Τρίτη 26 Μαρτίου 2013

ΤΟ ΒΗΜΑ - Σκέψεις με αφορμή τον πανηγυρισμό για ένα γκολ...

Δηλώνω ευθύς εξαρχής πως δεν ανήκω σ’ αυτούς που προσυπέγραψαν την εξοντωτική τιμωρία που επιβλήθηκε από τις ποδοσφαιρικές αρχές της χώρας στον νεαρό μέσο της ΑΕΚ, Γιώργο Κατίδη, για τον ναζιστικό χαιρετισμό που απηύθυνε προς τους φιλάθλους μετά την επίτευξη του νικητήριου τέρματος της ομάδας του σε πρόσφατο αγώνα ποδοσφαίρου.

Ως εκπαιδευτικός, υπηρετώ σταθερά την άποψη ότι μια τιμωρία σε έναν νέο άνθρωπο πρέπει να έχει ως στόχο τη νουθεσία και μόνο, όχι την καταστροφή του! Πόσο μάλλον όταν αυτός έχει παραδεχθεί το σφάλμα του και έχει δείξει στοιχεία ειλικρινούς μεταμέλειας για την πράξη του... Τούτου λεχθέντος, θα ήθελα να επισημάνω ένα λεπτό σημείο στον χαρακτηρισμό της χειρονομίας του ποδοσφαιριστή ως «ρατσιστικής ενέργειας».

Μια τέτοια ορολογία συρρικνώνει κατά πολύ τον συμβολισμό της πράξης – έναν συμβολισμό που αμφίβολο είναι αν γνώριζε στην πληρότητά του ο ίδιος ο παίκτης της ΑΕΚ, αφού αμφίβολο είναι αν κανείς ποτέ του τον δίδαξε. Γιατί, ο ναζισμός είναι πολύ περισσότερο από μια «απλά» ρατσιστική κοσμοθεωρία!

Το ότι η ιδεολογική βάση του ναζισμού είναι ρατσιστική, είναι ασφαλώς ιστορικά αυταπόδεικτο. Το Άουσβιτς και τα έξι –τουλάχιστον– εκατομμύρια των θυμάτων της ρατσιστικής πολιτικής των ναζί θα στοιχειώνουν για πάντα τις μνήμες των Γερμανών και θα κρατούν ζωντανά και σε εγρήγορση τα (όποια) ενοχικά ανακλαστικά τους... Όπως απέδειξε, όμως, ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, οι ναζί δεν ήταν μόνον εχθροί των Εβραίων, των Τσιγγάνων και των Σλάβων: Ήταν εχθροί της ίδιας της Ανθρωπότητας! Το μαρτυρούν οι θηριωδίες τους πάνω στους λαούς που κατέκτησαν (η Ελλάδα βίωσε μαρτυρικά τη ναζιστική σκληρότητα κατά τη γερμανική Κατοχή, πράγμα που περιέργως λησμονούν οι οπαδοί φιλο-ναζιστικού –και κατά τα άλλα εθνικόφρονος– «πολιτικού» μορφώματος!), το μαρτυρούν οι ανηλεείς βομβαρδισμοί της Βαρσοβίας και του Λονδίνου, το μαρτυρά η έκφραση αλαζονικής ευδαιμονίας του Χίτλερ όταν συνέχαιρε τους επιτελείς του στο κατακτημένο Παρίσι...

Ήταν εχθροί οι ναζί –και μάλιστα αμείλικτοι– των ίδιων των Γερμανών που δεν συμφωνούσαν με την ιδεολογία τους και αντιστέκονταν στις πρακτικές τους (ας μην ξεχνάμε πως τα πρώτα στρατόπεδα συγκέντρωσης «φιλοξένησαν», κατά κύριο λόγο, αντιπάλους του καθεστώτος!).

Αυτό που προκαλεί απορίες, και παραμένει ένα όχι πλήρως απαντημένο ιστορικό ερώτημα, είναι το γιατί ο Χίτλερ (του οποίου η ευφυΐα δεν αμφισβητείται) προσδιόρισε τον πόλεμο περιγράφοντάς τον ως «πόλεμο κατά των Εβραίων». Όπως και το γιατί επέλεξε να εξοντώσει τους Εβραίους με την «Τελική Λύση», αντί να τους αξιοποιήσει ενισχύοντας τον γερμανικό στρατό, ιδίως στην κρίσιμη –και τελικά μοιραία– εκστρατεία κατά της Σοβιετικής Ένωσης.

Ακόμα βαθύτερο είναι το ερώτημα: Πόσο ειλικρινής ήταν ο υπέρ το δέον διακηρυγμένος αντισημιτισμός του Χίτλερ; Υπάρχει, μήπως, πίσω από την Τελική Λύση (τουλάχιστον στις πρώιμες φάσεις της) ένας κυνικός πολιτικός καιροσκοπισμός των ναζί που αναζητούσε βολικά εξιλαστήρια θύματα για την ήττα του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, και ιδανικούς αποδιοπομπαίους τράγους για την γερμανική κοινή γνώμη;

Ερωτήματα σαν τα παραπάνω επιχειρεί να διερευνήσει ο Αμερικανός δημοσιογράφος και ιστορικός αναλυτής Ρον Ρόζενμπαουμ (Ron Rosenbaum) στο εξαιρετικό βιβλίο του «Ερμηνεύοντας τον Χίτλερ» (κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Κέδρος). Για να καταλήξει, εν τούτοις, στο (μάλλον μελαγχολικό) συμπέρασμα ότι η δυνατότητα μιας κάποιας «λογικής» ερμηνείας του Ολοκαυτώματος έχει οριστικά χαθεί!

Σε κάθε περίπτωση, ο ρατσισμός ήταν ένα επικυρίαρχο συστατικό της ναζιστικής ιδεολογίας και πρακτικής, δεν ήταν όμως το μοναδικό προσδιοριστικό της γνώρισμα. Οι λαοί που αντιστάθηκαν στον Γερμανό κατακτητή το γνωρίζουν αυτό καλά, έχοντας βιώσει ως το μεδούλι τους την ακραία σημασία του όρου «έγκλημα πολέμου»! Γι’ αυτό το λόγο, ας μη μινιμαλίζουμε τη σπουδαιότητα ενός ναζιστικού χαιρετισμού κι ας μην περιορίζουμε τη σημασία του αποκαλώντας τον απλά και μόνο «ρατσιστική χειρονομία»: Είναι κάτι πολύ παραπάνω!

Όσο για τον ταλαντούχο ποδοσφαιριστή της ομάδας που υποστηρίζω, μάλλον του χρειάζεται ιστορική επιμόρφωση παρά εξοντωτική τιμωρία!

ΤΟ ΒΗΜΑ

Παρασκευή 22 Μαρτίου 2013

ΤΟ ΒΗΜΑ - Ευρωπαϊκή διακυβέρνηση: από την αλληλεγγύη στον φόβο

Εξαιρετικό άρθρο του Θάνου Τριανταφύλλου

Το πρώτο άρθρο που βρίσκουμε στο προοίμιο της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και προσδιορίζει την κοινοτική αλληλεγγύη ως συστατικό στοιχείο της σχέσης του θεσμικού εγχειρήματος με τα κράτη-μέλη, έχει πάει περίπατο. Η πρόταση για την φορολόγησης των καταθέσεων στις Κυπριακές τράπεζες με μια οριζόντια λογική (από 0 έως 100.000 είναι μια πρόταση που μοιάζει να μην έχει καμία επεξεργασία) αποτυπώνει και στον πλέον φανατικό εκπρόσωπο των Βρυξελλών, πως η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει ολοκληρωμένο σχέδιο για την αντιμετώπιση της κρίσης.

Η απόρριψη του συγκεκριμένου σχεδίου από την Κυπριακή Βουλή είναι μία ιστορία με ευρύτερες οικονομικές και κυρίως γεωπολιτικές παραμέτρους, που θα χρειαστεί να περάσει διάστημα προκειμένου να αξιολογηθεί. Αυτό όμως που αξιολογείται μέρα με τη μέρα είναι πως η Ευρωπαϊκή Ένωση κάνει πράξη την περίφημη φράση του Ντε Γκωλ «να κυβερνάς σημαίνει να διαλέγεις συνέχεια μεταξύ των κακών λύσεων»...

Διαβάστε τη συνέχεια...

Δευτέρα 18 Μαρτίου 2013

Ηθική ή πραγματισμός; Το δίλημμα της πολιτικής

Φανταστείτε την εξής ιστορία: Ο Γιώργος, 25 ετών, ερωτεύεται τη Μαίρη, 20, στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Καθώς το αίσθημα είναι αμοιβαίο, η σχέση οδηγείται σε γάμο. Ο Γιώργος δεν είναι πλούσιος, έχει όμως μια καλή δουλειά που εξασφαλίζει στο ζευγάρι αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης. Η Μαίρη δείχνει ευτυχισμένη!

Τα χρόνια κυλούν μάλλον ανέφελα, ώσπου φτάνουμε στις αρχές της δεκαετίας του 2010. Η Μαίρη, που είναι τώρα μια καλοδιατηρημένη πενηντάρα, συναντά ξαφνικά τον Μάκη. Αυτός είναι γύρω στα 30 και γιος βιομήχανου. Ο Μάκης ξετρελαίνεται μαζί της και της ζητάει να αφήσει τον άντρα της για χάρη του. Εκτός από το ότι είναι πολύ νέος και πλούσιος, είναι κι ασύγκριτα πιο ενεργός ερωτικά από τον Γιώργο που, στα μέσα των πενήντα, διέρχεται πια μια περίοδο κάμψης…

Χωρίς να το πολυσκεφτεί, η Μαίρη αφήνει πίσω της τη ζωή που ήξερε κι ακολουθεί τη νέα πορεία που της ανοίχτηκε. Αφήνει, όμως, πίσω και μια κοινή γνώμη διχασμένη σε εκ διαμέτρου αντίθετες αξιολογήσεις της στάσης της...

Διαβάστε το άρθρο...

Τρίτη 12 Μαρτίου 2013

Οι σκοτεινές πλευρές της αθωότητας…

Υπάρχουν φορές που νιώθω το φωτοστέφανο που έχω τοποθετήσει πάνω από τη νέα γενιά να θαμπώνει, ακόμα και να διαλύεται. Είναι οι στιγμές όπου αχνοφαίνονται κάποιες σκοτεινές κηλίδες σ’ αυτές τις διαμορφούμενες συνειδητότητες... Κηλίδες που ο χρόνος είτε θα εξαλείψει (το πιθανότερο), είτε (σπανιότερα) θα αναδείξει σε μείζονες παθογένειες προσωπικότητας...

Τα παρακάτω περιστατικά –τα οποία αναφέρω ενδεικτικά και μόνο– είναι αυθεντικά και μου μεταφέρθηκαν από αξιόπιστες πηγές:

Σκηνή πρώτη: Στην κεντρική πλατεία της Ηλιούπολης. Μια γυναίκα τρέχει να προλάβει στη στάση το ακριβοθώρητο λεωφορείο της περιοχής. Στο παγκάκι της στάσης κάθεται μια παρέα νεαρών, πάνω-κάτω σε ηλικία τρίτης λυκείου. Ξάφνου, ένα πόδι απλώνεται απ’ το παγκάκι. Η γυναίκα σκοντάφτει πάνω του και πέφτει, ενώ την ίδια στιγμή η παρέα ξεσπά σε γέλια και σε επευφημίες γι’ αυτόν που είχε τη φαεινή ιδέα! Η γυναίκα σηκώνεται, μαζεύει ντροπιασμένη τα κομμάτια της και μπαίνει αμίλητη στο λεωφορείο, δευτερόλεπτα πριν κλείσει η πόρτα. Είναι φανερό ότι έχει προ πολλού συμβιβαστεί με την ιδέα πως ανήκει σε κατώτερη «ράτσα». Και δέχεται τις τρικλοποδιές με την ίδια στωικότητα που κάποτε κάποιοι δέχθηκαν καρφιτσωμένο το αστέρι στο πανωφόρι τους...

Λεπτομέρεια: Η γυναίκα δεν ανήκε στους ευνοημένους της Φύσης, αυτούς που θα χαρακτηρίζονταν «ευειδείς». Ήταν αρκετά ευτραφής, και τα χαρακτηριστικά της δεν είχαν, γενικά, τίποτα το «ελκυστικό» με βάση τις επιταγές του σύγχρονου σταρ-σύστεμ. Ήταν πλασμένη, θαρρείς, μόνο και μόνο για να πιστοποιεί τον θρίαμβο των εκλεκτών της Φύσης πάνω στους αδικημένους. Θα έλεγα, ήταν το ιδανικό αντι-κάτοπτρο για τον υπερχειλίζοντα ναρκισσισμό της απάνθρωπης εποχής μας...

Το περιστατικό ρατσισμού της εικόνας δεν είναι μεμονωμένο. Ανάλογα –ακόμα κι αν περιέχουν λεκτική μόνο, και όχι φυσική βία– συμβαίνουν καθημερινά στην Αθήνα (για να περιοριστώ στην πόλη μου). Και όλα, σχεδόν, έχουν ως αυτουργούς νέα παιδιά. Πολλά απ’ αυτά κατεβαίνουν στους δρόμους συμμετέχοντας σε αντιρατσιστικά συλλαλητήρια, ενώ στο σχολείο βγάζουν πύρινες ανακοινώσεις κατά του ρατσισμού και της ξενοφοβίας. Αγνοώντας, προφανώς, ότι ξένος είναι καθένας που βιώνει την αρνητική διάκριση και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Περάσει ή δεν περάσει τα σύνορα της χρεοκοπημένης χώρας...

Σκηνή δεύτερη: Στο λεωφορείο. Μια παρέα τελειόφοιτων του Λυκείου σχολιάζουν χλευαστικά και μεγαλόφωνα μια καθηγήτρια του σχολείου τους. Οι χαρακτηρισμοί λίγο-πολύ τυποποιημένοι: «ηλίθια», «φυτό», «ανέραστη» (για να το πω κομψά...). Ο λόγος: η υπέρμετρη ευγένεια και δημοκρατικότητά της απέναντι στους μαθητές! Αφορμή της «καζούρας», το γεγονός ότι η καθηγήτρια ευχαρίστησε ευγενικά έναν μαθητή που επέστρεψε στο μάθημα χωρίς να καταχραστεί την άδεια που του είχε δώσει ν’ απουσιάσει για λίγο από την τάξη!

Διηγήθηκα το περιστατικό στους φοιτητές μου, περιμένοντας αφελώς να αποδοκιμάσουν τη συμπεριφορά των νεαρών και να καταδικάσουν την κυνική, αχάριστη κι άδικη στάση τους απέναντι σε μια φιλελεύθερη εκπαιδευτικό. Τα αμήχανα βλέμματα και τα πονηρά γέλια των μαθητών μου, όμως, με προσγείωσαν σε μια πραγματικότητα που δεν μπορούσα –ή κι ίσως δεν ήθελα– να δω...

Με τρομάζει η σκληρότητα ενός μέρους, τουλάχιστον, αυτής της νέας γενιάς. Με προβληματίζουν οι επιλεκτικές ευαισθησίες της που φτάνουν να εκφράζονται ακόμα και με ακραία κοινωνική αγριότητα (δεν ανήκω σ’ αυτούς που κατανοούν την «εξέγερση» του Δεκέμβρη του ’08, ανήκω όμως σ’ εκείνους που δεν θα μπορέσουν ποτέ να λησμονήσουν τις δολοφονίες του Μάη του ’10...). Και μου προκαλεί δέος αυτή η έκφραση θυμού στα πρόσωπα νέων ανθρώπων – ενός θυμού που δεν μπορεί να κρυφτεί ακόμα κι όταν αυτά καλύπτονται από κακόγουστα, προχειροφτιαγμένα υφάσματα...

(Παρεμπιπτόντως, νιώθω απέραντη απέχθεια για κάποιους που με δολιότητα και εμφανώς ιδιοτελή κίνητρα διαχειρίζονται αυτό το θυμό. Όπως, π.χ., ο επαγγελματίας «ιδεολόγος» γελωτοποιός που, μέσα από κάποιο τηλεοπτικό «τσαντίρι», εκστόμισε κάποτε την εγκληματική φράση: «αφήστε τα παιδιά να είναι θυμωμένα!» την ώρα που τα παιδιά αυτά έκαιγαν και κατέστρεφαν μια ολόκληρη πόλη. Ίσως γιατί στις μέρες μας ο θυμός «πουλάει». Τόσο στην πολιτική, όσο και στη σόου μπιζ...)

Ας κλείσω, όμως, αυτό το σημείωμα μ’ ένα χαμόγελο αισιοδοξίας! Καθώς διατηρώ επαφή με τους περισσότερους μαθητές μου μετά την αποφοίτησή τους, διαπιστώνω τη δύναμη του χρόνου πάνω στην εξέλιξη των ανθρώπινων χαρακτήρων. Βλέπω κάποιες από τις ανωριμότητες που κάποτε με προβλημάτισαν να έχουν ατροφήσει, και στη θέση τους να έχουν αναδειχθεί νέες αρετές προσωπικότητας. Γιατί, όσο σπουδαίο κι αν θεωρούμε το λειτούργημα του δασκάλου που υπηρετούμε, η ίδια η ζωή είναι πάντα ένα βήμα μπροστά. Και είναι αυτή που βάζει τους τελικούς βαθμούς... Κι εκείνη που στο τέλος υπογράφει τα πτυχία!

Aixmi.gr

Τρίτη 5 Μαρτίου 2013

Η φωνή της λογικής από τη Χίο!

Από την Πολυτίμη, αναγνώστρια του blog από τη Χίο και μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο εκεί Πανεπιστήμιο, έλαβα ένα πολύ αξιόλογο σχόλιο με αφορμή το άρθρο Στείλε στην κόλαση τον λαϊκισμό, γιατρέ! Το δημοσιεύω πάραυτα!

Δεν βλέπω τηλεόραση, οπότε δεν γνωρίζω το περιστατικό στο οποίο αναφέρεται ο Α. Πολίτης στο άρθρο του. Αν κατάλαβα σωστά, κάποιοι φοιτητές δεν είχαν θέρμανση στο σπίτι και άναψαν κάτι σαν μαγκάλι για να ζεσταθούν, κρατώντας τα παράθυρα κλειστά, με αποτέλεσμα να δηλητηριαστούν...
Αυτό που έχω να πω είναι πως με το μυαλό του φίλου σου και συμπατριώτη μου κάτι δεν πάει καλά!
Εκμεταλλεύεται ένα δραματικό μεν, αλλά ατυχές περιστατικό για να κάνει θόρυβο και να πολιτικολογήσει για μία ακόμη φορά χωρίς κανένα νόημα. Αυτή η δήθεν συμπαράσταση στους άτυχους γονείς είναι γελοία και αηδιαστική!
Το ανησυχητικό είναι πως άνθρωποι με τέτοια μόρφωση και, υποτίθεται, ανοιχτούς ορίζοντες φτάνουν να γίνονται οπαδοί -και μάλιστα φανατικοί- ηλίθιων ιδεών και ανθρώπων! Προσωπικά, δεν είμαι οπαδός καμίας πολιτικής παράταξης και ούτε πρόκειται να γίνω (εκτός αν πειστώ πως υπάρχει ένας πραγματικά αξιόλογος άνθρωπος που νοιάζεται για το καλό αυτής της κακόμοιρης χώρας, πράγμα εξαιρετικά δύσκολο πλέον!) και θεωρώ πως άνθρωποι σαν τον συγκεκριμένο εθελοτυφλούν ή βρίσκονται εκτός πραγματικότητας!!!
Τελικά μάλλον δεν μου είναι ιδιαίτερα συμπαθής...

Η πολιτική παθογένεια του λαϊκισμού

Πριν δύο μέρες, ο φίλος μου και οπαδός του ακατονόμαστου του Πειραιά, γιατρός Αλέξης Πολίτης, δημοσίευσε ένα άρθρο στο Aixmi.gr:

Να πας στην κόλαση, πατέρα του φοιτητή που πέθανε…

Το άρθρο αυτό μου έδωσε την ευκαιρία να πω δυο κουβέντες για το πολιτικό ύφος και ήθος που ακούει στο όνομα "λαϊκισμός" και που, στα τέλη της δεκαετίας του '80 και στις αρχές του '90, οδήγησε στο φασιστοειδές φαινόμενο του "αυριανισμού":

Στείλε στην κόλαση τον λαϊκισμό, γιατρέ!

Θα πρέπει να τονίσω ότι από τον Αλέξη δεν λείπει ούτε το ήθος, ούτε η καλλιέργεια! Δυστυχώς, όμως, ακόμα κι ένας αξιόλογος επιστήμων και σκεπτόμενος άνθρωπος, όπως αυτός, δεν γλίτωσε από τις δηλητηριώδεις επιδράσεις της πολιτικής (υπο)-κουλτούρας του κόμματος που, λόγω ομαδικής παράκρουσης μερίδας του ελληνικού λαού, κατέχει αυτή τη στιγμή τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης και διατηρεί πάντα φιλοδοξίες εξουσίας (ενώ, παράλληλα, εναγκαλίζεται σφιχτά τους... αντιεξουσιαστές!).

Ας προσέχαμε... Ή μάλλον, ας προσέξουμε!