Καλό Ταξίδι, Ανέστη...

 Αντίο Ανέστη Βλάχο,

ωραίε άνθρωπε

υπέροχε ηθοποιέ

μεγάλε Αεκτζή...

Η εθνική τραγωδία και η "δημοκρατία των hashtags"

           

Προς τι, λοιπόν, έχει γίνει σημαία της αντιπολίτευσης και αντικείμενο επίμονης ρητορείας της η προφανής κι αναμφισβήτητη αβελτηρία και η (ναι, απόλυτα ασυγχώρητη) υποκρισία των κυβερνώντων; Δεν θα κέρδιζε, άραγε, ηθικούς πόντους η αντιπολίτευση αν απλά σιωπούσε πολιτικά μπροστά στο μαζικό αυτό ανθρώπινο δράμα, μιλώντας μόνο για όλα εκείνα που πρέπει να γίνουν ώστε να μην ξαναβιώσει η χώρα παρόμοια τραγωδία; Και, τέλος, ποιος θα μπορούσε στ’ αλήθεια να κατηγορήσει έναν (έστω) κακοπροαίρετο που θα σκεφτεί πιθανόν ότι υπάρχουν άτομα στον αντιπολιτευτικό χώρο, τα οποία «τρίβουν τα χέρια τους» για τη φθορά που θα προκαλέσει στην κυβέρνηση η εκατόμβη των θυμάτων της φωτιάς;

Κάποιες φορές, μία παρεμφατική σιωπή λέει περισσότερα από εκατοντάδες «κατηγορώ» ενώ παράλληλα συνιστά δείγμα ηθικής ανωτερότητας. Αν, λοιπόν, υποτεθεί ότι η πολιτική ηθική απουσιάζει από την εξουσία, ας την επιδείξει, τουλάχιστον, η εν δυνάμει εξουσία. Εκτός πια κι αν τίποτα δεν αλλάζει σ’ αυτό τον τόπο...

Θα μπορούσα να το είχα γράψει σήμερα αν δεν υπήρχε μέσα στο κείμενο η λέξη "εκατόμβη". Όμως, το κείμενο αυτό δεν είναι σημερινό. Δημοσιεύθηκε στο "Βήμα" τον Ιούλιο του 2018, λίγο μετά την τραγωδία στο Μάτι με τους 102 νεκρούς. Μάλιστα, ίσως να 'μουν κι ο πρώτος που χρησιμοποίησε για την περίσταση τον όρο "πολιτική τυμβωρυχία", για να τονίσω το απολύτως αθέμιτο της πολιτικής αξιοποίησης μιας εθνικής τραγωδίας:

https://www.tovima.gr/2018/07/31/opinions/politikes-tymbwryxies/

Πάνω από τις καινούργιες στάχτες της Ελλάδας, σαν έτοιμοι από καιρό οι άλλοι τρίβουν τώρα με αίσθημα ρεβανσισμού τα χέρια τους, λογαριάζοντας πολιτικά κόστη και χαμένα και κερδισμένα πολιτικά κεφάλαια. Και, μέσα από τα μύρια χυδαία πολιτικά αναθέματα των κομματόσκυλων (hashtags τα λένε;) δεν ξεπροβάλλει, έστω υπαινικτικά - έστω ακόμα και υποκριτικά - μια υποψία πόνου για όλους εκείνους που οι ζωές τους καταστράφηκαν. Θέλει η πόρνη να κρυφτεί μα η χαρά δεν την αφήνει...

Θα το διατυπώσω απλά: Όποιος επενδύει πολιτικό κεφάλαιο σπεκουλάροντας πάνω σε εθνικές τραγωδίες, δεν δικαιούται να θεωρεί τον εαυτό του ως Έλληνα (με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το δικαίωμά του να συμμετέχει στα κοινά).

Όμως, δεν αξίζουν καλύτερα λόγια και όσοι, από την ασφάλεια που τους προσφέρει ο καναπές τους, ανταλλάσσουν φθηνές πλακίτσες - συχνά διανθισμένες με χυδαιολογικές προτροπές περί "ερωτικών" συνευρέσεων της πολιτικής ηγεσίας - την ώρα που, ακόμα και μέσα στην απελπισία τους, εκείνοι που καταστράφηκαν βρίσκουν το κουράγιο να λένε: "Θα τα ξαναφτιάξουμε!" (Συγκλονιστική η ανάρτηση ενός πρώην φοιτητή μου με καταγωγή από τη Βόρεια Εύβοια. Πόση δύναμη, πόση ελπίδα, πόση αισιοδοξία αναδυόταν μέσα από μία ασύλληπτη καταστροφή ενός από τα ωραιότερα μέρη της Ελλάδας! Κι ούτε μια λέξη που να προδίδει θυμό...)

Οι αληθινοί ήρωες, είτε από εδώ, είτε - ακόμα περισσότερο - από άλλα, μακρινά μέρη, δεν βρίσκονται πάνω από ηλίθια πληκτρολόγια αλλά εκεί έξω, στο πεδίο της άνισης μάχης με τις φλόγες. Ρισκάρουν την ίδια τη ζωή τους με μόνη ανταμοιβή ένα ποτήρι νερό και μια καλή κουβέντα. Και, στο τέλος της μέρας θα τους ακούσεις να λένε "έκανα απλά αυτό που θεωρούσα σωστό για τον συνάνθρωπο". Με τη συνείδησή τους να αποτελεί και τη μοναδική "υστεροβουλία" τους...

Θα αρκεστώ να κλείσω λέγοντας τούτο: Στον βαθμό, τουλάχιστον, που η Ιστορία μάς ανήκει (όπως θα 'λεγε κι ο "προοδευτικός" τραγουδοποιός), εμείς οι Έλληνες ήμασταν που ανακαλύψαμε την Δημοκρατία των Πολιτών. Ας μην είμαστε εμείς οι ίδιοι, τώρα, που θα την καταντήσουμε "δημοκρατία των hashtags"!

Παράδειγμα... αυτογνωσίας!

Ο διάλογος στην ταβέρνα, με τον (ερυθρόλευκων συμπαθειών) γιο του ιδιοκτήτη:

- Έχουμε γαύρο σήμερα, Λευτέρη;

- Βεβαίως κύριε Κώστα!

- Είναι φρέσκος;

- Ζωντανός. Αφού, να σκεφτείτε, με το που τους έφεραν πριν λίγο, άρχισαν να πέφτουν κάτω και να ζητάνε πέναλτι!

Τελικά, ποιος είπε ότι δεν υπάρχουν Ολυμπιακοί με αίσθημα αυτογνωσίας;

Υ.Γ: Νοστιμότατος!

Συζητώντας για το εμβόλιο...

           

Συζητούσα πριν λίγες μέρες με την φαρμακοποιό μου για τις μεταλλάξεις και τα εμβόλια. Είπε ότι σίγουρα θα χρειαστεί τρίτη δόση το φθινόπωρο εν όψει ενός, όπως αναμένεται, δύσκολου χειμώνα. Ο βασικός λόγος είναι ότι τα εμβόλια που υπάρχουν δεν φαίνεται να καλύπτουν την λεγόμενη "μετάλλαξη Δ", πράγμα που καθιστά αναγκαία την επικαιροποίησή τους.

Αυτό που την (και με) θορύβησε ιδιαίτερα ήταν η περίπτωση ενός γνωστού της, γύρω στα 45 και χωρίς υποκείμενο νόσημα. Αν και είχε κάνει και τις δύο δόσεις του εμβολίου πριν δύο μήνες, νόσησε πρόσφατα από covid με κύριο (ίσως μοναδικό) σύμπτωμα τον υψηλό πυρετό, ο οποίος αντιμετωπίστηκε στο σπίτι με Depon. Το εμβόλιο τον προστάτεψε από ενδεχόμενη νοσηλεία, όχι όμως και από την ίδια την ασθένεια. Φυσικά, επρόκειτο για μετάλλαξη Δ.

Συμβουλή της φαρμακοποιού: Ακόμα κι αν έχουμε εμβολιαστεί, θα πρέπει να λειτουργούμε ΣΑΝ ΝΑ ΜΗΝ είμαστε εμβολιασμένοι, τηρώντας σχολαστικά όλα τα γνωστά μέτρα προστασίας (κυρίως, μάσκες και αποστάσεις)!

Ας συνοψίσουμε, λοιπόν, κάποια πράγματα που γνωρίζουμε ως τώρα σχετικά με το εμβόλιο:

1. Το εμβόλιο δεν αποκλείει τη μόλυνση από covid, ούτε τη μετάδοση του ιού από άτομο σε άτομο. Καθιστά όμως τέτοια ενδεχόμενα εξαιρετικά μη-πιθανά.

2. Αν και δεν προστατεύει απόλυτα από τη μόλυνση με τον ιό, το εμβόλιο προστατεύει σε πολύ υψηλό ποσοστό (άνω του 80%) από την ανάγκη νοσηλείας, και σε ακόμα υψηλότερο (άνω του 95%) από την ανάγκη διασωλήνωσης.

3. Τα υπάρχοντα εμβόλια δεν εμφανίζουν σημαντική αποτελεσματικότητα έναντι της "μετάλλαξης Δ" (αν και συνεχίζουν να προστατεύουν από σοβαρή νόσηση). Είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα απαιτηθεί μία "αναμνηστική" δόση κατά το φθινόπωρο, με μία επικαιροποιημένη εκδοχή των εμβολίων, ώστε να καλυφθεί και αυτή η μετάλλαξη.

4. Είναι γεγονός ότι ένας συγκεκριμένος τύπος εμβολίου προκάλεσε σοβαρές παρενέργειες (έως και θανάτους) σε ένα πολύ μικρό ποσοστό (περίπου 1/100,000) εμβολιασμένων. Και είναι απαράδεκτη η επίδειξη ψυχρού πραγματισμού και απαξιωτικής κριτικής εκ μέρους των ειδικών, αλλά και της πολιτείας, προς όσους (δικαιολογημένα, κατά τη γνώμη μου) δίστασαν να εμβολιαστούν την περίοδο που το συγκεκριμένο εμβόλιο ήταν το μοναδικό που διετίθετο από το σύστημα υγείας. Με τη διάθεση, πλέον, και άλλου τύπου εμβολίου, ο κάθε πολίτης έχει τώρα τη δυνατότητα να επιλέγει εκείνο που θεωρεί περισσότερο ασφαλές.

Και μία επισήμανση θεσμικού χαρακτήρα: Η πολιτεία δεν καθιστά παράνομη την άρνηση του εμβολιασμού. Δίνει απλά το δικαίωμα στον όποιο εργοδότη (είτε αυτός είναι το κράτος, είτε κάποιος ιδιωτικός φορέας) να απαιτήσει από τους εργαζόμενους να εμβολιαστούν αν τούτο κρίνεται απαραίτητο για τη σωστή λειτουργία του συστήματος. Έτσι, η έκφραση "υποχρεωτικός εμβολιασμός" ίσως δεν είναι απόλυτα δόκιμη καθώς, εκτός των άλλων, δημιουργεί συνειρμούς κρατικού αυταρχισμού στην κοινωνία. Ο όρος "απαιτούμενος εμβολιασμός" πιθανώς θα ανταποκρινόταν πιστότερα (και λιγότερο παρεξηγήσιμα!) στη νομική διάσταση του ζητήματος.

Υ.Γ. Κατανοώ τις υπαινικτικές ειρωνείες που δέχομαι στα social media από διαφωνούντες φίλους αντι-εμβολιαστές, κάθε φορά που τολμώ να "ανοίξω το στόμα μου". Δεν θα τους μιμηθώ, εν τούτοις, στην σχεδόν φανατικά μονόπλευρη θεώρηση των πραγμάτων. Ως επιστήμων και παιδαγωγός, είμαι ταγμένος να υπηρετώ την αλήθεια - όσο, τουλάχιστον, μπορώ να την αντιλαμβάνομαι με την μέτρια ευφυΐα μου - και όχι να κολακεύω τις συνειδήσεις διαδικτυακών ακολούθων με έπαθλο τα γνωστά εικονίδια επιδοκιμασίας και μερικά "μπράβο ρε μεγάλε!". Γνωρίζω, επίσης, ότι οι απόψεις μου δυσαρεστούν και μερικούς (πρώην, κυρίως) μαθητές μου. Όμως, δεν μου επιτρέπεται να παραβώ τις αρχές συνείδησης που ο ίδιος τους δίδαξα...

Ιερόσυλες συγκρίσεις με τους πρόσφυγες του ‘22

Αντιδράσεις εκτός ορίων προκάλεσε στους οργανωμένους οπαδούς της ΑΕΚ η απόφαση της διοίκησης της ΠΑΕ να προτείνει τη θέση του προπονητή της Β΄ ομάδας σε παλαίμαχο ποδοσφαιριστή της Ένωσης. Ο λόγος των αντιδράσεων αφορούσε, κυρίως, τις αρνητικές θέσεις που είχε εκφράσει – με ομολογουμένως όχι κομψό τρόπο – ο υποψήφιος προπονητής για την παράνομη (ας μη φοβόμαστε τις λέξεις) μετανάστευση. Το επιχείρημα που κατά κόρον ακούστηκε ήταν ότι δεν μπορεί ένα σωματείο που δημιουργήθηκε από πρόσφυγες να δέχεται στους κόλπους του ανθρώπους που αντιτίθενται στην παρουσία μεταναστών στη χώρα.

Ως απόγονος προσφύγων λόγω της Μικρασιατικής Καταστροφής, αισθάνομαι βαθιά προσβεβλημένος από τον συσχετισμό των Ελλήνων προσφύγων της περιόδου 1922-24 με όσους ανθρώπους σήμερα περνούν χωρίς τις νόμιμες διαδικασίες τα  σύνορα της χώρας σε αναζήτηση καλύτερων συνθηκών ζωής. Οι πρόσφυγες του ’22 ήρθαν στην Ελλάδα κυνηγημένοι, έχοντας αφήσει πίσω τα σπίτια τους, το βιος τους, τη ζωή που ήξεραν και αγαπούσαν, ίσως ακόμα και κάμποσους νεκρούς τους. Δεν ήρθαν εδώ επειδή το επέλεξαν αλλά επειδή κλήθηκαν να πληρώσουν τις συνέπειες μίας τυχοδιωκτικής πολεμικής περιπέτειας στην οποία με απερίσκεπτο τρόπο αποδύθηκε η σπαρασσόμενη, τότε, από εμφύλιες έριδες Ελλάδα. Οι πρόσφυγες του ‘22 ήρθαν σ’ αυτή τη χώρα ως αθώα θύματα πολέμου, όχι ως τυχοδιώκτες. Ο συσχετισμός στον οποίο αναφέρθηκα πιο πάνω, λοιπόν, δεν είναι απλά ατυχής: είναι ιερόσυλος!

Ξαναγυρνώντας στην περίπτωση του παρ’ ολίγον προπονητή της ΑΕΚ, θα ήθελα να κάνω μία γενική παρατήρηση: Ως τώρα, η λεγόμενη «πολιτική ορθότητα» έχει καταστρέψει ακαδημαϊκές καριέρες (κυρίως στην Αμερική) και έχει αναδείξει πολιτικές ασημαντότητες ακόμα και σε θέσεις εξουσίας. Αν της επιτρέψουμε να διεισδύσει στο ποδόσφαιρο και να εξαπλωθεί ανεξέλεγκτα κι εκεί, το άθλημα απλά δεν θα έχει μέλλον. Γιατί, οι ποδοσφαιρικές επιλογές θα καταλήξουν να γίνονται με εξω-ποδοσφαιρικά κριτήρια!

Θα ήταν, λοιπόν, απόλυτα λογικό να εξετάσει κάποιος το δόκιμο ή όχι της επιλογής του υποψήφιου προπονητή με βάση κυρίως το βιογραφικό και την εν γένει εμπειρία του στην προπονητική. Και, φυσικά, αν διαπιστωνόταν ότι οι όποιες κοινωνικο-πολιτικές ιδέες του θα μπορούσαν να επηρεάσουν την ευθυκρισία του κατά την άσκηση των ποδοσφαιρικών καθηκόντων του, τότε πράγματι θα υπήρχε πολύ σοβαρό ζήτημα με την επιλογή του!

"Το τραγούδι του χωρισμού" (1940) | Η πρώτη ταινία του Λάμπρου Κωνσταντάρα!

Η πρώτη ταινία του Λάμπρου (ως ψαράς σε νησί!), όπου τραγουδάει με την εξαιρετική φωνή του. Μόλις λίγα χρόνια πριν είχε οριστικά "κρεμάσει τα γάντια του" ως τερματοφύλακας της ΑΕΚ.

Προσέξτε την σεναριακή συνάφεια με το "Εκείνες που δεν πρέπει ν' αγαπούν", όπου ο (ώριμος πλέον) Κωνσταντάρας έπαιζε έναν διαφορετικό ρόλο πλάι στην Άννα Καλουτά...

 

Ζητούν μιμητές ή "πελάτες";

Κατανοώ την συνειδητή απόφαση κάποιων να μην λάβουν μέρος στο εμβολιαστικό πρόγραμμα κατά του Covid-19. Είναι αναφαίρετο δικαίωμά τους και κανείς δεν πρέπει να τους κρίνει γι' αυτό.

Αυτό που δεν καταλαβαίνω είναι η αδήριτη ανάγκη τους να κάνουν παντιέρα την προσωπική τους υπόθεση καθημερινά στο Διαδίκτυο. Αν είσαι πεπεισμένος για την ορθότητα μιας επιλογής και αποφασισμένος να την ακολουθήσεις, γιατί τέτοια πρεμούρα να το διαλαλείς κάθε λίγο, λες και είναι απαραίτητο να πείσεις και τους άλλους να σε μιμηθούν;

Εκτός αν (λέω εγώ) στην πραγματικότητα αναζητάς όσο το δυνατόν περισσότερους συμμέτοχους σε κάτι που κατά βάθος δεν είσαι απόλυτα πεπεισμένος ότι είναι σωστό, έτσι ώστε να διαχυθεί και, τελικά, να μετριαστεί η δική σου ευθύνη.

Φυσικά, από τη συζήτηση εξαιρώ εκείνους που ψαρεύουν στα θολά νερά των "αρνητών" για λόγους καθαρά ιδιοτελείς. Γνωρίζουν καλά ότι τον λαό που ψήφισε 62% "ΟΧΙ" το 2015 με τη βεβαιότητα ότι θα άλλαζε τον κόσμο, μπορείς να τον πείσεις για οτιδήποτε. Ακόμα και να του πουλήσεις την υστεροβουλία (σου) για ιδεολογία...

Καλοκαίρι 2015: Μνήμες που πονούν...

           

Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες θυμάμαι με φρίκη το εφιαλτικό καλοκαίρι του 2015, τότε που μία χαρούμενα ανέμελη παρέα ερασιτεχνών τυχοδιωκτών με - ελέω αφελούς λαού - θεσμικές εξουσίες είχε επιχειρήσει να βγάλει τη χώρα από τον κόσμο στον οποίο ανήκε και να την εντάξει στο... πουθενά!

Και, αν πολλά θα μπορούσαν, ίσως, να συγχωρηθούν και να λησμονηθούν, δύο πράγματα θα μείνουν αλησμόνητα και ασυγχώρητα: η απόπειρα διχασμού της κοινωνίας, που την οδήγησε στα όρια ενός οιονεί εμφυλίου, και ο δόλιος και πολιτικά καιροσκοπικός δηλητηριασμός της νεολαίας με αισθήματα μίσους ενάντια σε όσους της υποδείχθηκαν ως "εχθροί"...

Το κείμενο στο οποίο παραπέμπω στο τέλος γράφτηκε με κάποια χρονική απόσταση από τα γεγονότα του 2015, πράγμα που επέτρεψε μία πιο ψύχραιμη θεώρηση των πραγμάτων (τούτο θα ήταν αδύνατο το καλοκαίρι του '15, όταν ο γράφων - και μη διαθέτων, τότε, τραπεζικές κάρτες ή μετρητά στο σπίτι - βίωσε για ένα διάστημα το αίσθημα της πείνας - κυριολεκτικά! - και την αγωνία της άμεσης ανάγκης αμοιβής γιατρών για επείγοντα περιστατικά υγείας...).

Η φωτογραφία του κειμένου τραβήχτηκε από εμένα σε κάποια συγκέντρωση, στο Σύνταγμα, εκείνων που χλευάστηκαν, γελοιοποιήθηκαν, διασύρθηκαν, καθυβρίστηκαν ως "ξεπουλημένοι" και "Μενουμευρώπη" από τους αντι-μνημονιακούς "επαναστάτες" τού ΟΧΙ. Το οποίο εντός μίας εβδομάδας έγινε ΝΑΙ χωρίς να ανοίξει μύτη!

Μία συγνώμη δεν ακούστηκε ποτέ. Όσο για τους πρώην επαναστάτες του αντι-μνημονιακού αγώνα, καταπιάνονται τώρα με άλλο, ακόμα πιο κρίσιμο εθνικό ζήτημα: την αμφισβήτηση της σοβαρότητας της πανδημίας και την αντίσταση σε κάθε μέτρο - και άρνηση σε κάθε μέσο - αντιμετώπισής της. Τελικά, κάθε κρίση - οικονομική ή υγειονομική - είναι μία ευκαιρία γι' αυτόν τον λαό να επιδείξει την ευρηματικότητά του στις απόπειρες αυτοκτονίας του...

ΤΟ ΒΗΜΑ - Αναμνήσεις από ένα εκλογικό κιόσκι...

Ολυμπιακός - ΑΕΚ 7-5-1989 | FULL GAME

Πόση ελευθερία του λόγου επιτρέπει μία πανδημία;

                      

Γράφει: Κώστας Παπαχρήστου

Τον Αύγουστο του 2013 είχαμε γράψει στο «Βήμα»:

Υπάρχει λογική στην ποινικοποίηση της έκφρασης γνώμης σε μία δημοκρατική κοινωνία; Και, πώς η λογική αυτή συνάδει με την αυτονόητη ελευθερία του λόγου σε ένα δημοκρατικό καθεστώς;

Το ερώτημα είναι λεπτό, και η απάντηση κάθε άλλο παρά μονοσήμαντη. Υπάρχει όμως ένα κριτήριο που θα μπορούσε να είναι οικουμενικά αποδεκτό και γενικά εφαρμόσιμο: κατά πόσον η έκφραση γνώμης, άμεσα ή έμμεσα, ενθαρρύνει και συμβάλλει στην τέλεση αξιόποινων πράξεων. Για παράδειγμα, αν κάποιος εκφράσει δημόσια την πίστη του στο «δικαίωμα» στη φοροδιαφυγή, διαπράττει αξιόποινη πράξη αφού προσφέρει ηθικό έρεισμα σ’ εκείνους που παρανομούν ή σκέφτονται να παρανομήσουν. Σε ακόμα υψηλότερη βαθμίδα ηθικής βαρύτητας, ως αντιβαίνων κάθε έννοια νομιμότητας θα πρέπει να θεωρείται ο δημόσιος εγκωμιασμός εγκληματικών πράξεων...

Πριν από λίγο καιρό είχα μία δημόσια ανταλλαγή απόψεων με νεαρό άτομο, το οποίο (το αναφέρω με αίσθημα λύπης) πέρασε κάποτε από τις τάξεις όπου δίδαξα. Με υπερχειλίζουσα «επαναστατική» οργή, το νεαρό άτομο δήλωσε την αντίθεσή του στα μέτρα που λαμβάνει το «αυταρχικό αστυνομικό κράτος» κατά της πανδημίας, και εξέφρασε την ευχή να υπάρξουν αρκετοί μιμητές όσων ασκούν ακραία βία σε αστυνομικά όργανα (όπως εκείνοι που είχαν αποπειραθεί να δολοφονήσουν έναν αστυνομικό σε πρόσφατη πορεία διαμαρτυρίας στη Νέα Σμύρνη).

Κατά την άποψη του νεαρού ατόμου, το δικαίωμα του ελευθέρως συναθροίζεσθαι, με ό,τι καταστροφικό αυτό συνεπάγεται για τη διάδοση μιας φονικής πανδημίας, προηγείται του δικαιώματος στην υγεία. Κι αν κάποιοι «ξενέρωτοι κυρ-Παντελήδες» τρέμουν για τη ζωούλα τους, ε, αυτοί ας κάτσουν στα σπίτια τους! (Στα οποία σπίτια, βέβαια, μπορεί να υπάρχουν και ηλικιωμένα άτομα με υποκείμενα προβλήματα υγείας. Αλλά, ώρα να φεύγουν αυτοί σιγά - σιγά, αρκετά κάθισαν...)

Όμως, πριν καταδικάσουμε το νεαρό άτομο για έλλειψη αισθήματος κοινωνικής ευθύνης, θα ήταν χρήσιμο – όσο και δίκαιο απέναντι στο άτομο αυτό – να αναζητήσουμε τις ιδεολογικές πηγές που, αν μη τι άλλο, συνέβαλαν στη διαμόρφωση του συνειδησιακού κενού του...

Ο Alfred Rosenberg ήταν ένας από τους κορυφαίους Ναζί που καταδικάστηκαν και εκτελέστηκαν στη Νυρεμβέργη το 1946. Η καταδίκη του δεν αφορούσε τόσο τις πράξεις, όσο τις απόψεις του. Ήταν φανατικός θεωρητικός του Ναζισμού, από τους βασικούς υπεύθυνους για τη διάδοση των ακραία ρατσιστικών ιδεών που οδήγησαν στο μαζικό έγκλημα του Ολοκαυτώματος. Τις οποίες ιδέες έκαναν αργότερα πράξη ο Ρούντολφ Ες και η παρέα του στο Άουσβιτς.

Ναι, η έκφραση γνώμης είναι μέρος του εγκλήματος όταν συμβάλλει ηθικά σε αυτό, απενοχοποιώντας το εκ των προτέρων ή και ενθαρρύνοντάς το. Και, αν δεχθούμε ότι η έμπρακτη έλλειψη κοινωνικής ευθύνης σε συνθήκες φονικής πανδημίας αποτελεί μία μορφή «εγκλήματος» κατά της δημόσιας υγείας, τότε δεν θα ήταν άσκοπο να αναζητήσουμε και τυχόν ηθικούς αυτουργούς πίσω από την πράξη. Εκείνους που, υπό τον μανδύα της αυθεντίας (ιατρικής, πολιτικής ή νομικής) ανοίγουν συνειδησιακούς δρόμους για τη διάπραξη παρανομιών με δυνητικά μοιραία αποτελέσματα. Κι ακόμα, αποτρέπουν και κάποιους που επιθυμούν να σωθούν, δαιμονοποιώντας τα μέσα της σωτηρίας τους.

Οι θεωρητικοί της άρνησης της πανδημίας μπορεί να χωριστούν σε δύο κατηγορίες, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις επικαλύπτονται:

1. Αμφισβητίες: Είναι εκείνοι που εκφράζουν αμφιβολίες για το μέγεθος – ή ακόμα και για αυτή τούτη την ύπαρξη – του προβλήματος. Ούτε λίγο - ούτε πολύ, παρομοιάζουν τον covid με μία «κοινή γριπούλα» και θεωρούν υπερβολικό τον θόρυβο που έχει ξεσπάσει παγκοσμίως γύρω από την πανδημία. Συχνά, μάλιστα, αποδίδουν τον θόρυβο αυτό σε σκοτεινά πολιτικά ή οικονομικά συμφέροντα, ενώ διακινούν συνωμοσιολογικές θεωρίες για τα εμβόλια και ειρωνεύονται όσους προτίθενται να εμβολιαστούν.

Οι πιο επικίνδυνοι αμφισβητίες είναι εκείνοι που ασκούν το ιατρικό επάγγελμα (δεν θα χρησιμοποιήσω εδώ καταχρηστικά τη λέξη «λειτούργημα»), αφού οι αντισυμβατικές απόψεις τους φέρουν το επίχρισμα της «αυθεντίας» και είναι εύκολο να παρασύρουν τους αδαείς. Σε παλιότερο σημείωμα, μάλιστα, είχαμε αναφερθεί σε «διεθνές» ψευδο-επιστημονικό (κατά βάση συνωμοσιολογικό) συνέδριο για την πανδημία, το οποίο διοργανώθηκε στην Ελλάδα και μεταδόθηκε διαδικτυακά. Οι απόψεις που ακούστηκαν καταρρίφθηκαν μία προς μία από πραγματικούς ειδικούς (ιδιότητα που οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες στο συνέδριο δεν διέθεταν).

2. Δικαιωματιστές: Είναι εκείνοι που κηρύσσουν το «δικαίωμα» ενός ατόμου να αρνείται την συμμόρφωση με τα μέτρα που επιβάλλει η πολιτεία για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται κυρίως πρόσωπα τα οποία ανήκουν στο πολιτικό ή το νομικό πεδίο, και τα οποία ζητούν να γίνουν αρεστά σε άτομα με αντιδραστικές προδιαθέσεις. (Δεν θα αποδυθούμε σε περαιτέρω εκτιμήσεις προθέσεων, τις οποίες θεωρούμε μάλλον προφανείς...)

Και οι δύο κατηγορίες αρνητών της πανδημίας βρίσκουν ιδανικό χώρο έκφρασης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το πλήθος των ακολούθων τους, αλλά και ο αριθμός των επιδοκιμασιών που εισπράττουν, αληθινά τρομάζουν! Επικαλούμενοι το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση, οι άνθρωποι αυτοί κινούνται στις παρυφές της νομιμότητας, ενθαρρύνοντας έμμεσα (αν όχι ευθέως προτρέποντας) τους αναγνώστες τους να περιφρονούν τα μέτρα προστασίας κατά της πανδημίας, τα οποία χαρακτηρίζουν «ανελεύθερα» και «αντιδημοκρατικά».

Παράλληλα – και αυτό είναι το πιο επικίνδυνο – μετέρχονται κάθε μέσο για να πείσουν ότι η πανδημία που σαρώνει τον πλανήτη δεν είναι παρά ένα μύθευμα που επινόησαν κάποια σκοτεινά κέντρα με σκοπό να ελέγχουν τις ζωές μας. Και ο έλεγχος αυτός επιτυγχάνεται, κατά το σχετικό αφήγημα, με τον αναγκαστικό εγκλεισμό και την κοινωνική απομόνωση.

Είναι αξιοσημείωτο – αν και δεν θα έπρεπε να προκαλεί έκπληξη – ότι, σε πολλές περιπτώσεις, οι άνθρωποι αυτοί είναι οι ίδιοι που, ως φανατικά «αντι-μνημονιακοί», διακήρυσσαν πριν μία δεκαετία ότι ο μοναδικός δρόμος εξόδου της χώρας από την οικονομική κρίση ήταν η επιστροφή στη δραχμή και η ολική χρεοκοπία! Ο εφιάλτης του καλοκαιριού του 2015 δύσκολα ξεχνιέται...

Ξαναγυρνώ, λοιπόν, στο ερώτημα με το οποίο ξεκίνησε αυτή η συζήτηση, εξειδικεύοντάς το: Είναι επιτρεπτός ο περιορισμός της ελευθερίας στην έκφραση γνώμης σε μία δημοκρατική κοινωνία, όταν η γνώμη αυτή προτρέπει σε απείθεια στα μέτρα αντιμετώπισης μίας μείζονος υγειονομικής κρίσης;

Κόντρα στο γενικό πνεύμα του κειμένου που προηγήθηκε, θα απαντήσουμε αρνητικά! Γιατί, μόνο σε μία κοινωνία αφελών ή ανοήτων η ατομική και η μαζική συμπεριφορά διαμορφώνονται αποκλειστικά και μόνο με βάση τις γνώμες του Χ ή του Ψ χρήστη των ηλεκτρονικών κοινωνικών δικτύων (εξαιρέσεις, βέβαια, πάντα θα υπάρχουν). Το κωμικά ουτοπικό 62% του Ιουλίου του ’15 ήταν αποτέλεσμα πολιτικής εξαπάτησης, όχι αναρτήσεων στα social media!

Ας αφήσουμε, λοιπόν, τους Χ και Ψ να καλύψουν το υπαρξιακό τους κενό παίζοντας με ανεμόμυλους. Χθες ήταν το μνημόνιο, σήμερα η πανδημία. Ποιος ξέρει, αύριο ίσως βρουν κάτι άλλο. Οι μεγάλες κρίσεις, άλλωστε, ποτέ δεν έλειψαν απ’ αυτή τη χώρα...