων, οι οποίοι ανήκουν στις λεγόμενες «ευπαθείς ομάδες» του πληθυσμού. Όπως διατυπώθηκε με σχεδόν ποιητικό τρόπο, οι άνθρωποι αυτοί «θα αργούσαν να αγκαλιάσουν τα εγγόνια τους για τη δική τους ασφάλεια και το δικό τους καλό».

Εδώ προκύπτουν, καταρχάς, μερικά ερωτήματα πρακτικής φύσης:

1. Με ποιους τρόπους θα μπορούσε η πολιτεία να ελέγχει την συμμόρφωση των ηλικιωμένων με τα νέα μέτρα επιλεκτικού περιορισμού; Θα σταματούσε, π.χ., στους δρόμους η αστυνομία πεζούς και οδηγούς που «έδειχναν ηλικιωμένοι» για να κάνει έλεγχο του έτους γέννησης στις ταυτότητες; Και, τι ποινικές συνέπειες θα επέφερε η άρνηση κάποιων ηλικιωμένων να «αυτο-προστατευτούν»; Θα πλήρωναν απλό πρόστιμο ή θα σύρονταν και στα δικαστήρια;

2. Σε ουκ ολίγες περιπτώσεις οι ηλικιωμένοι ζουν μαζί με τα (ή διαμένουν κοντά στα) εγγόνια τους, τα οποία, λόγω της αυξημένης κινητικότητας των παιδιών, αποτελούν κατ’ εξοχήν δυνητικούς μεταδότες του ιού. Με ποιον τρόπο τα νέα μέτρα περιορισμού θα διασφάλιζαν την προστασία των ηλικιωμένων από πιθανή μετάδοση σε αυτούς; Θα απαγορευόταν δια νόμου η επαφή τους με τα παιδιά εντός της ίδιας της οικίας τους;

Όμως, το ζήτημα θα μπορούσε να λάβει σοβαρές διαστάσεις και από τη σκοπιά της ιδεολογικής και πολιτικής συνέπειας. Το παρόν σύστημα διακυβέρνησης ήρθε στην εξουσία κρατώντας τη σημαία του φιλελευθερισμού. Ερώτηση: Θα ήταν ο εκ μέρους της πολιτείας επιβαλλόμενος περιορισμός των ηλικιωμένων, με σκοπό τη δική τους προστασία, συμβατός με τις αρχές του φιλελευθερισμού; Αν όχι, τυχόν εφαρμογή ενός τέτοιου μέτρου θα αναδείκνυε την «αλά καρτ» υιοθέτηση μιας ιδεολογίας από το σύστημα εξουσίας, η πίστη στην οποία ιδεολογία θα έπρεπε, εν τούτοις, να αναδεικνύεται σε κάθε περίπτωση. Ιδιαίτερα μάλιστα υπό τις δυσχερέστερες των περιστάσεων…

Ζητώντας απαντήσεις στα πιο πάνω ερωτήματα, ανατρέχουμε σε ένα εξαιρετικό σύγγραμμα αναφοράς, το βιβλίο «Φιλελευθερισμός» του Αριστείδη Χατζή. Κι εκεί διαβάζουμε μία θεμελιώδη θέση αρχής («αρχή της βλάβης») όπως την διατύπωσε ο εκ των πατέρων του Φιλελευθερισμού, John Stuart Mill (1806–1873) στο σύγγραμμά του «Περί ελευθερίας»:

«Ο μοναδικός σκοπός χάριν του οποίου νομιμοποιείται το κράτος να περιορίσει την ελευθερία του ατόμου παρά τη θέληση του τελευταίου, είναι για να αποτρέψει τη βλάβη σε άλλα άτομα. Δεν νομιμοποιείται όμως το κράτος να περιορίσει την ελευθερία του ατόμου για το ‘δικό του καλό’ (σωματικό ή ηθικό). Δεν δικαιούται να το υποχρεώσει να κάνει ή να μην κάνει κάτι διότι υποτίθεται πως έτσι θα είναι καλύτερα γι’ αυτό (…). Το άτομο είναι κυρίαρχο πάνω στον εαυτό του, πάνω στο σώμα του και στο μυαλό του.»

Όταν, λοιπόν, ένα σύστημα εξουσίας διατείνεται ότι επιβάλλει μέτρα προστασίας σε μία κοινωνική ομάδα «για το δικό της καλό», παύει εκ των πραγμάτων να ονομάζεται φιλελεύθερο. Εκτός αν παραδεχθεί ανοιχτά ότι το επικαλούμενο «καλό» της ομάδας δεν είναι παρά σχήμα λόγου, του οποίου η χρήση γίνεται προσχηματικά με σκοπό να αποκρυβούν αδυναμίες του ίδιου του συστήματος.

Είναι σημαντικό να σημειώσουμε εδώ ότι τα μέτρα γενικού περιορισμού του πληθυσμού που προηγήθηκαν (σε αυτά περιλαμβάνεται και αυτό της αυστηρής καραντίνας σε κάποιες περιπτώσεις) δεν αντίκεινται προς τις αρχές του φιλελευθερισμού, αφού οι υφιστάμενοι τον περιορισμό (όλοι εμείς, δηλαδή) δεν ήταν μόνο υποψήφια θύματα αλλά και υποψήφιοι μεταδότες της νόσου. Για να το θέσουμε απλά, δεν κλείστηκαν μέσα «για το καλό τους» και μόνο αλλά και για να μη βλάψουν άλλους. Η παρούσα συζήτηση αφορά αποκλειστικά τον επιλεκτικό περιορισμό των ηλικιωμένων (καθώς και άλλων ευπαθών ομάδων) για δική τους και μόνο προστασία.

Πριν λίγες μέρες αποπειράθηκα να θέσω το εξής – όχι ρητορικό – ερώτημα σε γνωστό μέσο κοινωνικής δικτύωσης:

Έχει δικαίωμα ένα σύστημα εξουσίας να περιορίζει την ελευθερία κάποιου «για το καλό του»; Και αν ναι, δικαιούται το σύστημα αυτό να δηλώνει φιλελεύθερο;

Από χρήστη του μέσου έλαβα την εξής απάντηση:

«Το ίδιο δικαίωμα που έχει, για παράδειγμα, να επιβάλλει τη χρήση ζώνης ασφαλείας και κράνους. Είναι υποχρέωση του κράτους να μεριμνά για τη ζωή των πολιτών.»

Το δεύτερο σκέλος του ερωτήματος προφανώς προσπεράστηκε ως μη έχον σημασία, πράγμα αναμενόμενο υπό συνθήκες ακραίας υγειονομικής κρίσης όπου το αποτέλεσμα της αντιμετώπισης φέρει απείρως μεγαλύτερο βάρος από την ιδεολογική συνέπειά της. Εν τούτοις, το ζήτημα είναι δυνατό να προκαλέσει αμηχανία στους θεωρητικούς του Φιλελευθερισμού: Έχει ή όχι το κράτος την υποχρέωση να παρέμβει όταν ένας πολίτης δρα με τρόπο που θα μπορούσε να βλάψει την υγεία του ή να απειλήσει τη ζωή του;

Ο Α. Χατζής αφιερώνει ιδιαίτερη συζήτηση σε αυτό που ονομάζει κρατικό «πατερναλισμό». Παραθέτω ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα όπου αναλύεται και καταρρίπτεται ένα σαθρό, κατά τον συγγραφέα, αντι-φιλελεύθερο επιχείρημα:

«Πολλοί ισχυρίζονται ότι το κράτος δικαιολογείται να είναι πατερναλιστικό γιατί εκπροσωπεί την κοινωνία που έχει συμφέρον στην προστασία των μελών της, ακόμα κι αν αυτά δεν την αποδέχονται. Μεταξύ των άλλων, διότι, όταν τα μέλη της θα υποστούν τις συνέπειες λανθασμένων επιλογών, η κοινωνία θα κληθεί να τους προσφέρει ένα δίχτυ ασφαλείας, αφού δεν μπορεί να τα εγκαταλείψει στις συνέπειες των καταστροφικών επιλογών τους.»

Και συνεχίζει:

«Αν δεν φοράς ζώνη ασφαλείας, θα πρέπει να σε περιθάλψει ένα δημόσιο νοσοκομείο αν εμπλακείς σε ατύχημα και τραυματιστείς. (…) Όμως, αν αυτό είναι ένα κριτήριο το οποίο θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη, τότε οπωσδήποτε θα πρέπει να απαγορεύσουμε ολοκληρωτικά το κάπνισμα. Διότι το κοινωνικό κόστος είναι τεράστιο σε ανθρώπινες ζωές αλλά και για το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Αν το καλοσκεφτούμε, θα πρέπει να απαγορεύσουμε επίσης το αλκοόλ, το κόκκινο κρέας, τις τηγανητές πατάτες και τα γλυκά.»

Και καταλήγει:

«Ο φιλελεύθερος δεν αρνείται ότι η ελευθερία έχει κόστος, αλλά τη θεωρεί τόσο συνυφασμένη με την προσωπικότητα του ανθρώπου, τόσο πολύτιμη, που είναι έτοιμος να αναλάβει αυτό το κόστος. Όχι όμως μόνο γιατί το όφελος από την ελευθερία είναι σχεδόν πάντα πολύ μεγαλύτερο από το κόστος, αλλά κυρίως γιατί η ελευθερία έχει μια αυτόνομη αξία.»

Γυρνώντας στο αρχικό μας θέμα, θα πρέπει να τονίσουμε και πάλι ότι σκοπός αυτού του σημειώματος δεν είναι να κρίνει κατά πόσον ένας επιβαλλόμενος από την πολιτεία περιορισμός στην ελευθερία μετακίνησης των ηλικιωμένων θα μπορούσε να είχε αποδειχθεί ευεργετικός για τη ζωή και την υγεία τους, αλλά να εξετάσει σε καθαρά θεωρητική βάση αν μία τέτοια περιοριστική πολιτική, με τον τρόπο που αυτή αιτιολογήθηκε, θα ήταν σύμφωνη με τις αρχές του ακραιφνούς φιλελευθερισμού, ο οποίος, όπως προαναφέρθηκε, αποτελεί το δηλωμένο ιδεολογικό στίγμα της παρούσας κυβέρνησης.

Και θεωρούμε ότι θα ήταν τεράστια ηθική – και, εν τέλει, πολιτική – ήττα για οποιαδήποτε κυβέρνηση να βγει να δηλώσει ότι οι ιδεολογίες καταργούνται στην πράξη κάτω από κρίσιμες περιστάσεις. Τουναντίον, είναι αυτές ακριβώς οι περιστάσεις που δοκιμάζουν τις αντοχές των ιδεολογιών και τις κάνουν να ξεχωρίζουν από μεγάλα λόγια εκ του ασφαλούς ειπωμένα!

Όμως, πέρα από τις όποιες φιλοσοφικές αναλύσεις, η δύση της ζωής είναι πολύ σοβαρή υπόθεση και κάθε σύστημα εξουσίας, ανεξαρτήτως ιδεολογικού προσανατολισμού, οφείλει να την αντιμετωπίζει με σεβασμό και ευαισθησία. Ακόμα περισσότερο όταν την – λίγη ή πολλή – ζωή που απομένει έρχεται ξαφνικά να απειλήσει κάτι που ως λίγο πριν φαινόταν προνόμιο: η ελευθερία. Όση, έστω, η αμείλικτη Φύση επιτρέπει να υπάρχει ακόμα…

(Στη μνήμη της Ιφιγένειας Χ., που δεν πρόλαβε να ζήσει τη φρίκη…)

ΤΟ ΒΗΜΑ

ΤΟ ΒΗΜΑ - Το «σύνδρομο Μπεν-Χουρ», παλιό και νέο

Μία πρόσφατη επίσκεψη στο φαρμακείο της γειτονιάς μού έφερε στο νου ένα παλιότερο κείμενο [1] στο «Βήμα». Το κείμενο εκείνο αναφερόταν, συμβολικά, σε ένα «σύνδρομο Μπεν-Χουρ» για να περιγράψει την πολιτική εργαλειοποίηση του μίσους. Ήταν το μίσος (και το πάθος για εκδίκηση) εκείνο που κράτησε τον Ben-Hur στη ζωή. Και είναι το μίσος για τον πολιτικό αντίπαλο που, συχνά, ενσπείρουν κάποια κόμματα στον λαό για να εξασφαλίσουν την πολιτική τους επιβίωση...

Ξαναθυμήθηκα, λοιπόν, το «σύνδρομο» και την υπέροχη ταινία στην οποία αυτό παραπέμπει, όμως τούτη τη φορά για εντελώς διαφορετικούς λόγους. Όσοι γνωρίζουν το φιλμ θα θυμούνται μία τρομακτική σκηνή: Η μητέρα και η αδελφή του κεντρικού ήρωα βρίσκονται κλειδωμένες μέσα σε ένα σκοτεινό κελί, στο υπόγειο κάποιας ρωμαϊκής φυλακής. Υποφέρουν και οι δύο από την νόσο του Χάνσεν (είναι λεπρές). Το κελί είναι ερμητικά κλειστό, και το μόνο που συνδέει το εσωτερικό του με τον έξω χώρο είναι ένα μικροσκοπικό πορτάκι. Μία φορά τη μέρα ένας φρουρός το ανοίγει για λίγο για να περάσει στις δύο γυναίκες ένα πιάτο φαγητό, ίσα να μην πεθάνουν της πείνας.

Ήρθα για μία στιγμή στη θέση των δύο λεπρών (τηρουμένων, φυσικά, των αναλογιών ανάμεσα σε περιπτώσεις μη-συγκρίσιμου μεγέθους!) καθώς έφτασα στο φαρμακείο και βρήκα την πόρτα κλειδωμένη. Η πόρτα – μάλλον πρόσφατης κατασκευής – ήταν βαριά και έδινε γενικά την εικόνα της ισχυρής θωράκισης. Όπως με αυστηρά νεύματα καθιστούσαν γνωστό οι φαρμακοποιοί, η επικοινωνία με τον πελάτη θα έπρεπε να γίνει μέσα από ένα μικροσκοπικό στρογγυλό φινιστρίνι που άνοιγε ίσα για να περάσει μία συνταγή ή μια συσκευασία φαρμάκου. Τούτη τη φορά οι δυνητικά «λεπροί» δεν βρίσκονταν μέσα αλλά έξω από τη «φυλακή»...

Κανείς, φυσικά, δεν μπορεί να ψέξει στο ελάχιστο τις πάντα ευγενέστατες φαρμακοποιούς της γειτονιάς μου, οι οποίες απλά ακολούθησαν τις οδηγίες αυτοπροστασίας που είχαν λάβει από τους αρμόδιους φορείς για την φονική επιδημία της εποχής. Το σημείωμα δεν σχολιάζει επαγγελματικές πρακτικές αλλά απλά καταγράφει, ίσως με μία δόση μελαγχολικού σαρκασμού, τα σημεία των καιρών. Ένας νέος και ανίκητος, ακόμα, ιός όρισε ξαφνικά μία καινούργια κοινότητα «λεπρών», της οποίας έχουμε όλοι γίνει εν δυνάμει μέλη.

Έτσι, φτάσαμε να αντιμετωπίζουμε την εγγύτητα ως απειλή κατά της ζωής, υποκαθιστώντας την φυσική επαφή με τις επικοινωνιακές δυνατότητες που παρέχει ένα ηλεκτρονικό λειτουργικό σύστημα. Και διαπιστώσαμε (χωρίς ιδιαίτερη έκπληξη, αφού τα κοινωνικά δίκτυα μας είχαν προ πολλού προϊδεάσει και προετοιμάσει) ότι το «από μακριά κι αγαπημένοι» είναι η χρυσή συνταγή για τη δημιουργία και τη διατήρηση φιλίας ανάμεσα σε άτομα με, κατά τα άλλα, πολύ διαφορετικά πρωτογενή χαρακτηριστικά προσωπικότητας.

Ορατός είναι τώρα ο κίνδυνος το νέο αυτό «σύνδρομο Μπεν-Χουρ», υπό τις θεσμικά κατοχυρωμένες, μάλιστα, ευλογίες της ίδιας της πολιτείας σε κάθε χώρα, να οδηγήσει και σε ένα είδος κοινωνικού διαχωρισμού (θα αποφύγω την ακραία λέξη «ρατσισμός») εις βάρος εκείνων που με γενικό (και μάλλον ασαφή) τρόπο αναφέρονται ως «ευπαθείς ομάδες». Αν, για παράδειγμα, μία πολιτεία θεσπίσει περιοριστικά μέτρα που αφορούν αποκλειστικά και μόνο τους «ηλικιωμένους», πώς ακριβώς θα προσδιοριστεί αυτή τούτη η έννοια του «ηλικιωμένου»;

Ο θείος μου ο Νικήτας (έχω αναφερθεί σε αυτόν σε παλιότερα κείμενα στο «Βήμα», αφού υπήρξε ίσως ο φανατικότερος αναγνώστης στην ιστορία αυτής της εφημερίδας!) έφυγε στα 94 χρόνια του. Μέχρι λίγο πριν το τέλος ήταν αρκετά υγιής, βάδιζε χιλιόμετρα καθημερινά σαν άσκηση (και μάλιστα πιο γρήγορα απ’ όσο θα μπορούσα να τον φτάσω!) και ήταν χρήσιμος – με όλη τη σημασία της λέξης – σε παιδιά, ανίψια και εγγόνια. Για να είμαι ειλικρινής, δεν θυμάμαι να τον έριξε πολλές φορές στο κρεβάτι μία γρίπη, ενώ το απλό κρυολόγημα το περνούσε πάντα «στο πόδι». Αν υποτεθεί, λοιπόν, ότι ζούσε σήμερα κι ότι ερχόταν η πολιτεία να του ανακοινώσει επίσημα ότι «είναι πολύ γέρος» για να κυκλοφορεί στους δρόμους, θα ήταν σαν η ίδια αυτή πολιτεία να υπέγραφε την θανατική καταδίκη του. Ας σκεφτούμε τώρα ότι, σύμφωνα με όσα ακούγονται, αυτό το «πολύ γέρος» θα αφορά ίσως ακόμα και άτομα που, από άποψη ηλικίας, θα μπορούσαν να είναι παιδιά του...

Όμως, εκτός από τους «ηλικιωμένους», στις ευπαθείς ομάδες λογίζονται και τα άτομα με υποκείμενα χρόνια νοσήματα. Οι άνθρωποι αυτοί δεν είναι, απαραίτητα, απόμαχοι της ζωής. Πολλοί εργάζονται κανονικά και, γενικά, ζουν φυσιολογικές ζωές, εφαρμόζοντας απλά κάποια αναγκαία περιοριστικά μέτρα στην καθημερινότητά τους ή ακολουθώντας κατάλληλες θεραπευτικές αγωγές. Ερώτηση: Υπάρχει θεσμικά δόκιμος και – κυρίως – ηθικά αποδεκτός τρόπος να διαχωριστούν de jure από το υπόλοιπο σώμα της κοινωνίας σε ό,τι αφορά στοιχειώδη δικαιώματα, όπως η ελευθερία μετακίνησης και η δυνατότητα πρόσβασης στην εργασία; Πώς θα διασφαλιστεί στην περίπτωση αυτή το ιατρικό απόρρητο (ερώτημα μάλλον ρητορικό); Και, έχει άραγε υπολογιστεί το ψυχικό κόστος που θα επιφέρει αυτό το ιδιότυπο, και με επίσημη σφραγίδα προσδιοριστικό, «στίγμα» του νοσούντος, όταν μάλιστα η σύγχρονη ιατρική δεν παύει να τονίζει την σπουδαιότητα της θετικής αυτοεικόνας και της εν γένει αισιόδοξης στάσης ζωής ως ακέραιου μέρους μίας θεραπείας;

Ελπίδα όλων είναι, φυσικά, το νέο «σύνδρομο Μπεν-Χουρ» να μην μακροημερεύσει και σύντομα να ξαναγυρίσει η κανονικότητα στην κοινωνική ζωή. Το θλιβερό είναι ότι το παλιότερο (και, δυστυχώς, διαχρονικό στον τόπο μας) ομώνυμο «σύνδρομο» – εκείνο, δηλαδή, που χρησιμοποιεί το μίσος ως μέσο άσκησης πολιτικής – φαίνεται ότι καλά κρατεί. Γιατί, μετρώντας χαιρέκακα αριθμούς νεκρών, κάποια παραπολιτικά όργανα γκεμπελικής κοπής βγήκαν πρόσφατα στο προσκήνιο εξακοντίζοντας απειλές του τύπου «θα λογαριαστούμε», ή επιχειρώντας να σπιλώσουν την υπόληψη καταξιωμένων επιστημόνων που μάχονται νυχθημερόν για να περιορίσουν τις επιπτώσεις της θανατηφόρου επιδημίας. Αλλά, και οι εξ επισήμων πολιτικών χειλέων ακουόμενες αναγγελίες «θα λογοδοτήσουν», οι οποίες τεχνηέντως υπεμφαίνουν πολιτική ενοχή, ελάχιστα συντελούν στο κλίμα σύμπνοιας που οι παρούσες δύσκολες περιστάσεις επιβάλλουν.

Η εντύπωση που τελικά μένει είναι ότι, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο – παλιό και νέο – ο Μπεν-Χουρ έχει αγαπήσει τόσο αυτή τη χώρα ώστε αρνείται να την εγκαταλείψει. Και τρομάζουμε τώρα στη σκέψη ότι αυτός μπορεί να είναι και ο μόνος «τουρίστας» που θα μας έχει απομείνει για φέτος! Όμως, ας προσπαθήσουμε τουλάχιστον να σκεφτόμαστε θετικά. Μήπως κι αντέξουμε έτσι καλύτερα αυτό που μοιάζει με κακό όνειρο – μα δεν είναι...

[1] https://www.tovima.gr/2016/06/01/opinions/to-syndromo-mpen-xoyr-kai-to-politiko-systima/

ΤΟ ΒΗΜΑ