Υπάρχουν φορές που νιώθω το φωτοστέφανο που έχω τοποθετήσει πάνω από τη νέα γενιά να θαμπώνει, ακόμα και να διαλύεται. Είναι οι στιγμές όπου αχνοφαίνονται κάποιες σκοτεινές κηλίδες σ’ αυτές τις διαμορφούμενες συνειδητότητες... Κηλίδες που ο χρόνος είτε θα εξαλείψει (το πιθανότερο), είτε (σπανιότερα) θα αναδείξει σε μείζονες παθογένειες προσωπικότητας...
Τα παρακάτω περιστατικά –τα οποία αναφέρω ενδεικτικά και μόνο– είναι αυθεντικά και μου μεταφέρθηκαν από αξιόπιστες πηγές:
Σκηνή πρώτη: Στην κεντρική πλατεία της Ηλιούπολης. Μια γυναίκα τρέχει να προλάβει στη στάση το ακριβοθώρητο λεωφορείο της περιοχής. Στο παγκάκι της στάσης κάθεται μια παρέα νεαρών, πάνω-κάτω σε ηλικία τρίτης λυκείου. Ξάφνου, ένα πόδι απλώνεται απ’ το παγκάκι. Η γυναίκα σκοντάφτει πάνω του και πέφτει, ενώ την ίδια στιγμή η παρέα ξεσπά σε γέλια και σε επευφημίες γι’ αυτόν που είχε τη φαεινή ιδέα! Η γυναίκα σηκώνεται, μαζεύει ντροπιασμένη τα κομμάτια της και μπαίνει αμίλητη στο λεωφορείο, δευτερόλεπτα πριν κλείσει η πόρτα. Είναι φανερό ότι έχει προ πολλού συμβιβαστεί με την ιδέα πως ανήκει σε κατώτερη «ράτσα». Και δέχεται τις τρικλοποδιές με την ίδια στωικότητα που κάποτε κάποιοι δέχθηκαν καρφιτσωμένο το αστέρι στο πανωφόρι τους...
Λεπτομέρεια: Η γυναίκα δεν ανήκε στους ευνοημένους της Φύσης, αυτούς που θα χαρακτηρίζονταν «ευειδείς». Ήταν αρκετά ευτραφής, και τα χαρακτηριστικά της δεν είχαν, γενικά, τίποτα το «ελκυστικό» με βάση τις επιταγές του σύγχρονου σταρ-σύστεμ. Ήταν πλασμένη, θαρρείς, μόνο και μόνο για να πιστοποιεί τον θρίαμβο των εκλεκτών της Φύσης πάνω στους αδικημένους. Θα έλεγα, ήταν το ιδανικό αντι-κάτοπτρο για τον υπερχειλίζοντα ναρκισσισμό της απάνθρωπης εποχής μας...
Το περιστατικό ρατσισμού της εικόνας δεν είναι μεμονωμένο. Ανάλογα –ακόμα κι αν περιέχουν λεκτική μόνο, και όχι φυσική βία– συμβαίνουν καθημερινά στην Αθήνα (για να περιοριστώ στην πόλη μου). Και όλα, σχεδόν, έχουν ως αυτουργούς νέα παιδιά. Πολλά απ’ αυτά κατεβαίνουν στους δρόμους συμμετέχοντας σε αντιρατσιστικά συλλαλητήρια, ενώ στο σχολείο βγάζουν πύρινες ανακοινώσεις κατά του ρατσισμού και της ξενοφοβίας. Αγνοώντας, προφανώς, ότι ξένος είναι καθένας που βιώνει την αρνητική διάκριση και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Περάσει ή δεν περάσει τα σύνορα της χρεοκοπημένης χώρας...
Σκηνή δεύτερη: Στο λεωφορείο. Μια παρέα τελειόφοιτων του Λυκείου σχολιάζουν χλευαστικά και μεγαλόφωνα μια καθηγήτρια του σχολείου τους. Οι χαρακτηρισμοί λίγο-πολύ τυποποιημένοι: «ηλίθια», «φυτό», «ανέραστη» (για να το πω κομψά...). Ο λόγος: η υπέρμετρη ευγένεια και δημοκρατικότητά της απέναντι στους μαθητές! Αφορμή της «καζούρας», το γεγονός ότι η καθηγήτρια ευχαρίστησε ευγενικά έναν μαθητή που επέστρεψε στο μάθημα χωρίς να καταχραστεί την άδεια που του είχε δώσει ν’ απουσιάσει για λίγο από την τάξη!
Διηγήθηκα το περιστατικό στους φοιτητές μου, περιμένοντας αφελώς να αποδοκιμάσουν τη συμπεριφορά των νεαρών και να καταδικάσουν την κυνική, αχάριστη κι άδικη στάση τους απέναντι σε μια φιλελεύθερη εκπαιδευτικό. Τα αμήχανα βλέμματα και τα πονηρά γέλια των μαθητών μου, όμως, με προσγείωσαν σε μια πραγματικότητα που δεν μπορούσα –ή κι ίσως δεν ήθελα– να δω...
Με τρομάζει η σκληρότητα ενός μέρους, τουλάχιστον, αυτής της νέας γενιάς. Με προβληματίζουν οι επιλεκτικές ευαισθησίες της που φτάνουν να εκφράζονται ακόμα και με ακραία κοινωνική αγριότητα (δεν ανήκω σ’ αυτούς που κατανοούν την «εξέγερση» του Δεκέμβρη του ’08, ανήκω όμως σ’ εκείνους που δεν θα μπορέσουν ποτέ να λησμονήσουν τις δολοφονίες του Μάη του ’10...). Και μου προκαλεί δέος αυτή η έκφραση θυμού στα πρόσωπα νέων ανθρώπων – ενός θυμού που δεν μπορεί να κρυφτεί ακόμα κι όταν αυτά καλύπτονται από κακόγουστα, προχειροφτιαγμένα υφάσματα...
(Παρεμπιπτόντως, νιώθω απέραντη απέχθεια για κάποιους που με δολιότητα και εμφανώς ιδιοτελή κίνητρα διαχειρίζονται αυτό το θυμό. Όπως, π.χ., ο επαγγελματίας «ιδεολόγος» γελωτοποιός που, μέσα από κάποιο τηλεοπτικό «τσαντίρι», εκστόμισε κάποτε την εγκληματική φράση: «αφήστε τα παιδιά να είναι θυμωμένα!» την ώρα που τα παιδιά αυτά έκαιγαν και κατέστρεφαν μια ολόκληρη πόλη. Ίσως γιατί στις μέρες μας ο θυμός «πουλάει». Τόσο στην πολιτική, όσο και στη σόου μπιζ...)
Ας κλείσω, όμως, αυτό το σημείωμα μ’ ένα χαμόγελο αισιοδοξίας! Καθώς διατηρώ επαφή με τους περισσότερους μαθητές μου μετά την αποφοίτησή τους, διαπιστώνω τη δύναμη του χρόνου πάνω στην εξέλιξη των ανθρώπινων χαρακτήρων. Βλέπω κάποιες από τις ανωριμότητες που κάποτε με προβλημάτισαν να έχουν ατροφήσει, και στη θέση τους να έχουν αναδειχθεί νέες αρετές προσωπικότητας. Γιατί, όσο σπουδαίο κι αν θεωρούμε το λειτούργημα του δασκάλου που υπηρετούμε, η ίδια η ζωή είναι πάντα ένα βήμα μπροστά. Και είναι αυτή που βάζει τους τελικούς βαθμούς... Κι εκείνη που στο τέλος υπογράφει τα πτυχία!
Aixmi.gr
Τα παρακάτω περιστατικά –τα οποία αναφέρω ενδεικτικά και μόνο– είναι αυθεντικά και μου μεταφέρθηκαν από αξιόπιστες πηγές:
Σκηνή πρώτη: Στην κεντρική πλατεία της Ηλιούπολης. Μια γυναίκα τρέχει να προλάβει στη στάση το ακριβοθώρητο λεωφορείο της περιοχής. Στο παγκάκι της στάσης κάθεται μια παρέα νεαρών, πάνω-κάτω σε ηλικία τρίτης λυκείου. Ξάφνου, ένα πόδι απλώνεται απ’ το παγκάκι. Η γυναίκα σκοντάφτει πάνω του και πέφτει, ενώ την ίδια στιγμή η παρέα ξεσπά σε γέλια και σε επευφημίες γι’ αυτόν που είχε τη φαεινή ιδέα! Η γυναίκα σηκώνεται, μαζεύει ντροπιασμένη τα κομμάτια της και μπαίνει αμίλητη στο λεωφορείο, δευτερόλεπτα πριν κλείσει η πόρτα. Είναι φανερό ότι έχει προ πολλού συμβιβαστεί με την ιδέα πως ανήκει σε κατώτερη «ράτσα». Και δέχεται τις τρικλοποδιές με την ίδια στωικότητα που κάποτε κάποιοι δέχθηκαν καρφιτσωμένο το αστέρι στο πανωφόρι τους...
Λεπτομέρεια: Η γυναίκα δεν ανήκε στους ευνοημένους της Φύσης, αυτούς που θα χαρακτηρίζονταν «ευειδείς». Ήταν αρκετά ευτραφής, και τα χαρακτηριστικά της δεν είχαν, γενικά, τίποτα το «ελκυστικό» με βάση τις επιταγές του σύγχρονου σταρ-σύστεμ. Ήταν πλασμένη, θαρρείς, μόνο και μόνο για να πιστοποιεί τον θρίαμβο των εκλεκτών της Φύσης πάνω στους αδικημένους. Θα έλεγα, ήταν το ιδανικό αντι-κάτοπτρο για τον υπερχειλίζοντα ναρκισσισμό της απάνθρωπης εποχής μας...
Το περιστατικό ρατσισμού της εικόνας δεν είναι μεμονωμένο. Ανάλογα –ακόμα κι αν περιέχουν λεκτική μόνο, και όχι φυσική βία– συμβαίνουν καθημερινά στην Αθήνα (για να περιοριστώ στην πόλη μου). Και όλα, σχεδόν, έχουν ως αυτουργούς νέα παιδιά. Πολλά απ’ αυτά κατεβαίνουν στους δρόμους συμμετέχοντας σε αντιρατσιστικά συλλαλητήρια, ενώ στο σχολείο βγάζουν πύρινες ανακοινώσεις κατά του ρατσισμού και της ξενοφοβίας. Αγνοώντας, προφανώς, ότι ξένος είναι καθένας που βιώνει την αρνητική διάκριση και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Περάσει ή δεν περάσει τα σύνορα της χρεοκοπημένης χώρας...
Σκηνή δεύτερη: Στο λεωφορείο. Μια παρέα τελειόφοιτων του Λυκείου σχολιάζουν χλευαστικά και μεγαλόφωνα μια καθηγήτρια του σχολείου τους. Οι χαρακτηρισμοί λίγο-πολύ τυποποιημένοι: «ηλίθια», «φυτό», «ανέραστη» (για να το πω κομψά...). Ο λόγος: η υπέρμετρη ευγένεια και δημοκρατικότητά της απέναντι στους μαθητές! Αφορμή της «καζούρας», το γεγονός ότι η καθηγήτρια ευχαρίστησε ευγενικά έναν μαθητή που επέστρεψε στο μάθημα χωρίς να καταχραστεί την άδεια που του είχε δώσει ν’ απουσιάσει για λίγο από την τάξη!
Διηγήθηκα το περιστατικό στους φοιτητές μου, περιμένοντας αφελώς να αποδοκιμάσουν τη συμπεριφορά των νεαρών και να καταδικάσουν την κυνική, αχάριστη κι άδικη στάση τους απέναντι σε μια φιλελεύθερη εκπαιδευτικό. Τα αμήχανα βλέμματα και τα πονηρά γέλια των μαθητών μου, όμως, με προσγείωσαν σε μια πραγματικότητα που δεν μπορούσα –ή κι ίσως δεν ήθελα– να δω...
Με τρομάζει η σκληρότητα ενός μέρους, τουλάχιστον, αυτής της νέας γενιάς. Με προβληματίζουν οι επιλεκτικές ευαισθησίες της που φτάνουν να εκφράζονται ακόμα και με ακραία κοινωνική αγριότητα (δεν ανήκω σ’ αυτούς που κατανοούν την «εξέγερση» του Δεκέμβρη του ’08, ανήκω όμως σ’ εκείνους που δεν θα μπορέσουν ποτέ να λησμονήσουν τις δολοφονίες του Μάη του ’10...). Και μου προκαλεί δέος αυτή η έκφραση θυμού στα πρόσωπα νέων ανθρώπων – ενός θυμού που δεν μπορεί να κρυφτεί ακόμα κι όταν αυτά καλύπτονται από κακόγουστα, προχειροφτιαγμένα υφάσματα...
(Παρεμπιπτόντως, νιώθω απέραντη απέχθεια για κάποιους που με δολιότητα και εμφανώς ιδιοτελή κίνητρα διαχειρίζονται αυτό το θυμό. Όπως, π.χ., ο επαγγελματίας «ιδεολόγος» γελωτοποιός που, μέσα από κάποιο τηλεοπτικό «τσαντίρι», εκστόμισε κάποτε την εγκληματική φράση: «αφήστε τα παιδιά να είναι θυμωμένα!» την ώρα που τα παιδιά αυτά έκαιγαν και κατέστρεφαν μια ολόκληρη πόλη. Ίσως γιατί στις μέρες μας ο θυμός «πουλάει». Τόσο στην πολιτική, όσο και στη σόου μπιζ...)
Ας κλείσω, όμως, αυτό το σημείωμα μ’ ένα χαμόγελο αισιοδοξίας! Καθώς διατηρώ επαφή με τους περισσότερους μαθητές μου μετά την αποφοίτησή τους, διαπιστώνω τη δύναμη του χρόνου πάνω στην εξέλιξη των ανθρώπινων χαρακτήρων. Βλέπω κάποιες από τις ανωριμότητες που κάποτε με προβλημάτισαν να έχουν ατροφήσει, και στη θέση τους να έχουν αναδειχθεί νέες αρετές προσωπικότητας. Γιατί, όσο σπουδαίο κι αν θεωρούμε το λειτούργημα του δασκάλου που υπηρετούμε, η ίδια η ζωή είναι πάντα ένα βήμα μπροστά. Και είναι αυτή που βάζει τους τελικούς βαθμούς... Κι εκείνη που στο τέλος υπογράφει τα πτυχία!
Aixmi.gr
Φίλε Κώστα, όποιος έχει μικρά παιδιά βιώνει από πολύ νωρίς μια τεράστια αντίφαση: από τα υπέροχα αυτά πλάσματα αναβλύζει πηγαία σκληρότητα. Θα δεις, από το νηπιαγωγείο ακόμα, πως ο μαθητής που μειονεκτεί σε κάτι-πχ είναι πιο παχουλός, φορά γυαλιά, κεκεδίζει-»περιθωριοποιείται» ή, στην καλύτερη, δεν είναι η πρώτη επιλογή για παρέα. Πίστεψέ με, τούτο δεν έχει να κάνει με την ανατροφή από το σπίτι, τουλάχιστον αυτό έχει δείξει η δική μου εμπειρία. Κανείς, σώφρων, γονιός δεν μαθαίνει στο βλαστάρι του να διακρίνει, Γνώμη μου είναι ότι, δυστυχώς, ο υλισμός έχει επιβάλλει πρότυπα τελειότητας: άψογες καμπύλες, όμορφα μάτια, ξανθά μαλλιά, στιβαρά σώματα, άψογος μαθητής. Όλα αυτά προκειμένου να ανατροφοδοτείται ένα σύστημα που συντηρείται από την ματαιοδοξία και το κυνήγι του άπιαστου, του φθαρτού, του ιδεατού. Έπειτα, είναι και οι στόχοι που τίθενται από τους γονείς. Σκέφτονται, πολλοί, ότι όσο πιο πολλά ζητούν τόσο περισσότερες πιθανότητες έχουν να επιτύχουν μεγάλο μέρος των -δικών τους-ονείρων, χωρίς να σκέφτονται ότι το ψήλωμα του πήχη εγκυμονεί τον κίνδυνο το παιδί να περάσει από κάτω. Που θέλω να καταλήξω;;; Μα φυσικά στο ότι, τα παιδιά στις μέρες μας, έχουν μια αλαζονική συμπεριφορά προς το «μη κανονικό» κατά το πρότυπο που έχουν στο μυαλό τους και, ταυτόχρονα, φοβούμενα να έρθουν σε επαφή με τη διαφορετικότητα, αναπτύσσουν μηχανισμούς αμυντικούς-επιθετικούς. Δεν είναι κοινωνικώς αποδεκτό στην μαθητική ομήγυρη να είναι ένας μαθητής ευγενικός με το δάσκαλό του. Ο μη-κανονικός χαλάει την αρμονία και πρέπει να αποβληθεί. Ο άσχημος το ίδιο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤις περισσότερες φορές η συμπεριφορά αυτή είναι περισσότερο ενστικτώδης και μιμητική και λιγότερο προιόν λογικής διεργασίας. Είμαι σίγουρος ότι, κανένα από τα παιδιά που έβαλε τρικλοποδιά στην κυρία της ιστορίας σου δεν θα το έκανε αν περίμενε μόνος στη στάση του λεωφορείου, πιθανότατα δεν θα την πρόσεχε καν. Στις περιπτώσεις, λοιπόν, αυτές, ο ιδιότυπος αυτός φασισμός καταλαγιάζει με τρόπο οδυνηρό μόλις ο έφηβος αντιληφθεί ότι, θέλοντας και μη, είναι από αυτή την πλευρά του ποταμιού, την πλευρά των μη προνομιούχων , εκείνων που ζουν για τη μέρα, εκείνων που καταπιεζονται από άλλους, ισχυρότερους. Τότε θέλεις από φόβο, θέλεις από ενοχή αναπτύσσονται μέσα του αισθήματα κατανόησης, αλληλεγγύης, συμμετοχής. Υπάρχουν βέβαια και εκείνες οι περιπτώσεις που το μικρό θηριάκι θεριεύει μέσα στον άνθρωπο και κατατρώγει ψυχή και μυαλό. Γι αυτές δε θέλω να μιλήσω, είμαι πατέρας αλλά δεν έχω απαντήσεις ακόμα.
Εξαιρετικό σχόλιο, Αντώνη, που αξίζει να διαβαστεί ευρύτερα! Αν δεν σου κάνει κόπο, στείλ' το και στο Aixmi (το link θα το βρεις στο τέλος του άρθρου).
Διαγραφή